ما تا به‌الآن چیزهای زیادی درباره ژاپن دیده‌ایم! امّا آیا چیزهای زیادی هم درباره‌ی ژاپن می‌دانیم؟ باید گفت که ۹۰ درصد از کسانی که این جمله را خواندند، فقط حرف از پیشرفتگی ژاپن می‌زنند اما من، حرف از چگونگی پیشرفتگی‌شان، و حرف از چگونه پیشرفته شدنشان می‌زنم. بگذارید نگاهی به تیتر بیندازیم.
فراتر از دانش: آموزش درست، یادگیری آسان.
جمله‌ی بالا، اولین و اخرین جواب به سوال‌مان است… چگونه ژاپن به این‌جا رسید؟ به قسمت دوم از بررسی روند آموزش در کشورهای مختلف در وب‌سایت ترنجی، خوش آمدید.
ما در قسمت ۱، درباره زجرهای مردم ژاپن و فنلاند طی جنگ‌هایی که در سالیان پیش اتفاق افتاده بود، صحبت‌های کوتاهی کردیم. برای اینکه با فنلاند آشنا شوید، و بدانید چرا به آن کشور می‌گویند که دارای بهترین نظام آموزشی‌ست، می‌توانید قسمت اول را مطالعه کنید.
در این سال‌ها… | بررسی نظام آموزشی ژاپن
به‌خاطر آمریکا، مردم ژاپن خسارات بی‌سابقه‌ای را متحمل شدند. بزرگ‌ترین شهرهای ژاپن صدمات بسیاری دید و کلی از مردم این کشور برای مقابله با آمریکا کشته شدند! ولی در عوض، ژاپن با امید و کوشش بسیاری که داشت، همه‌چیز را دوباره ساخت! از نو شروع کرد! کشوری که به‌راحتی ولی با سختی‌های زمان خود، خسارات را تبدیل به جاده‌ای برای موفقیت کرد. جاده‌ای که مردمش، آن‌را به فرزندان آینده‌ی خود هدیه کردند.
شاید بگویید که نویسنده، به‌راحتی با کلمات بازی می‌کند اما در حقیقت، اگر نگاه کوتاهی به تاریخچه این کشور دوست‌داشتنی کرده باشید و یا حتی سریال‌های ساخته شده درباره مردم زحمت‌کش و رنج‌هایی که از جنگ حاصل شد را دیده باشید، صددرصد می‌گفتید پس حق با نویسنده است و صد سوال دیگر که چرا ژاپن الآن توانسته از نظر علم و دانش در اکثر زمینه‌ها پیشرو باشد؟ این ژاپن چرا مانند یک کشور بدبخت نیست و یا چرا مردمان این کشور انقدر از نظر اجتماعی جلو افتاده‌اند و صدها سوال دیگر…
قبل از اینکه بگوییم چه چیزی باعث شد تا ژاپن در مسیر دانش افتخارآمیز شود، قصد داریم تا یادی کنیم از سریال محبوب و دوست‌داشتنی که بارها و بارها هم از شبکه‌های صداوسیمای خودمان تکرار و پخش گردید. اوشین! زنی که با تمام مشکلات ساخت، آن‌ها را تبدیل به مسیر موفقیت کرد، و فرزندانی پرورش داد که هیچ‌وقت، احترام به بزرگ‌تر در بین آن‌ها زیر سوال نرفت.
بگذریم. همه‌چیز از زمانی شروع شد که ژاپن با بمباران‌های ناجوان‌مردانه‌ی آمریکا، تبدیل به یک کشور پرمشکل شده بود! مردم با شعار ما مدرسه داریم، تصمیم سرسختانه‌ای گرفتند تا کشور را بار دیگر بسازند آن هم از نو! ژاپن امروزه بسیار پرجمعیت است و حتی به‌یاد می‌آورم کارشناس ایرانی را که درباره خانه‌های آن‌ها تحقیق کرده بود و می‌گفت خانه‌های ایرانی‌ای که از نظر اکثرِمان کوچک به‌حساب می‌آیند، برای برخی از ژاپنی‌ها آرزوست! در همین مسیر، آن‌ها یک شعار دیگر نیز در این راه به‌زبان‌ها انداختند! ما خانه‌ها را کوچک می‌سازیم، مدرسه‌هایمان را بزرگ.
انیمیشن Your Name.
حتی اگر انیمیشن بسیار زیبای Your Name را هم دیده باشید، به دو مدرسه‌ی نسبتاً متفاوت از هم در طول زمان اشاره کاملی دارد و حتی مدرسه‌ای که در کیوتو هست، در بالای پشت‌بام آن، زمین ورزش دبیرستانی‌ها قابل مشاهده است. در واقعیت و به‌دور از انیمیشن هم ژاپنی‌ها از تمام فضا برای اینکه دانش‌آموز هیچ کم و کسری نداشته باشد استفاده کردهاند و همانطور که گفتیم پشت‌بام هم جزئی از فضای مدرسه است.
در مدارس ژاپنی، یونیفورم‌ها یا بهتر بگویم لباس‌های فرم بچه‌ها بسیار ساده است! همیشه با خودم می‌گفتم چرا انقدر ساده و بی‌رنگ! بعد از اینکه در یک سایت ژاپنی که به زبان خارجی هم مطلب‌های مختلفش را گذاشته بود، درباره لباس فرم دانش‌اموزان دختر و پسر تحقیق کردم، از خود بی‌خود شدم و بار دیگر علاقه‌ام نسبت به این کشور شدت یافت! شاید شما هم متعجب شدید ولی صبر کنید!
یونیفرم مدارس ژاپنی | تصویر سمت راستی برای فصل زمستان و تصویر سمت چپی برای فصل تابستان
به‌خاطر یونیفرم دانش‌آموزان کلی تحقیق شده است و هیچ‌چیز بی‌حساب نبوده
آن‌ها در طول سال دو جفت لباس دارند! و البته شایسته‌ی گفتن است که طراحی لباس دختران با پسران کاملا متفاوت است اما از نظر خصوصیاتی مثل رنگ تفاوت خاصی ندارند. گفتیم که دو جفت لباس! اولین فرم لباس‌ها برای فصل بهار و تابستان است که لباسی تقریبا آزاد به‌شمار می‌رود به این جهت که دانش‌آموز از گرمای آفتاب اذیت نشود.
و فرم دوم لباس‌ها مربوط به فصل زمستان یا کمی قبل‌تر از آن است که از سبک آزاد و پوشش ناقص فاصله گرفته و دانش‌آموزان را از تمامی جهات در برابر سرما حفظ می‌کند! خیلی جالب است که حتی یونیفرم‌هایشان هم از سر حساب و کتاب است. مورد بعد، این بود که لباس‌ها چرا بی‌روح و رنگ هستند؟ چند دلیل دارد! مورد اول، مدارس ایرانی را به‌یاد می‌آوریم که فاصله‌ی مادی و بهتر بگوییم طبقاتی بین کودکانی که وضع بهتری دارند، بسیار احساس می‌شود. و این به لباس‌هایی که فرزندمان می‌پوشد یا وسایلی که دارد و… برمی‌گردد! اما در ژاپن یونیفورم‌ها (البته به‌جز چند سال اول ابتدایی که لباس فرم در کار نیست) به این دلیل ساده هستند تا هیچ‌کس خود را از دیگری برتر نبیند و همه در یک سطح باشند. نکته‌ی بعدی، رنگ خاکستری مانند و سفید لباس‌هاست! دلیل این انتخاب رنگ، این است که دانش‌آموز از همان ابتدا یاد بگیرد چطور لباس بپوشد و ساده‌پوشی جزئی از عادت او شود و تجمل‌گرایی در نسل بعدی تا حد امکان کمتر جلوه کند. دلیل این رنگ‌ها هم همین است که بدپوشی در کشور معنا نداشته باشد و سنت‌ها و آداب ژاپنی حفظ شود.
بعد از تمامی این‌ها، فهمیدم که دانش‌آموزان ژاپنی به این‌خاطر لباس‌های ساده‌ای بر تن می‌کنند که همه‌ی حواسشان به امر یادگیری باشد! یعنی لباس دیگری، مانعی برای یادگرفتن بقیه افراد، نباشد!
تمیز کردن مدارس ژاپنی بدست محصلان
بر عهده‌ی دانش‌آموز است که کلاسش و مدرسه‌اش را تمیز نگه دارد
بعد از همه این ماجراها، ما همیشه در مستندها یا فیلم‌ها و انیمیشن‌ها دانش‌آموزان ژاپنی را مرتب و تمیز دیده‌ایم! به‌طوری که باید گفت، مدارس ژاپن مستخدم و خدمت‌کاری ندارند که مدرسه را تمیز کند! این بر عهده‌ی دانش‌آموز است که هر روز با کمک دیگر محصلان، به تمییزکردن مدرسه بپردازد! تصاویر را ببینید تا بهتر متوجه شوید.
شاید جالب باشد که بدانید دانش‌آموزان، چه در دبستان باشند و چه در دبیرستان، همگی با هم در مدرسه راهروها و حتی حیاط، و کلاس‌های درسی را در کنار توالت‌ها و پنجره‌ها جارو و تمیز می‌کنند و درنهایت هم سطل‌های زباله را تخلیه می‌کنند! این خودِ خودِ حس مسئولیت‌پذیری و وظیفه‌شناسی است که در مدارس ژاپن از همان ابتدا تبدیل به یکی از درس‌های زندگی شده‌است! این‌گونه‌است که کشور مردمانی مسئولیت‌پذیر پرورش می‌دهد.
بعد از چند کلاس و خستگی تمام، وقت غذا خوردن است! دانش‌آموزان همراه با معلم در کلاس، شروع به خوردن خوراکی‌ها می‌کنند! حتی خوراک و غذای این بچه‌ها هم توسط مدرسه آماده می‌شود! نکته قابل توجه این است که بوفه‌ای در مدارس وجود ندارد و ای کاش ایران هم همین روند را در پیش بگیرد چرا که اکثر بوفه‌ها، مواد غذایی و خوراکی‌های غیر استاندارد شرکت‌های خصوصی و از جمله نوشیدنی‌ها و آب‌میوه‌هایی می‌فروشند که باور کنید اگر یک بار به‌طور دقیق و ۱۰۰% بررسی شوند، درشان را گل می‌گیرند!
مدارس آشپزخانه دارند و بعد از آماده‌شدن غذا، آن را به کلاس‌ها منتقل می‌کنند آن‌هم در سینی‌های استیل و بهداشتی. جالب است بدانید که قبل‌تر اشاره کردیم خدمت‌کاری در کار نیست بله! خود بچه‌ها در آشپزخانه‌ها هستند خیلی عجیب است اما حقیقت دارد و همانطور که در تصاویر هم مشاهده می‌کنید، بهداشت در همه‌جا حرف اول را می‌زند (به لباس‌ها و دستکش‌های مخصوص نگاه کنید).
خوراکی نامناسب ممنوع
سالم‌ترین غذاها را در کنار معلم می‌خورند
غذاها هم چیز عجیبی نیست که الآن بگوییم که اَه باز همان غذاهای دریایی زنده زنده! عموماً غذاها سیب‌زمینی یا سبزیجات، نودل‌های مختلف، گوشت قرمز و برنج و سالاد، میوه و… هستند و شخصا مشکل خاصی در این غذاها نمی‌بینم! نه قند را بالا می‌برند، نه قند بالا دارند، و نه ارزش غذایی پایین!
من گفتم همه‌چیز از سر حساب و کتاب است! باز هم می‌گویم! می‌دانید چرا غذاها انقدر ساده هستند؟ به‌این دلیل که ژاپنی‌ها از همان ابتدا سالم غذاخوردن را به بچه‌ها آموزش می‌دهند! این غذاها هم سَرسَری به مدارس نیامده‌اند همه طبق بررسی کارشناسان مربوطه و آشپزهای ژاپنی و با نظارت کامل تبدیل به خورد و خوراک دانش‌آموزان شده‌اند! گفتیم که دانش‌آموزان غذا را در کلاس می‌خورند! پس معلم غذایش را کجا بخورد؟ معلم نیز برای قوی‌تر شدن ارتباط بین هر دو طرف، غذایش را در همان کلاس و در بین بچه‌ها می‌خورد.
حفظ آداب و سنت‌ها
مهم‌تر از غذا و نظافت و همه این‌ها، هر کشور به سنت‌ها و آداب و رسوم خود اعتقاد بسیاری دارد! ژاپن نیز در مدارس برای حفظ رسومات و هنرهایی که در نسل‌های جدید بهایی به آن‌ها نمی‌دهند، در همین مدرسه‌ها هایکو یا شودو یاد می‌دهد که هر دو سبکی از اشعار و خطاطی ژاپنی هستند. ای کاش ما نیز در ایران کلاس هنر را کمی بهبود می‌بخشیدیم و آداب و رسوماتمان را کمی جدی می‌گرفتیم تا به‌جای اینکه از آن‌ها در کتاب‌های مذهبی آن‌هم برای قبولی در امتحانات یاد می‌بردیم! بد نیست اشاره کنیم که تاریخ هزارساله‌ی ژاپن در مدارس ارزش بالایی دارد و از همین جهت دانش‌آموز در طی زمان آشنایی بسیاری با اجداد و گذشتگان خود پیدا می‌کند و دین او به وطن تقویت می‌یابد.
نکته: کشور ژاپن اهمیت فراوانی به آموزش نوین می‌دهد و از همین رو بسیاری معتقدند بهترین شهر برای دانش‌آموز بودن توکیو ژاپن است!
توجه: اگر احساس می‌کنید درباره ژاپن صحبت‌های کوتاه داشته‌ایم و در این دو قسمت کامل از پس اطلاعات لازم بر نیامده‌ایم، می‌توانید نظرتان را در پایین مطلب بنویسید تا پس از بررسی به فکر بیفتیم تا مطلب کامل‌تر ارائه دهیم.
در دروس نیز همه‌چیز حساب و کتاب دارد! هیچ‌چیز و هیچ‌چیز را بی‌منطق به خورد دانش‌آموز نمی‌دهند! هیچ‌چیزو هیچ‌چیز را بدون بررسی به متن در نمی‌آروند! و هیچ‌چیزو هیچ‌چیز را تا وقتی نیاز احساس نشود بر درس‌ها اضافه نمی‌کنند. با این وجود، سخن‌پایانی در رابطه با نظام آموزشی ژاپن و فنلاند را بگویم.
سخن پایانی نظام آموزشی ژاپن و فنلاند
این همه سختی و جنگ و فقر و گرسنگی این مردمان تلاشگر را شکست ندادند! هیچ‌چیز باعث نشد تا ژاپن، فنلاند، و مردم این دو کشور، از مسیر درخشش خسته شوند و تا آخر خط ادامه ندهند! بله! اگر ما هم مثل این مردمان به فکر بیفتیم و بهانه‌های نشدن را کنار بگذاریم و اتحاد مردمی ایجاد کنیم، با تغییر نظام آموزشی پوسیده‌مان، می‌توانیم ایران را بسازیم! حداقل اگر به فکر خود نیستیم، به فکر آینده‌ی فرزندانمان باشیم.
خلاصه‌ای از بهترین سیستم‌های آموزشی جهانی
در دومین بخش از این مطلب که خلاصه‌ای از بهترین سیستم‌های آموزشی جهانی است، ما به‌طور خلاصه شما را با بهترین کشورهایی که برای تحصیل سنگ تمام گذاشته‌اند آشنا می‌کنیم و صدالبته حرف ما با حقیقت تفاوتی ندارد و اگر کمی تحقیق کنید شما این چند کشور را طلا می‌گیرید!
توجه: ترتیب کشورهای نام‌برده‌شده بر اساس رتبه‌ی آن‌ها نیست و به‌دلخواه شماره‌گذاری شده‌اند.
کشور اول | کره جنوبی – نظام آموزشی برای همه
در این کشور با شعار نظام آموزشی برای همه با موارد جالبی برخورد داشته‌ایم! گفتیم نظام آموزشی برای همه! بله درست است. در این کشور تمامی افراد ناتوان یا کم‌توان از نظر مالی یا جسمی حتی، و حتی یک سری از بیماران که قادر به تحصیل درست نیستند هم تحت حمایت کشور قرار دارند و همگی از نظر مالی مشکلی ندارند تا به تحصیل بپردازند. نکته‌ی بسیار جالب این است که آن‌ها شعارشان را بسیار جدی می‌پندارند و حتی دانش‌آموزان یا خانواده‌هایی که از کره شمالی فرار کردهاند را هم برای تحصیل کمک می‌کنند.
حمایت‌کردن اهمیت عجیبی دارد!
این کشور از نظر رفاه، مشاوره تحصیلی و غیره، و ارائه خدمات متنوع برای مردمش هیچ کم و کسری نذاشته است و همه‌جور امکاناتی هم در مدارس فراهم است. خانواده‌های کم‌درامد هم برای خرج‌های اضافه‌ای در دوران دانشگاه به کوپن‌های مخصوصی دسترسی دارند تا هیچ‌وقت از درد بی‌پولی زجر نکشند. یک طرح جالب از سال‌ها پیش در این کشور به راه افتاده‌است. WEE نام طرح است که مخفف‌شده‌ی عبارت We + Education + Emotion است و یعنی ما (شاید اتحاد هم معنی دهد) + آموزش + ایمان.
این طرح برای بیمارانی که به افسردگی دچار هستند از سال‌ها پیش به‌اجرا درآمده‌است تا آن‌ها از تحصیل عقب نمانند و همه‌کار برای بهبود آن‌ها به انجام درآید. حتی دولت برای اشخاصی که مشکلات خاص دارند که مانع از حضور آن‌ها در کنار دیگر دانش‌آموزان عادی می‌شود، مدارس جداگانه‌ای ساخته و به آن‌ها هدیه کرده‌است که درس‌ها نیز مطابق با سطح یادگیری و سلیقه‌ی آن‌ها باشد و حتی بر شخصیت آن‌ها تاثیر بسیار مثبت بگذارد چرا که بسیاری از درس‌ها مرتبط با همین است.
مدارسی مانند کالج! دانش‌آموز آن چیزی را می‌خواند که دوست دارد نه آن‌چیزی که اجبار شده
طبق اطلاعات موجود، مثل اینکه در یک دوره محصلان دبیرستانی مجبورند در دبیرستان‌های متوسط و با درس‌های معمولی شب و روز بگذرانند و بعد از اتمام مدت زمان تعیین شده، آن‌ها به انتخاب خود بتوانند سه مدرسه را که بهتر می‌پسندند انتخاب کنند. سه مدرسه به شرح روبروست: مدارس عمومی یا فرهنگی تحصیلاتی، مدارس حرفه‌ای و فنی، و در نهایت مدارس تخصصی و با هدف که کمی هم مثل کالج‌هاست. دبیرستان‌های عمومی و آکادمیکی، بسیار حرفه‌ای عمل می‌کنند و در نهایت به‌خوبی یک دانشگاه دوره‌ای از درسی که محصل احساس موفقیت بیشتر در آن می‌کند را ارائه می‌دهد که همان رشته‌ی دانش‌جویی محصل خواهد بود.
برای تحصیلات، نیاز نیست مقاطع پیچیده‌ای پشت سر بگذرانید یا فکرتان شب و روز مشغول شود! بگذارید با یک عکس نشانتان دهیم.
مقاطع تحصیل، کره
در این جدول، قسمت Education یا همان نظام آموزشی را می‌بینیم که از ابتدایی تا دکترا و… راه پیدا می‌کند. تمام نظام آموزشی کره جنوبی بر این مبنا است.
تفریحات برخی از دانش‌آموزان کره جنوبی
و در نهایت باید گفت که تمامی مدارس کره‌ای با آخرین امکانات تجهیز شده‌اند و تکنولوژی هم نقش مهمی در آن مدرسه‌ها پیدا کرده‌است از جمله تبلت‌ها یا وسایل الکترونیکی دیگر که در تحصیلات بچه‌ها کمک بسیاری می‌کنند. شاید جالب باشد که بدانید سامسونگ بسیاری از مدارس و پارک‌ها و یا بیمارستان‌ها را به مردم کشورش هدیه کرده‌است!
کشور دوم | آمریکا – هیچ‌وقت خسته نخواهید شد
مدارس آمریکایی‌ها خیلی جالب هستند! من سال گذشته ویدیویی در یوتیوب از یکی از مدارس آمریکا دیده بودم که هر صبح دانش‌آموز سوار اتوبوس مدرسه می‌شود و چون صبح است درسی ساده برای آن‌ها قرار داده‌اند و بعد برای صبحانه آماده می‌شوند و با دوستان خود گفت‌وگو می‌کنند و بعد پرانرژی به بحث و فراگیری درس تخصصی زنگ دوم می‌پردازند!
