چرا سیستم عامل های هواوی برای جایگزین کردن اندروید و ویندوز تقدیری جز شکست ندارند؟

بعد از آغاز صدور فرمان تحریم آمریکا علیه هواوی، گوگل مجوز اندروید گوشی‌های آن را لغو کرد، سپس نوبت به قطع همکاری اینتل و کوالکام رسید و پس از آن هم شرکت ARM همکاری خود را با هواوی به حالت تعلیق درآورد. با فرض اینکه فرمان اجرایی دونالد ترامپ لغو نشود، هواوی برای اینکه بتواند به ساخت گوشی و لپ‌تاپ ادامه دهد، هم باید سیستم‌عامل اختصاصی توسعه دهد و هم به فکر طراحی تراشه‌های مبتنی بر معماری خاص باشد. به نظر می‌رسد هواوی حداقل برای حل مشکلات نرم‌افزاری از امکانات کافی بهره می‌برد، ولی چنین رویکردی در خارج از چین به احتمال زیاد محکوم به شکست است. در ادامه با ترنجی همراه باشید تا ببینیم چرا سیستم عامل های هواوی برای جایگزین کردن اندروید و ویندوز تقدیری جز شکست ندارند؟

در ماه‌های گذشته که دولت ترامپ برای این شرکت فشار را به‌صورت فزاینده افزایش داده است، مدیران هواوی بارها در مورد توسعه سیستم‌عامل اختصاصی صحبت کرده‌اند. ظاهراً توسعه جایگزین برای اندروید و ویندوز در چند سال گذشته در جریان بوده است. «ریچارد یو» (Richard Yu)، مدیرعامل بخش گجت‌های مصرفی هواوی، چند روز قبل به خبرگزاری CNBC گفته که سیستم‌عامل اختصاصی آن‌ها در سه‌ماهه چهارم امسال آماده می‌شود و نسخه مربوط به خارج از چین هم تا دومین فصل ۲۰۲۰ آماده‌ی بهره‌برداری خواهد بود.

هنوز در مورد سیستم‌عامل اختصاصی هواوی اطلاعات خاصی منتشر نشده و فقط به نظر می‌رسد که بر مبنای پروژه متن‌باز اندروید موسوم به AOSP قرار دارد و از اپ استور هواوی تحت عنوان App Gallery بهره می‌برد. از آنجایی که گوشی‌های هواوی در چین از سرویس‌های گوگل بهره نمی‌برند، در این زمینه تجربه دارد و می‌تواند از تجارب خود استفاده کند.

اما در خارج از چین، گوشی‌های مجهز به سیستم‌عامل‌های جایگزین یا حتی توسعه‌یافته بر مبنای AOSP عاقبت خوبی نداشته‌اند. شرکت موزیلا، چند سال مشغول توسعه سیستم‌عامل Firefox OS بود تا اینکه در سال ۲۰۱۵ شکست را پذیرفت. شرکت Canonical تلاش کرد گوشی‌های مبتنی بر سیستم‌عامل اوبونتو را عرضه کند که این بلندپروازی هم با شکست مواجه شد و در ضمن نباید شکست مایکروسافت برای توسعه ویندوز فون را فراموش کنیم. حتی سامسونگ که روزی روزگاری می‌خواست با عرضه سیستم‌عامل تایزن به رقیب قدر اندروید بدل شود، آن را تا حد زیادی کنار گذاشته و فقط از آن برای ساعت‌های هوشمند و تلویزیون‌های خود استفاده می‌کند. برای بلک‌بری هم بهتر است که اظهارنظر نکنیم و احتمالاً به‌خوبی از شکست آن خبر دارید.

تمام این سیستم‌عامل‌های جایگزین به دلایل مختلف شکست خورده‌اند ولی از بین مهم‌ترین دلایل شکست آن‌ها، باید بگوییم که رقابت با گوگل کار بسیار سختی است. سهم بازار موتور جستجوی گوگل حدود ۹۰ درصد و رقبای قدرتمندی مانند بینگ، یاهو، بایدو و Yandex در برابر گوگل حرفی برای گرفتن ندارند. این سهم بازار گسترده به گوگل کمک کرده که بتواند اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های مفیدی مانند کروم، جیمیل، یوتیوب، گوگل مپ، گوگل داکس و بسیاری از موارد دیگر را خلق و کنترل کند.

اگر بخواهید بر مبنای پروژه متن‌باز اندروید یک سیستم‌عامل توسعه دهید، کاربران آن دیگر به سرویس‌های مهم گوگل دسترسی نخواهند داشت. به‌عنوان یک تولیدکننده، شما گوشی‌هایی را تولید می‌کنید که از تعداد زیادی از اپلیکیشن‌های مهم و موردتقاضای کاربران اروپا، آمریکا و دیگر مناطق جهان بهره‌ای نمی‌برند.

چالش گوشی‌های هواوی

مایکروسافت و آمازون دو شرکتی هستند که تا حالا در زمینه‌ی ارائه‌ی نسخه‌ی جایگزین برای اندروید در خارج از چین تا حدی به موفقیت رسیده‌اند و البته حالا تلاش آمازون به تبلت‌ها محدود شده است. مایکروسافت سیستم‌عامل ویندوز فون را خلق کرد که در برخی کشورهای اروپایی گوشی‌های مبتنی بر آن به موفقیت قابل توجهی رسیدند اما در نهایت در برابر اندروید شکست خورد. مایکروسافت در رابطه با ویندوز فون، برای هرکدام از گوشی‌هایی که از آن استفاده می‌کردند به ازای هر دستگاه پولی دریافت می‌کرد و البته محیط آن هم تا حد زیادی بسته بود. از طرفی دیگر، اگرچه اندروید به‌خودی‌خود رایگان است، ولی در کل شرکت‌های سازنده برای مجوزهای مربوطه مبلغ قابل توجهی پرداخت می‌کنند و البته در عوض می‌توانند تا حد زیادی محیط سیستم‌عامل را با توجه به نظر خود شبیه‌سازی کنند.

آمازون از لحاظ ارائه‌ی نسخه‌ای جدید از اندروید تا حدی به موفقیت دست یافته است. این کمپانی برای تبلت‌های خود یک اپ استور جداگانه توسعه داده است و توانسته اپلیکیشن‌های معروفی مانند فیسبوک، اسپاتیفای، نتفلیکس، اسکایپ و بسیاری از گزینه‌های دیگر را برای این سیستم‌عامل ارائه دهد ولی در این میان، هیچ اثری از سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های گوگل دیده نمی‌شود. لازم به ذکر است در اپ استور آمازون جای خالی اپلیکیشن‌های کلیدی زیادی احساس می‌شود و آن‌هایی هم که در این محیط حضور دارند، معمولاً همزمان با نسخه‌ی اندروید آپدیت نمی‌شوند. البته از آنجایی که این تبلت‌ها از نمایشگر بزرگی بهره می‌برند، کاربران برای بهره‌گیری از سرویس‌های گوگل می‌توانند از طریق مرورگر به آن‌ها دسترسی داشته باشند. آمازون همچنین قصد داشت با عرضه‌ی گوشی‌های مبتنی بر سیستم‌عامل خود با اندروید رقابت کند که به دلیل فروش بسیار پایین، این پروژه متوقف شد.

هواوی پی ۳۰ پرو ترنجی

اندروید بدون گوگل محلی از اعراب ندارد و حتی پروژه متن‌باز اندروید که هواوی می‌خواهد سیستم‌عامل اختصاصی خود را بر مبنای آن توسعه دهد، زیر نظر گوگل قرار دارد. بیشتر موارد جایگزین موجود در این نسخه برای مواردی مانند جیمیل، دوربین، تقویم، کروم و حتی کیبورد بسیار ابتدایی هستند. حتی برخی از API ها مانند مکان‌یابی، گیمینگ و خرید درون برنامه‌ای، انحصاری هستند و توسعه‌دهندگان ثالث برای اپلیکیشن‌های خود از این موارد استفاده می‌کنند. به همین خاطر توسعه‌دهندگان باید نسخه‌های مختلف اپلیکیشن خود را توسعه دهند و در این میان شاید جایگزین‌های عرضه شده به جای موارد موجود در اندروید اصلی از کیفیت ایدئالی برخوردار نباشد.

هواوی به‌عنوان دومین سازنده بزرگ گوشی‌های هوشمند در جهان، نقش مهمی در آینده‌ی اکوسیستم اندروید ایفا می‌کند ولی نباید فراموش کنید که ۵ سال قبل سامسونگ هم فکر می‌کرد می‌تواند کاربران را به استفاده از سیستم‌عامل اختصاصی خود ترغیب کند که در نهایت شکست را پذیرفت.

هواوی طی سال‌های گذشته در حال آماده شدن برای چنین موضوعی است و حالا به دلیل جنگ تجاری بین آمریکا و چین، وضعیت ارتباط کمپانی هواوی با اندروید وخیم شده است. هواوی به خوبی می‌داند که برای توسعه سیستم‌عامل جدید با چالش‌های زیادی باید دست و پنجه نرم کند و به همین خاطر سال گذشته مذاکراتی را با بسیاری از توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها برای عرضه‌ی محصول خود در اپ استور این شرکت آغاز کرده است؛ هواوی به آن‌ها وعده داده که با این کار، می‌توانند حضور اپلیکیشن خود در بازار چین را افزایش دهند و با این کار درآمد بیشتری کسب کنند. طبق گزارش بلومبرگ، هواوی حتی به آن‌ها گفته که تا پایان ۲۰۱۸، ۵۰ میلیون کاربر اروپایی از اپ استور این شرکت استفاده می‌کنند.

نمایشگر اولد هواوی پی ۳۰ پرو

در این میان، باید به قوانین محدود کننده اتحادیه اروپا هم اشاره کنیم که گوگل را برای نقض قوانین رقابتی تحت فشار قرار داده است. قانون‌گذاران می‌گویند که گوگل از سهم بالای اندروید در بازار گوشی‌های هوشمند سوء استفاده می‌کند و با ارائه‌ی پیش‌فرض مواردی مانند موتور جستجوی خود و مرورگر کروم، به رقبا اجازه‌ی عرض اندام نمی‌دهد. به همین خاطر، تولیدکنندگان اروپایی که می‌خواهند فقط از بخشی از سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های گوگل استفاده کنند، باید مبلغ مربوط به مجوز بهره‌گیری از آن‌ها را پرداخت کنند. با این کار، زمینه‌ی رقابت در زمینه‌ی مثلاً اپ استور فراهم می‌شود.

البته مطمئناً بسیاری از سازندگان ترجیح می‌دهند که کلیت سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های گوگل را در محصول خود قرار دهند تا ناچار به پرداخت مبلغ جداگانه نشوند. در همین زمینه باید خاطرنشان کنیم که برای مواردی مانند یوتیوب، گوگل مپ، موتور جستجوی گوگل و دیگر سرویس‌های این شرکت، گزینه‌های جایگزین معمولاً حرف زیادی برای گفتن ندارند و بسیاری از کاربران استفاده از سرویس‌های گوگل را به موارد جایگزین ترجیح می‌دهند.

مایکروسافت اجازه استفاده از ویندوز را به هواوی نمی دهد

چالش لپ‌تاپ

در سمت ویندوز، مایکروسافت طی بیش از دو دهه توانسته تسلط خود را در بازار حفظ کند. قانون‌گذاران آمریکایی سال‌ها قبل به پیش‌فرض بودن مرورگر اینترنت اکسپلورر در ویندوز اعتراض کردند و چند سال بعد هم قانون‌گذاران اروپایی در این زمینه وارد عمل شدند. در اروپا، مایکروسافت متهم به غیرقانونی بودن ارائه‌ی ویندوز مدیا پلیر به‌عنوان پلیر پیش‌فرض شد و این که ویندوز برای رقبای فعال در این زمینه فرصتی ارائه نمی‌دهد. به همین خاطر مایکروسافت نسخه‌ای خاص از ویندوز را برای اروپا عرضه کرد که فاقد این برنامه بود ولی در نهایت بیشتر سازندگان از همان نسخه‌های معمولی ویندوز استفاده کردند.

کامپیوترهای ویندوزی با رقبای زیادی روبرو هستند و مشهورترین آن‌ها، کامپیوترهای مک، سیستم‌های مبتنی بر لینوکس و Chrome OS هستند. با وجود اینکه سال‌ها از عرضه ویندوز می‌گذرد، ولی همچنان این سیستم‌عامل در بخش‌های مختلف محبوبیت زیادی دارد و البته اخیراً Chrome OS موفق شده تا حدی توجه کاربران زیادی را جلب کند که این موضوع عمدتا به محبوبیت سرویس‌های مبتنی بر وب این سیستم‌عامل و پشتیبانی گوگل از آن برمی‌گردد.

بسیاری از کسب‌وکارها، همچنان از ویندوز استفاده می‌کنند که این موضوع تا حد زیادی به سازگاری این سیستم‌عامل از برنامه‌های موردنظر آن‌ها برمی‌گردد و بیشتر این کسب‌وکارها نمی‌توانند از برنامه‌ها و سیستم‌های مبتنی بر وب استفاده کنند. یکی از دلایلی که تلاش‌های مایکروسافت برای ارائه‌ی ویندوز مبتنی بر ARM پیشرفت و محبوبیت چندانی نداشته، به همین موضوع برمی‌گردد.

هواوی می‌خواهد سیستم‌عامل خود را به‌عنوان گزینه‌ی جایگزین برای ویندوز ۱۰ و Chrome OS در بازاری عرضه کند که تحت تسلط شرکت‌هایی مانند لنوو، HP، اپل، دل، ایسر و دیگر شرکت‌ها قرار دارد. این کمپانی‌ها در زمینه‌ی ساخت و توزیع کامپیوترها ید طولایی دارند و برند آن‌ها برای کاربران بسیار شناخته شده است. طی سال‌های گذشته، شاهد عرضه‌ی لپ‌تاپ‌های مبتنی بر اندروید بوده‌ایم که تا حدی سروصدا ایجاد کرده‌اند ولی کمی بعد ناپدید شده‌اند و به نظر می‌رسد هواوی هم ادامه‌دهنده همین مسیر خواهد بود. اگرچه ارائه‌ی سیستم‌عامل جایگزین اندروید بسیار چالش‌برانگیز است، ولی باید بگوییم که ارائه‌ی سیستم‌عاملی جدید برای ویندوز از این هم سخت‌تر خواهد بود.

هواوی حالا با چالش‌های بسیاری زیادی روبرو است که برای بسیاری از آن‌ها کنترل چندانی ندارد. اگر این شرکت نتواند تراشه‌های موردنظر خود را تأمین کند، موارد نرم‌افزاری دیگر کوچک‌ترین اهمیتی نخواهند داشت. تحریم ARM، اینتل و هواوی نسبت به محدودیت‌های نرم‌افزاری، برای هواوی بسیار خطرناک‌تر هستند اما حتی در شرایط ایدئال هم هواوی به احتمال زیاد نمی‌تواند با سیستم‌عامل‌های گوگل و مایکروسافت رقابت کند. در نهایت باید خاطرنشان کنیم که مهم‌ترین نقاط قوت محصولات هواوی در خارج از چین معمولا بخش نرم‌افزاری نبوده است و بلکه در بیشتر اوقات بخش سخت‌افزاری محصولات، به‌خصوص گوشی‌های این شرکت، توانسته‌اند توجهات زیادی را جلب کنند.

نظر شما چیست؟ فکر می کنید که این تحلیل صحیح است؟