به جابه جایی انسان، حیوان و کالا از یک مکان به مکان دیگر حمل و نقل گفته می شود. در گدشته حمل و نقل به سختی و با مشقت زیادی انجام می شد. اما با اختراع کشتی بخار، دوچرخه، ماشین های دارای موتور و سپس هواپیما پیشرفت قابل توجهی در این صنعت حاصل شده است.
این پیشرفت ها تا جایی ادامه یافته است که امروزه شاهد خودروهایی هستیم که می توانند بدون نیاز به راننده خودرو را برانند و مسیریابی و هدایت خودرو را بر عهده بگیرند بدون اینکه نگرانی از بابت وقوع تصادف یا مسیریابی اشتباه وجود داشته باشد. این توانایی قطعا به دلیل پیشرفت در حوزه های مختلف هوش مصنوعی از جمله پردازش تصویر به دست آمده است.
حضور هوش مصنوعی و انواع نرم افزار ها و ابزارهای هوشمند مانند نرم افزار های کنترل تردد و پلاک خوان در حوزه ی حمل و نقل هوشمند، مزایای زیادی از جمله امنیت بالاتر، کاهش ترافیک و تصادفات، کاهش آلودگی هوا به همراه آورده است. در ادامه به تعریف حمل و نقل هوشمند، جنبه های مختلف آن و کاربرد نرم افزار پلاک خوان در آن می پردازیم.
سیستم حمل و نقل هوشمند، همراه آوردن سرویس های نوآورانه ی مختلف به بخش های مختلف یک سیستم حمل و نقل است که منجر به بهبود کارایی این بخش ها و هوشمند شدن آن می شود. در واقع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت حمل و نقل، حمل و نقل هوشمند یا ITS (Intelligent Transportation Systems) نامیده می شود.
سرویس هایی مانند تماس با اورژانس در هنگام وقوع تصادف، استفاده از دوربین برای کنترل ترافیک و سرعت، کنترل تردد خودروها با استفاده از سیستم پلاک خوان همگی نمونه هایی از بکارگیری فناوری های اطلاعاتی در سیستم حمل و نقل هوشمند هستند.
در یک سامانه ی هوشمند حمل و نقل، فناوری های مختلفی وجود دارد. فناوری هایی مانند هدایت خودرو، کنترل چراغ های راهنمایی و رانندگی، سیستم مدیریت کانتینرها، نرم افزار پلاک خوان، دوربین های کنترل سرعت، سیستم تشخیص تصادف همگی نمونه هایی از این فناوری ها هستند. البته فناوری های دیگری هم وجود دارند که در اینجا تنها به چند مورد اشاره شد.
حمل و نقل هوشمند یکی از بخش های شهر هوشمند است. در واقع برای داشتن یک شهر هوشمند باید حمل و نقل آن نیز هوشمند باشد. یکی از فناوری هایی که به هوشمند شدن حمل و نقل کمک می کند، پلاک خوان است. در ادامه به کاربردهای نرم افزار پلاک خوان در این صنعت می پردازیم. هر یک از این کاربردها می توانند، شهرها را یک گام به هوشمندتر شدن نزدیک کنند.
یکی از مشکلاتی که همواره در جاده ها و خیابان ها وجود دارد، رانندگی با سرعت بالا است. رانندگی با سرعت های بالا منجر به تصادف و آسیب دیدن خودروها و انسان ها می شود و خسارات جبران ناپذیری به همراه دارد. یکی از راه های کنترل سرعت استفاده از فناوری دوربین های پلاک خوان است. این دوربین ها می توانند سرعت خودرو در دو نقطه ثبت کنند و با محاسبه سرعت متوسط و در صورت تخلف راننده، هشدارهای لازم را به او و یا سازمان های متولی این امر ارسال کنند.
ترافیک یکی از معضلات شهرهای بزرگ و پر جمعیت است. خودروها ساعت های زیادی را در ترافیک منتظر می مانند تا به مقصد برسند. اما می توان با داشتن اطلاعات جاده ها و خیابان ها و تعداد خودروهایی که از آن ها عبور می کنند، برای هدایت خودرو برنامه ای داشت و به صورت هوشمند و بلادرنگ کنترل ترافیک را به عهده گرفت. به طور مثال در صورت مشاهده ی افزایش ترافیک یکی از راه های ارتباطی، سریعا مسیر جایگزینی را به راننده ها اعلام کرد تا قبل از ورود به مسیر پر ترافیک از ورود آن ها جلوگیری کرده و صرفه جویی قابل توجهی در وقت شهروندان شود. این کار در حمل و نقل هوشمند امکان پذیر است و با استفاده از آن می توان ترافیک را کنترل و منظم کرد.
خودروهای زیادی روزانه در داخل پارکینگ ها رفت و آمد می کنند. برخی از این پارکینگ ها که عمومی هستند و در مرکز شهرها قرار دارند، تردد زیادی دارند. استفاده از یک سیستم هوشمند مدیریت پارکینگ که با یک پلاک خوان محقق می شود، می تواند شماره ی پلاک خودروها را به راحتی ثبت نماید و امکان محاسبه ی هزینه و پرداخت آن نیز در این سیستم ها وجود دارد.
در گذشته پرداخت عوارضی به صورت دستی انجام می شد. البته هنوز هم شاهد پرداخت عوارضی به صورت دستی هستیم. پرداخت دستی به این صورت است که هر خودرو برای پرداخت عوارضی باید در باجه ی عوارضی توقف می کرد و پس از پرداخت عوارضی دوباره حرکت خود را شروع می کرد. همین باعث ترافیک سنگین در عوارضی ها و اتلاف وقت راننده ها می شد. اما امروزه با نصب دوربین های پلاک خوان و امکان اتصال آن ها به شبکه های ارتباطی، این کار بدون نیاز به توقف صورت می گیرد. شماره ی پلاک خودروی مورد نظر با عبور از مقابل دوربین ها، ثبت می شود و اطلاعات آن به سرور مرکزی ارسال می گردد. راننده طی مدت زمان تعیین شده می تواند به سامانه ی پرداخت عوارضی مراجعه کند و عوارض خود را به صورت آنلاین پرداخت کند.
استفاده از سیستم حمل و نقل هوشمند مزایایی دارد که در ادامه به تعدادی از آن ها می پردازیم:
