اولین تصاویر جونو از قطب شمال و جنوب و شفق‌های قطبی جنوب مشتری

فضاپیمای جونو اولین تصاویری را که تاکنون از قطب شمال مشتری ثبت شده، به زمین ارسال کرده است. جونو روز ۲۷ اوت (ششم شهریور) مجموعه تصاویری را حین اولین گذر از ارتفاع ۴۲۰۰ کیلومتری بالای ابرهای مشتری (بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی) ثبت کرد. تصویر بالای متن، قطب شمال مشتری است و روز ششم شهریور از فاصله ۱۹۵۰۰۰ کیلومتری مشتری ثبت شده است. در ادامه مطلب با ترنجی همراه باشید و مجموعه تصاویر نفس‌گیر و زیبای این سیاره را ببینید و در جریان جزئیات مأموریت باشید…

اسکات بولتون، محقق ارشد پروژه جونو از مؤسسه تحقیقاتی جنوب غرب در سان آنتونیو، در یک بیانیه گفت:

[su_quote]در اولین نگاه به قطب شمال مشتری، به نظر می‌رسد شباهتی به هیچ‌چیزی که قبلاً دیده بودیم یا تصور می‌کردیم ندارد.[/su_quote]

بولتون افزود:

[su_quote]رنگ قسمت‌های شمالی سیاره نسبت به سایر قسمت‌ها آبی‌تر است و پر از طوفان است. اینجا خبری از کمربندها و باندهای عرض جغرافیایی که قبلاً دیده بودیم نیست. در این تصویر به‌سختی می‌توانید سیاره را به‌عنوان سیاره مشتری شناسایی کنید. نشانه‌هایی از این می‌بینیم که ابرها سایه دارند و احتمالاً نشان‌دهنده این است که ابرها در ارتفاع بالاتری از سایر بخش‌های داخل سیاره هستند.[/su_quote]

نمونه عکس دیگری از قطب شمال مشتری که روز ششم شهریور از فاصله ۷۸۰۰۰ کیلومتری مشتری گرفته‌شده و طوفان‌ها و سامانه‌های آب و هوایی متفاوت با تمام جاهای دیگر منظومه شمسی را نشان می‌دهد:

در تصویر زیر که روز ششم شهریور از فاصله ۳۸۰۰۰ کیلومتری ثبت شده، نیمکره جنوبی مشتری و الگوهای طوفانی پیچیده آن را می‌بینید:

سیاره زحل در قطب شمال خود، دارای یک طوفان گردبادی شش‌ضلعی بزرگ است؛ اما مشتری (با توجه به تصاویر) فاقد چنین طوفان گردبادی است.

بولتون گفته:

[su_quote]روی مشتری هیچ‌چیزی نیست که در فاصله نزدیک اطراف ما چیزی شبیه آن وجود داشته باشد. بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی ما واقعاً منحصربه‌فرد است. ما ۳۶ گذر نزدیک دیگر برای مطالعه میزان منحصربه‌فرد بودن این سیاره در پیش داریم.[/su_quote]

فضاپیمای مأموریت ۱/۱ میلیارد دلاری جونو در ماه اوت ۲۰۱۱ پرتاب شد و روز چهارم ژوئیه امسال (۱۴ تیر) پس از پنج حدود سال به مشتری رسید. ابزارهای علمی جونو در روز چهارم ژوئیه خاموش بودند، چون اعضای گروه مأموریت می‌خواستند روی مانور ۳۵ دقیقه‌ای مرگ و زندگی جذب مداری تمرکز کنند.

تصویر روز ششم شهریور جونو از قطب جنوب مشتری از فاصله ۹۴۵۰۰ کیلومتری:

روز ششم شهریور اولین فرصت گروه جونو برای تصویربرداری از فاصله نزدیک از مشتری و اندازه‌گیری‌های دقیق به کمک هشت ابزار علمی کاوشگر بود. جونو اکنون در یک مدار بیضوی بسیار کشیده با دوره تناوب ۵۴ روزه به دور مشتری است.

یکی از هشت ابزار علمی جونو، نقشه‌بردار فروسرخ شفق‌های قطبی مشتری (JIRAM: Jovian Infrared Auroral Mapper) است. این ابزار، تصاویری از قطب شمال و جنوب مشتری را در طیف فروسرخ ثبت کرده و از نقاط داغی پرده برداشته که به گفته دانشمندان مأموریت، قبلاً هرگز دیده نشده بودند.

در شکل زیر، نمونه تصویر ابزار JIRAM از شفق‌های قطبی جنوبی مشتری را می‌بینید که در روز ششم شهریور ثبت شده است. ثبت چنین تصاویری از زمین امکان ندارد.

مشتری نیز مانند زمین دارای شفق‌های قطبی است که نمایش‌هایی زیبا از رقص نور در نواحی بالای قطب شمال و جنوب سیاره است. به گفته اعضای گروه مأموریت جونو، ابزار JIRAM فرصت یافت که چشم‌اندازهای بی‌سابقه‌ای از شفق‌های قطبی جنوبی قدرتمند مشتری به دست آورد.

آلبرتو آدریانی، همکار پژوهشی JIRAM از مؤسسه اخترفیزیک و سیاره شناسی فضایی در رم، در یک بیانیه گفت: «ما خیلی شگفت‌زده هستیم که داریم این (شفق قطبی) را برای بار اول می‌بینیم».

آدریانی افزود:

[su_quote]هیچ ابزار دیگری، چه از زمین یا از فضا، قادر نبود شفق جنوبی (مشتری) را ببیند. اکنون به کمک JIRAM ما می‌توانیم ببینیم که (شفق جنوبی مشتری) بسیار روشن و خوش ساختار به نظر می‌رسد. سطح بالای جزئیات در عکس‌ها در مورد مورفولوژی و دینامیک این شفق‌ها بیشتر به ما اطلاعات خواهد داد.[/su_quote]

جونو همچنین به کمک ابزار آزمایش امواج رادیویی-پلاسمایی (موسوم به Waves)، موفق به «گوش دادن» به شفق‌های مشتری شد. اکنون، شفق‌های قطبی مشتری را «بشنوید»:

[aparat]http://www.aparat.com/v/yn0xU[/aparat]

این صداهای شبیه اشباح فیلم‌های تخیلی که درواقع امواج رادیویی گسیل‌شده از مشتری هستند، از دهه ۱۹۵۰ شناخته شده بودند؛ اما تاکنون از چنین فاصله نزدیکی تحلیل نشده بودند.

بیل کرت، یک دانشمند و همکار پژوهشی در ابزار Waves، از دانشکده فیزیک و نجوم دانشگاه آیووا گفته:

[su_quote]مشتری در حال حرف زدن با ما به زبانی است که فقط غول‌های گازی بلد هستند. ابزار Waves امواج مشخصهٔ منتشرشده توسط ذرات پرانرژی‌ای را که شفق‌های بزرگ احاطه‌کننده قطب شمال مشتری را ایجاد می‌کنند، شناسایی کرد. این امواج منتشرشده، در منظومه شمسی در نوع خود قوی‌ترین امواج هستند. ما اکنون قرار است سعی کنیم مشخص کنیم که این الکترون‌هایی که آن‌ها (امواج) را ایجاد می‌کنند، از کجا آمده‌اند.[/su_quote]

در ویدئوی زیر، یک تایم‌لپس از تصاویر تهیه‌شده توسط ابزار JIRAM را می‌بینید. این ویدئو از ۵۸۰ تصویر تهیه شده که در بازه‌ای ۹ ساعته که مشتری تقریباً یک دور کامل به دور خودش می‌چرخد، ثبت‌شده‌اند. مستطیل آبی در بالای فریم تصویر، برای نقشه‌برداری از شفق‌ها در طول‌موج‌های ۴۵/۳ میکرون است و مستطیل پایینی، نقشه تشعشعات حرارتی (فروسرخ) در طول‌موج ۸/۴ میکرون است. در تصاویر فروسرخ، یک شفق ضعیف و آیو (یکی از اقمار مشتری) دیده می‌شود. نقطه سرخ بزرگ مشتری هم در سمت جنوب استوای سیاره قابل‌رؤیت است.

[aparat]http://www.aparat.com/v/JHQKA[/aparat]

ماه بعد، جونو قرار است برای بار دوم موتورش را روشن کرده و یک مانور دیگر انجام دهد تا وارد مدار جدیدی با دوره تناوب ۱۴ روز زمینی شود. فضاپیما به جمع‌آوری داده، مخصوصاً هنگام گذر نزدیک بر فراز قطب‌های سیاره ادامه خواهد داد و با یک شیرجه مرگ عمدی در اتمسفر مشتری در ماه فوریه ۲۰۱۸ به مأموریتش پایان خواهد داد.

در شکل زیر، مجموعه ده تصویر مشتری را در یک قاب می‌بینید که روز ششم شهریور، هنگام نزدیک شدن به مشتری (بالا، از چپ به راست) و دور شدن از مشتری (پایین، از چپ به راست) ثبت‌شده‌اند.

ارسال داده‌ها از فواصل دوری مانند مشتری و سایر سیارات بیرونی منظومه شمسی، واقعاً دشوار و کند است؛ چون وقتی سیگنال به زمین می‌رسد بسیار ضعیف است. دانلود اطلاعات جمع‌آوری‌شده در گذر شش‌ساعته جونو از فاصله نزدیک مشتری که فقط حدود شش مگابایت حجم داشت، یک روز و نیم طول کشید.

مشاهدات جونو به دانشمندان کمک خواهد کرد تا ترکیبات و ساختار مشتری را بهتر درک کنند؛ ازجمله اینکه آیا این سیاره غول‌پیکر دارای یک هسته از عناصر سنگین هست یا نه؛ و این اطلاعات متعاقباً اطلاعات دیگری از مشتری، منظومه شمسی و منظومه‌های سیاره‌ای را در حالت کلی روشن خواهد کرد.

[su_button url=”http://www.space.com/33957-jupiter-north-pole-southern-auroras-first-photos.html” target=”blank” text_shadow=”0px 0px 0px #000000″]Space [/su_button]

[su_button url=”http://www.space.com/12495-jupiter-juno-mission-photos-gallery.html” target=”blank” text_shadow=”0px 0px 0px #000000″]Space [/su_button]

[su_button url=”http://www.nasa.gov/feature/jpl/jupiter-s-north-pole-unlike-anything-encountered-in-solar-system” target=”blank” text_shadow=”0px 0px 0px #000000″]NASA[/su_button]