بررسی اجمالی مادربرد ASUS ROG X399 ZENITH EXTREME؛ یکتای قدرت

معرفی

شرکت ایسوس به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده مادربرد در جهان و شرکتی پیشرو در صنعت سخت افزارهای دیجیتال، برای اکثر افراد علاقه‌مند به دنیای فناوری و الکترونیک نامی آشنا است؛ شرکت ایسوس طی چندین سال فعالیت در زمینه تولید سخت‌افزارهای دیجیتالی توانسته است موفقیت‌های بسیاری را در میان رقبای خود کسب کند، که یکی از این موفقیت‌های آشکار ایسوس مربوط به تولید مادربرد و کارت گرافیک‌ است. شرکت ایسوس در خلل تولیدات چند ساله مادربردهای رده گیمینگ توانسته است تا با مادربردهای با کیفیت و با امکانات احترام خود را برای گیمرها و دنیای گیمینگ نشان دهد، که البته خالی از تقدیر و منتخب شدن این شرکت در طی چند ساله اخیر هم نیست. با ما همراه باشید تا بررسی اجمالی بر مادربرد ASUS ROG ZENITH EXTREME داشته باشیم.

شرکت ایسوس برند ROG را در سال ۲۰۰۶ با هدف تولید بهترین سخت‌افزارها و تجهیزات جانبی برای گیمرها و اورکلاکرها تاسیس کرد؛ برند مذکور در ابتدا با نام G وارد بازارهای جهانی شد و کمی بعد به افتخارات و جوایز زیادی دست یافت؛ “شامینو” شخصی است که در ابتدا پیشنهاد تاسیس این برند را ارائه کرد و خودش هم در ابتدا طراحی و توسعه محصولات این برند را بر عهده داشت. واژه ROG مخفف Republic Of Gamers به معنی جمهوری گیمرها می‌باشد. طی تولد این برند گیمینگ، شرکت ایسوس بنا بر اهمیتی که برای گیمرها قاعل است برای اولین بار خطوط تولیدات مستقلی را برای تولید محصولات گیمینگ احداث کرد.

از زمان شروع کار این برند محصولات گیمینگ تا به‌ حال، هر ساله شاهد سبد محصولات بیشتری از عرضه محصولات گیمینگ شرکت ایسوس تحت برندهای زیر مجموعه گیمینگ متفاوت آن بخصوص در دو دسته قطعات اصلی و جانبی آن هستیم؛ ایسوس محصولات گیمینگ خود را در چندین برند مانند ROG و ROG STRIX تقسیم کرده است که هر کدام ا رنج قیمتی و کارایی خاص و متفاوتی نسبت به یکدگیر برخوردارند، اما در صدر این لیست ایسوس بالارده ترین محصولات گیمینگ و پرچمداران خود را در این بخش با برند ROG عرضه می‌کند. امروز نیز ما به سراغ یکی از محصولات بالارده شرکت ایسوس به نام مادربرد X399 Zenith Extreme خواهیم رفت، تا بررسی اجمالی بر این محصول داشته باشیم.

ایسوس همواره علاقه‌مند به استفاده از نام‌های پر معنا و بخصوص تاریخی برای نامگذاری محصولات خود است؛ این علاقه را از سوی ایسوس را می‌توان از نام خود آن دریافت، زیرا نام ایسوس نیز بر گرفته شده از پگاسوس (به معنای اسب بالدار) است، که در نهایت چهار حروف اصلی پگاسوس نام اسوس را تشکیل دادند. به کنار از نام اسوس، در محصولات رده گیمینگ این شرکت نیز می‌توان شاهد نام‌هایی مانند: ماکسیموس، سیکا یا استریکس و بسیاری از نام‌های دیگری نیز باشیم. این عادت نامگذاری ایسوس نیز تنها جنبه زیبایی را همراه خود ندارد، بلکه برای انتخاب نام هر رده یا محصولی شرکت ایسوس تمام تلاش خود را کرده است، که برای هر محصول نامی متناسب با آن را انتخاب کند.

اثبات این سخن تعریفی را می‌توان از محصول مورد بررسی که پیش رو داریم دریابیم. نام Zenith به معنای بالاترین نقطه در آسمان یا قله کوه است، اما برای معرفی محصول پیش روی ما در این نوشتار نام “زنیس” را به این شکل می‌توان خواند، وقتی یک چیز قوی‌تر و بسیار موفق‌تر است!

پیش از آنکه به جلوتر برویم، لازم است تا از دفتر رسمی بخش قطعات شرکت ایسوس در ایران به دلیل در اختیار گذاشتن این مادربرد نیز تشکر کنیم و هم اکنون جا دارد تا مشتاقانه به ادامه این بررسی برویم.

معرفی چیپ ست X399 و پردازنده‌های رایزن تردریپر (Ryzen ThreadRipper)

مدتی بود شرکت AMD آنچنان در رقابت با پردازنده‌های رده دسکتاپ اینتل نتایج موفقیت آمیزی را نداشت، اما این روال در جایی پایان یافت که پای رایزن به میان آمد. شرکت AMD پس از موفقیت‌هایی که توانست از پردانده‌های رایزن کسب کند، و سهم بازاری را که از سوی اینتل توانست برای خود بدست آورد معرفی پردازنده‌های جدید رده HEDT (سری بالا رده دسکتاپ) موسوم به ThreadRipper (ترد ریپر) را آغاز کرد. پردازنده‌های تردریپر آخرین نسل از پردازنده‌های بالا رده شرکت AMD با سوکت پردازنده TR4 و مبتنی بر چیپ ست X399 هستند.

شرکت AMD تنها پردازنده‌هایی با تعداد هسته‌های پردازشی‌بالا را عرضه نکرده است، بلکه در کنار هسته‌های پردازشی بالا می‌توان به کنترلرهای 4 کاناله حافظه برای این پردازنده‌ها و همچنین حضور 64 خطوط ارتباطی PCI-E نسل سوم در این پردازنده‌ها اشاره داشت. به لطف این این خطوط ارتباطی می‌توان در این پلت‌فرم از قابلیت پیکربندی چندین کارت گرافیک بصورت همزمان و یا استفاده از چند درایو SSD مبتنی بر سوکت M.2 نیز بهره‌مند بود.

بی شک سرعت حافظه‌های اصلی در هر سری جایگاه مخصوص خود را برای نمایانگری سرعت و قدرت یک نسل را دارد. پردازنده‌های تردریپر در ساختار خود دارای کنترلر حافظه چهار کاناله هستند. کنترلر حافظه 4 کاناله موجود در پردازنده‌های تردریپر می‌تواند راه رسیدن به قدرت واقعی را میسر سازد، بخصوص در حالتی که برخی از مصارف مبتنی بر پردازش‌های سنگین به پیکر بندی 4 کاناله حافظه‌های اصلی سریع نیاز است. با این حال ThreadRipper با کنترلر حافظه چهار کاناله خود حداقل از چهار شکاف DIMM جهت اتصال حافظه‌های اصلی (RAM) از نوع DDR4 پشتیبانی می‌کند. میزان نصب حافظه در پلت‌فرم X399 تنها به چهار عدد منتهی نمی‌شود، بلکه با سخت افزارهای موجود و همچنین مادربرد پیش روی ما امکان نصب حافظه اصلی تا 8 عدد با فرکانس پایه 2133 مگاهرتز و حداکثر فرکانس 3200 و حتی 3600 مگاهرتز در حالت اورکلاک میسر شده است.

پردازنده‌های ThreadRipper همانطور که گفته شده است مبتنی بر یک سوکت پردازنده موسوم به TR4 هستند، و این نوع سوکت پردازنده دارای 4094 پین اتصال است. از چنین مشخصاتی می‌توان به جزئیات فیزیکی بزرگ پردازنده‌های تردریپر پی‌برد، که همانطور که در تصویر شاخص این نوشتار مشاهده کردید، TR4 یک سوکت پردازنده بزرگ، برای پردازنده‌هایی واقعا بزرگ است! و به لطف ساختار MCM (multi chip mudel) پردازنده‌های تردریپر، علت این بزرگ ابعاد بودن پردازنده‌های تردریپر مشخص می‌شود.

پردازنده‌های تردریپر در زیر سطح انتقال حرارت (IHS) خود چهار واحد Die که هر کدارم به تنهایی یک پردازنده کامل هستند را دربر دارند که در این حالت ساختار چنین پردازنده‌هایی MCM نامگذاری می‌شود. هر واحد Die در پردازنده‌های ThreadRipper دارای دو واحد کوچک‌تر CCX است و هر واحد CCX چهار هسته پردازشی و هشت رشته پردازشی، در کنار دیگر کنترلرها وجود دارد. در این ساختار پردازنده‌های رایزن تردریپر از توان بکارگیری تمامی Die های موجود برخوردار نیستند، زیرا دو واحد Die غیرفعال هستند و طبق گفته شرکت سازنده امکان فعال سازی آنها نیز وجود ندارد.

لیست پردازنده‌های تردریپر (ThreadRipper)

در مقابل لیست بزرگ از پردازنده‌های سری EXTREME شرکت اینتل با سوکت پردازنده LGA 2066، شرکت AMD تا به حال تنها 3 از پردازنده‌های ThreadRipper (تردریپر) را معرفی کرده است که شامل مدل 1900X، 1920X و قدرتمندترین مدل این رده 1950X می‌شود. پردازنده‌های سری تردریپر با برخورداری از فناوری ساخت 14 نانومتری، تعداد هسته‌های پردازشی بالا و در کنار دیگر امکانات بسیار خوب خود همانند XFR آماده برای رقابت با رده EXTREME اینتل و مصارف گیمینگ و تولید هستند.

قابلیت XFR را در پردازنده‌هایی از سوی AMD می‌توان دیدی که حرف X را در پسوند خود داشته باشند، که این قابلیت مذکور شامل حال تمامی مدل‌های تردریپر شده است. قابلیت XFR موجب اورکلاک خودکار پردازنده در شرایط محیا است که سبب افزایش فرکانس پردازشی پردازنده شده که نتیجه افزایش کارایی چشمگیری را خواهد داشت. در ادامه به شرح کوتاه پردازنده‌های ThreadRipper خواهیم پرداخت.

پردازنده 1900X

این پردازنده در رده پردازنده‌های ترد ریپر ضعیف‌ترین مدل و ارزان قیمت‌ترین است که جایگاه سوم را برای خود دارد. این پردازنده دارای 8 هسته پردازشی، 16 رشته پردازشی، فرکانس پردازشی پایه 3.8 گیگاهرتز، حداکثر فرکانس پردازشی 4 گیگاهرتز و همراه با قابلیت XFR می‌باشد که در ابتدای این بخش به توضیح آن پرداختیم. همچنین پردازنده 1900X دارای 768KB حافظه کش سطح اول (L1 Cache)، 4MB حافظه کش سطح دوم (L2 Cache) و 16MB حافظه کش سطح سوم (L3 Cache) با فناوری ساخت 14 نانومتر و توان حرارتی 180W وات این پردازنده اشاره است.

پردازنده 1920X

پردازنده بعدی مدل 1920X است که در میان مدل قبلی و پرچمدار جایگاه دوم را دارد؛ این پردازنده دارای تعداد هسته‌های پردازشی بیشتر موسوم به 12 هسته و 24 رشته پردازشی است. همچنین دارای فرکانس پایه پردازشی 3.5 گیگاهرتز و حداکثر فرکانس پردازشی 4 گیگاهرتز است. درباره قابلیت‌های ذکر شده در مدل قبلی، پردازنده 1920X چیزی کم‌تر از مدل قبلی ندارد، بلکه دارای 1.125MB حافظه کش سطح اول (L1 Cache)، 6MB حافظه کش سطح دوم (L2 Cache) و 32MB حافظه کش سطح سوم (L3 Cache) و همچنین با فناوری ساخت 14 نانومتر با همان توان حرارتی 180 وات مانند پردازنده قبلی می‌باشد.

پردازنده 1950X

و در میان دو مدل ضعیف‌تر از همه مهم‌تر جا دارد از پرچمدار و قدرتمندترین پردازنده تردریپر در این سری گفته شود؛ پردازنده 1950X دارای تعداد هسته‌های پردازشی بیشتر موسوم به 16 هسته و 32 رشته پردازشی به نسبت مدل قبلی است، اما فرکانس پردازشی پایه کمتر از مدل قبلی بوده و معادل 3.4 گیگاهرتز است ولی فرکانس پردازشی افزایشی آن بدون تغییر برابر با 4 گیگاهرتز است. درباره حافظه‌های کش نیز این پردازنده دارای 1.5MB حافظه کش سطح اول (L1 Cache)، 8MB حافظه کش سطح دوم (L2 Cache) و مجددا 32MB حافظه کش سطح سوم (L3 Cache)، 180 وات توان حرارتی با فناوری ساخت 14 نانومتر است.

نکته: تمامی پردازنده‌های ThreadRipper ضریب باز هستند، و اورکلاک کردن آنها امکان پذیر است.

 جعبه گشایی و متعلقات

مادربرد ASUS ROG X399 ZENITH EXTREME دارای یک جعبه شکیل، زیبا و البته سنگین است. در قسمت جلو این جعبه همانند تمامی مادربردهای سری ROG فعلی، نام محصول در سمت چپ و نشان Republic of Gamers (جمهوری گیمرها) نیز در بالا گوشه سمت راست درج شده است. شاید کمی ظاهر این جعبه ساده به نظر برسد، اما این گونه سادگی در طراحی با آمیختگی دو رنگ قرمز و مشکی مرتبط با برند گیمینگ ROG ایسوس را می‌توان خاص نامگذاری کرد. در قسمت پایین تصویر مورد بحث، به نوع سوکت پردازنده TR4 و پلت‌فرم X399 مادربرد، در کنار ویژگی‌های این مادربرد همچون سیستم هماهنگ سازی نورپردازی AURA Sync اختصاصی شرکت ایسوس و پیکربندی SLI و Crossfire اشاره شده است.

در کناره‌های جعبه مادربرد نیز نکته خاصی وجود ندارد و تنها به نام محصول اشاره شده است.

اگر دنبال مشخصات کامل محصول هستید، قسمت پشت جعبه مادربرد ZENITH توضیحات زیادی را برای شما دارد! در قسمت پشت مادربرد تصویر این محصول در کنار توضیحاتی مختصر قرار گرفته است، که به مشخصات مختصر پنل I/O، نوع سوکت پردازنده و چیپ ست اصلی مادربرد، نوع پیکربندی حافظه‌ها، فرم فکتور E-ATX مادربرد، کدک صوتی، اتصال WiFi و بلوتوث، شبکه LAN و درگاه‌های ذخیره سازی اشاره شده است. یکی از دیگر نکات موجود در این بخش، کپن تخفیف خرید کابل اسلیو است که در داخل جعبه وجود دارد که با مراجعه به فروشگاه‌های مربوط به مادینگ معتبر می‌توان از این کپن جهت تخفیف در خرید کابل‌های اسلیو شده استفاده کرد.

وقت باز کردن این جعبه زیبا و سنگین فرا رسیده است. درب جعبه را می توان به راحتی از سوی پایین جعبه به بالا باز کرد که لازم به ذکر است از مکانیزم جالبی نیز برخوردار است. پس از برداشتن یک لایه شفاف پلاستیکی محافط امکان دید مستقیم به مادربرد فراهم می‌شود. در قسمت بالای جعبه نیز می‌توان شاهد نوشته “welcome to republic” بود که به معنای خوش آمد گویی مصرف کننده به جمهوری گیمرها است.

مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME و متعلقات آن داخل دو جعبه جدا از هم قرار گرفته‌اند، که هر دو با توجه به نوع چینش و بسته بندی از هر گونه اسیب‌های ناشی از انتقال امن هستند. پس از گشودن جعبه مربوط به متعلقات می‌توان در همان نگاه اول امتیاز کامل بودن متعلقات را به این محصول داد! که البته چنین چیزی از یک مادربرد بالا رده و همچنین گران قیمت از ایسوس دور از انتظار نیست. در ادامه این نوشتار به شرح هر کدام از بخش‌های داخل این دو جعبه خواهیم پرداخت.

مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME را فعلا کنار می‌گذاریم و در ابتدا به شرح متعلقات این مادربرد می‌پردازیم.

قطعات داخل این جعبه مشکی رنگ به شرح زیر هستند:

• یک دفترچه راهنمای کاربر
• شش عدد کابل ساتا (SATA III) با پنهای باند 6 گیگابیت بر ثانیه
• دو عدد آنتن شبکه WiFi از نوع AD و AC
• یک نگهدارنده کارت گرافیک (VGA Holder) جهت کاهش وزن وارده بر روی اسلات PCIE
• یک کارت ROG DIMM.2 برای نصب دو حافظه ذخیره سازی SSD سوکت M.2
• یک کارت شبکه پر سرعت ROG AREION 10G برای دستیابی به پهنای باند 10 گیگابیت بر ثانیه
• یک کارت افزاینده Fan Extention به همراه کابل‌ها و پیچ‌های آن
• یک پل SLI HB دو مسیر
• یک پل SLI HB سه مسیر
• یک پل SLI HB چهار مسیر
• چندین استیکر ROG زیبا ( هر چقدر که دلتون بخواد استیکر هست :دی )
• یک جا لیوانی ROG
• یک Q Connector جهت نصب آسان پورت‌های پنل کیس
• پیچ‌های مورد نیاز برای نصب روی سوکت M.2
• دو کابل افزاینده RGB
• سه کابل سنسور حرارتی
• یک درایو USB Flash حاوی درایورهای مادربرد

به کنار شرح تک تک هر قطعه و ذکر کامل بودن متعلقات، جا دارد بصورت کلی به بخش‌هایی مهم از متعلقات مادربرد ZENITH اشاره شود. ایسوس برای این مادربرد بالا رده خود سعی کرده است چیزی کم نگذارد؛ دو آنتن اتصال شبکه WiFi با برخورداری از استاندارد شبکه 802.11AD بصورت ad و ac با پهنای باند 4.6 گیگابیت بر ثانیه، و همچنین یک کارت شبکه مبتنی بر درگاه PCIE موسوم به ROG AREION 10 برای دستیابی به حداکثر پهنای باند 10 گیگابیتی اترنت، یک کارت ROG DIMM.2 جهت افزودن دو درایو SSD با سوکت M.2 جهت ذخیره سازی اطلاعات و همه و همه از جمله سخت‌افزارهایی هستند که ایسوس برای استخراج هر چه بیشتر قدرت در این محصول خود تدارک دیده است. ایسوس همیشه در امکانات سعی داشته یک قدم از رقبای خود، بخصوص در بخش محصولات گیمینگ جلوتر باشد، که در آینده طی بررسی‌های تخصصی بیشتر درباره دیگر سخت‌افزار های دیجیتال خواهیم پرداخت، تا به کنار از شرح سخت‌افزاری بر روی امکانات نرم‌افزاری و مخصوصا تست پایداری نیز بررسی‌هایی داشته باشیم.

نگاه نزدیک

از آنجا که ایسوس در برند گیمینگ ROG خود همیشه بحث گیمینگ و اورکلاکینگ را مهم دانسته، این اهمیت به دور از مادربرد ASUS X399 ZENITH EXTREME نیست. مادربرد ZENTIH EXTREME نیز آماده است تا با هر آنچه که در خود دارد، مصرف کننده را در دو بخش مخصوص گیمینگ و اورکلاکینگ همراهی کند. از ویژگی‌های متعدد گیمینگ این مادربرد در بحث شبکه می‌توان به امکانات آن نظیر یک چیپ محافظ LanGuard جهت پایداری تمام شبکه و جلوگیری از مشکلات الکترومغناطیسی، برخورداری از جدیدترین کنترلر شبکه WGI211AT شرکت اینتل برای کاهش بارهای پردازشی اضافی و افزایش عملکرد UDP و TCP و مهم‌تر از همه فناوری Gamefirst نسخه چهارم که سبب تنظیم و بهینه سازی مصرف اینترنت برای بازی است اشاره داشت.

پس از صحبت‌های بخش شبکه این محصول، ایسوس برای ارائه بهترین عملکرد سیستم نیز برای مصرف کنندگان مادربرد ZENITH راهکاری‌هایی را تدارک دیده است که می‌توان به کارت Fan Extension جهت افزودن 3 فن خنک کننده بیشتر با امکان تنظیم آنها در محیط UEFI بایوس یا در برنامه Fan Xpert نسخه چهارم و افزودن سنسور حرارتی در آن، راهکار اورکلاک با یک کلیک به لطف 5Way Optimization جهت دستیابی آسان به قدرت و توان ارائه کارایی بیشتر، و حداکثر پشتیبانی از ماژول حافظه‌های DDR4 با فرکانس 3600 مگاهرتز (MHz) در حالت اورکلاک با پیکربندی چهار کاناله اشاره داشت. تمامی این خصوصیات تنها بخشی کوچک از امکانات مادبرد ZENITH EXTREME است.

شاید اولین نکته‌ای که مادبرد ROG X399 ZENITH EXTREME در نگاه اول می‌تواند نظر بسیاری از افراد به خود جلب کند، سوکت پردازنده بزرگ TR4 برای نصب پردازنده‌های ThreadRipper است. از بزرگی این مادربرد تنها به سوکت آن نمی‌توان اشاره داشت، بلکه می‌توان گفت آنقدر جزئیات زیاد است که دیگر جایی برای سوزن انداختن نیست! برای مثال به دو کانکتور تامین توان مورد نیاز پردازنده می‌توان اشاره داشت که به دلیل کمبود فضا مکان آنها را به بالای کانکتور تامین توان اصلی مادربرد (همان کانکتور 24 پین) تغییر داده‌اند. از دیگر نکات قابل توجه این مادربرد بالا رده ایسوس، می‌توان به محافط پنل I/O از پیش نصب شده که دارای چندین پورت USB نسل سوم، خروجی صوتی مربوط به چیپ صوتی SupremeFX آنبرد هشت کاناله، و یا چهار درگاه اتصال PCIE بصورت Safe Slot جهت تحمل وزن کارت گرافیک‌های سنگین اشاره داشت. و در نهایت جا دارد به هیت سینک بزرگ VRM این مادربرد اشاره داشت که یک فن خنک کننده را نیز در خود دارد.

در بخش زیبایی نیز ایسوس همانند دیگر برندها از نورپردازی RGB نیز استفاده کرده است، که چنین نورپردازی به لطف فناوری انحصاری AURA Sync قابل تنظیم و هماهنگ سازی است. چنین نور پردازی را اگر بخواهیم با رقبای ایسوس در زمینه مادربردهای گیمینگ مقایسه کنیم، می‌توان رای بهترین نورپردازی را تا اینجا بخصوص از نظر شدت نور به ایسوس داد. بطور کلی نورپردازی این مادربرد به سه بخش چیپ ست اصلی، قسمت فوقانی مادربرد و محافظ قسمت پشت مدار چاپی PCB تقسیم می‌شود.

به کنار از بحث نوپردازی ایسوس زمینه‌ای مشکی رنگ و ساده‌ای را برای مدار چاپی PCB تدارک دیده است، که خیلی وقت است تقریبا از ایسوس از رنگ قرمز و مشکی دوری کرده است. باز با این حال تمام این مشخصات مربوط به بخش ظاهری یک محصول هستند و عهده‌دار جلوه‌نمایی هستند، و در نهایت بنا بر سلیقه هر مصرف کننده‌ای نظرات می‌توانند متفاوت باشند. با این حال می توان گفت ایسوس جعبه و رنگ‌بندی مادربرد ZENITH EXTREME را با طرحی واقعا شیک آماده کرده (از نظر من که اینطوره) و شایدم بنا بر سلیقه افرادی هم خیر!

اگر قرار باشد همچنان فقط هر بار به بخشی از خصوصیات این محصول بپردازیم آخر نمی‌توانیم بصورت کامل این بررسی اجمالی را به درستی به پایان برسانیم؛ با ترنجی همراه باشید تا در ادامه این نوشتار بصورت مرتب به بررسی اجمالی مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME بپردازیم.

سوکت پردازنده و مدار تنظیم فشار

قبل از شروع هر چیزی بهتر است تا سوکت پردازنده و هیت سینک‌ فوقانی این مادربرد را جدا کنیم، تا در ادامه به راحتی به بررسی اجزای این دو بخش بپردازیم. برای شرح کلی طراحی هیت سینک این مادربرد می‌توان واژه بسیار عالی را بکاربرد؛ زیرا گرمای تولیدی از سوی مدار VRM ابتدا به هیت سینک بزرگ اصلی آن انتقال یافته، و سپس به کمک یک لوله انتقال حرارت گرمای تولید شده به هیت سیک دوم منتقل می‌شود، و در این بخش نیز یک فن خنک کننده در هیت سینک دوم همانطور که مشاهده می‌شود قرار دارد که مسئولیت خنک سازی فین‌های آلمینیومی را در این بخش خواهد داشت. ظاهر این فن خنک کننده بسیار مشابه به یکی از فن بکار رفته در یکی مادربردهای سری TUF شرکت ایسوس است. همچنین این دو هیت سینک رفع دما خالی از لطف پدهای حرارتی نیستند، بلکه در این بخش از دو پد حرارتی برخوردارند که بر روی ماسفت‌ها و چوک‌های قسمت بالا قرار گرفته اند.

مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME جهت اتصال پردازنده دارای یک سوکت پردازنده موسوم به TR4 به تولید شرکت FOXCON با کد H6A2 می‌باشد که این سوکت دارای 4094 پین اتصال به پردازنده است. سوکت مذکور توان همراه سازی تمامی پردازنده‌های ThreadRipper از سوی شرکت AMD را دارد، که در کنار انجام این عمل، توان مورد نیاز خود را از یک مدار تنظیم فشار رگلاتور (VRM) با 8 فاز تماما دیجیتالی تامین می‌سازد.

درباره  مدار تنظیم فشار رگلاتور می‌توان به این صورت شرح داد که این بخش در هر مادربردی از اهمیتی خاصی برخوردار است، یا به عبارتی دیگر می‌توان گفت بیشتر بخش حیاتی یک سیستم را بر عهده دارد. مدار VRM در حقیقت وظیفه تصحیح ولتاژ و آمپر ورودی از سوی ریل 12 ولت را که از سوی کانکتور EATX پاور (منبع تغذیه) وارد شده است را دارد، و پس از تصحیح این میزان ولتاژ و آمپر ورودی این توان تصحیح یافته به سوی هسته‌ها و دیگر کنترلرهای موجود در پردازنده هدایت می‌شوند.

درباره مدار VRM این مادربرد نیز جا دارد بیشتر توضیح داده شود. 8 چوک ساخته شده با آلیاژی خاص موسوم به (MicroFine) با تخمین ده هزار ساعت عمر کاری (همانند دیگر چوک‌ها) در بالای سوکت پردازنده قرار گرفته است. این 8 چوک به شماره IR3550M با حداکثر توان ارائه فشار 60 آمپر در مجموع وظیفه تامین توان مورد نیاز برای هسته‌های پردازنده را دربر دارند که شامل دیگر اجزای پردازنده‌های تردریپر (ThreadRipper) نمی شوند.

به کنار از تامین توان مورد نیاز هسته‌ها، در یک پردازنده به دیگر اجزا نیز باید توان مورد نیاز آنها تامین شود. سه چوک دیگر در قسمت پایین مدار تنظیم فشار قرار گرفته است، که  به شماره TI 97374M با حداکثر توان ارائه فشار 25 آمپر مانند 8 چوک فوقانی با دو کنترلر PWM مستقل با کد ASP1405 همراه هستند. وظیفه این سه چوک، تامین توان تصحیح شده در هر زمان به کنترلرهایی مانند UnCore یا I/O است، که در ادامه نیز به آخرین بخش باقی مانده که شاید یکی از مهم ترین بخش‌های این نسل از پردازنده‌های رده HEDT شرکت AMD است می‌پردازیم.

همانطور که گفتیم در این قسمت به شرح آخرین بخش از مدار تنظیم فشار این مادربرد یعنی بخش کنترلر حافظه می‌پردازیم؛ امروزه دیگر همانطور که میدانید خبری از آن پل‌های شمالی قدیمی ( مربوط به زمان دایناسورها ! ) در مادربردها نیست، بلکه چنین کنترلری که وظیفه تنظیم و مدیریت حافظه‌ها را بر عهده داشت، سالها است که به درون پردازنده‌ها منتقل شده است. کنترلر حافظه پردازنده‌های سری دسکتاپ در زبان انگلیسی integrated memory controller یا به اختصار IMC گفته می‌شود.

کنترلر IMC وظیفه مدیریت کامل بر حافظه‌های اصلی (RAM) ها را مانند تنظیم ولتاژ کاری، تنظیم فرکانس حافظه‌ها، فعال شدن پروفایل XMP، تنظیم تایمینگ‌ها را دارد، و این در حالتی است که ما در پلت فرم X399 از سوی AMD شاهد پیکربندهای حافظه بصورت 4 کانال (Quad Channel) هستیم، و در مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME نیز چنین پیکربندی با 8 اسلات حافظه RAM قرار گرفته است. پس با این توضیحات دور از انتظار نیست چنین کنترلری با این گونه وظایف حیاتی و مهم از بخش کوچک‌تری در مدار تنظیم فشار بصورت مستقل برخوردارد باشد.

برای تامین و تنظیم توان این بخش، دو چوک در بین دو کانکتور 8 پین برای پردازنده و 24 پین برای برق اصلی مادربرد، همانند شماره 8 چوک در قسمت بالا مادربرد با یک کنترلر مستقل PWM به شماره ASP1103 و ماسفت درایوهای High side و Low side برای هر فاز قرار گرفته است. همچنین دو چوک دیگر نیز در کنار قسمت پنل I/O برای تامین توان کنترلر حافظه و نمی دیگر از اسلات‌ها حضور دارند.

اسلات‌های حافظه اصلی

بنا بر کنترلر حافظه پردازنده‌های ThreadRipper، تمامی مادربردهای مبتنی بر چیپ ست X399 دارای اسلات‌های حافظه با پیکربندی چهار کاناله هستند. برای مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME نیز چنین پیکربندی حافظه را با هشت اسلات DIMM می‌توان مشاهده کرد. مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME با هشت اسلات DIMM برای نصب حافظه‌های DDR4 تا حداکثر 128 گیگابایت را با پیکربندی 4 کاناله موسوم به Quad Channel می‌تواند فراهم سازد. همچنین در بخش فرکانس حافظه‌ها نیز بر اساس کنترلرهای پردازنده‌های سری ThreadRipper می‌توان از حافظه‌هایی با فرکانس 2133 بصورت پایه و تا حداکثر 3200 مگاهرتز و 3600 مگاهرتز استفاده کرد.

همچنین بنا بر ادعای شرکت سازنده، مدار بخصوص بکار رفته در این بخش سبب توان کامل برای اورکلاک ماژول حافظه‌ها شده و همچنین میزان نویز کوپلینگ را به حداقل خواهد رساند. چنین حرفی را باید با فناوری  T Topology از سوی ایسوس به اثبات رساند که به کنار از نکته‌های اشاره شده، سبب کاهش نویزهای القایی و انتقال داده‌ها بصورت DIMM0 به DIMM 1 خواهد شد. در کنار اسلات‌های حافظه این مادربرد، یک اسلات مخصوص برای نصب کارت ROG DIMM.2 نیز قرار گرفته است.

همچنین در کنار این اسلات دو کلید POWER جهت روشن کردن یا خاموش کردن سیستم و کلید RESET جهت ریست کردن سیستم قرار گرفته است. در همین بخش دو کانکتور EATX هشت پین جهت تامین برق مورد نیاز پردانده در گوشه راست بالای این مادربرد قرار گرفته است. همانطور که در قبل‌تر گفته شد اتصال این دو کانکتور الزامی است، و در صورت متصل نبودن یکی از این کانکتورها اخطارهایی را از سوی سیستم مشاهده خواهید کرد. در چنین شرایطی اگر قصد تجربه پلت فرم X399 را دارید، لازم است تا از منابع تغذیه قدرتمندی استفاده کنید که از دو کانکتور برق EATX جهت تامین توان پردازنده برخوردار باشند. در کمی پایین‌تر نیز کانکتور 24 پین مربوط به تامین برق اصلی مادربرد قرار گرفته است.

پنل I/O

شاید شما هم آز آن دسته افرادی باشید که در پایان اسمبل سیستم خود متوجه شده‌اید که محافظ پنل I/O را نصب نکرده‌اید! (خودم که تجربه‌اش رو دارم! :دی ) در رابطه با آنچه که گفته شد، مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME از محافظ پنل I/O یکپارچه از جنس استیل برخوردار است که در کنار زیبایی خود سبب راحتی نیز در اسمبل خواهد شد. در این پنل شاهد پورت‌های متعددی هستیم که در ادامه این قسمت از نوشتار به آنها خواهیم پرداخت.

ابتدا جا دارد به کلید BIOS Flashback برای بازگرداندن تنظیمات بایوس به حالت قبل، و دکمه Clear CMOS برای پاک سازی تنظیمات بایوس و بازگردازنی آن به حالت پیش فرض اشاره کنیم. در پایین این دو کلید سه پورت اتصال آنتن‌های شبکه WiFi قرار دارد که یکی از آنها جهت اتصال آنتن AD است و دو پورت دیگر جهت اتصال آنتن AC است. همچنین هشت پورت اتصال USB 3 که یکی از آنها برای عملیات BIOS Flash back نیز استفاده می‌شود که به کلید آن شاره شده است قرار دارد، و در پایین‌تر یک پورت اتصال شبکه LAN با حداکثر پهنای باند 1 گیگابیت بر ثانیه، دو پورت اتصال USB 3.1 Type C و USB 3.1 Type A، پورت‌های خروجی چیپ صوتی 7.1 کاناله و یک خروجی SPDIF قرار گرفته اند.

مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME در قسمت پنل I/O خود نشان داد که چیزی را کم نگذاشته است، که در این باره می‌توان مجددا به پورت‌های متعدد USB 3 اشاره داشت. البته تکمیل بودن امکانات از چنین مادربرد بالارده و گران قیمتی از سوی ایسوس یا برند دیگری دور از انتظار هم نیست.

ذخیره سازی و شبکه

ایسوس برای بخش ذخیره سازی مبتنی بر ساتا این مادربرد بورد خود، از شش عدد پورت اتصال SATA با پهنای باند 6 گیگابیت برثانیه استفاده کرده است، که در کنار آنها پورت U.2 نیز دیده می‌شود. به کنار از میزان سرعت و امکانات نصب بر روی درگاه ساتا، لازم است تا به قسمت نصب SSD با سوکت M.2 برویم.

هیت سینک چیپ ست اصلی (PCH) این مادربرد با طرحی زیبای ROG خود می‌تواند نگاه هر کسی را به خود جلب کند. این هیت سینک بصورت یکپارچه همانند بسیاری از مادربردها عهده خنک سازی درایو SSD با سوکت M.2 را نیز در زیر این هیت سینک را دارد. به کنار از وظفیه اصلی هیت سینک چیپ ست اصلی مادربرد، این بخش به نورپردازی RGB نیز با سیستم هماهنگ سازی ASUS AURA Sync نیز مزین شده است و همچنین سطح خارجی بسیار شفافی را همچون آینه دارد.

قطعا سرعت بیشتر چنین درایوهایی با پروتکل‌های NVMe برای اکثر افراد علاقه‌مند و دنبال کننده اخبار سخت‌افزارهای دیجیتال آشکار است. با توجه به اینکه در پردازنده‌های ترد ریپر (ThreadRipper) از 64 خطوط ارتباطی PCIE برخوردار هستند پس بهتر است تا مصرف کنندگان علاوه بر امکان پیکربندی چند کارت گرافیک، از تجربه سرعت درایوهای ذخیره سازی مبتنی بر سوکت M.2 نیز بهرمند باشند.

همانطور که در بخش ابتدایی و اسلات‌های حافظه اشاره شده، ایسوس در این پلت‌فرم قدرتمند که از خطوط ارتباطی PCIE متعددی برخوردار است، برای بخش ذخیره سازی این مادربرد علاوه بر بکارگیری سوکت نصب SSD با سوکت M.2 یک کارت ROG DIMM.2 و یک اسلات مربوط به آن در کنار اسلات حافظه‌های اصلی قرار داده است. بر روی این کارت امکان نصب دو درایو ذخیره سازی SSD با سوکت مذکور امکان پذیر است، که به کنار از نکته مثبت در امکان نصب درایوهای بیشتر در این بخش، این درایوها به علت محل اتصال خود فضای کمتری را به خود اشغال کرده و امکان خنک‌سازی آنها نیز می‌توان راحت‌تر باشد.

در بخش اتصال شبکه نیز بصورت کلی ارتباطات این مادربرد به سه نوع WiFi، بلوتوث و LAN منتهی می‌شود، که البته این چنین تعریفی تفاوت امکانات شبکه این مادربرد را به خوبی نمی‌تواند بیان کند. ایسوس در بخش شبکه LAN در قسمت پنل I/O از یک پورت موسوم RJ45 به برای اتصال این شبکه با آخرین و جدیدترین چیپ کنترل Intel Gigabit با کد WGI211AT از سوی اینتل استفاده کرده است که موجب افزایش عملکرد UDP و TCP خواهند شد. از مزیای چنین کنترلی می‌توان به کاهش بار پردازشی در پردازنده، و بخصوص نتجیه مطوب آن در مقایسه سرعت و کارایی بهتر در مقایسه با دیگر کنترلرها اشاره داشت.

این چیپ هدایت کننده در کنار مزیت‌های گفته شده در بخش امکانات نرم‌افزاری می‌تواند همراه با GameFirst به الویت بندی مصرف ایترنت توسط کاربر بپردازد. همواره این شبکه نیازمند یک محافظ نیز می‌باشد که ایسوس یک محافظ سخت‌افزاری موسوم به چیپ LANGuard را در این مادربرد بکار گرفته است. چیپ محافظ LANGuard در بسیاری از محصولات شرکت ایسوس دیده شده است، که همینطور در مادبرد ZENITH EXTREME نیز وظیفه محافظت از شبکه را در مواجه شدن با الکتریسیته ساکن یا هر گونه شرایط جوی نامناسب را بر عهده دارد.

ایسوس در بخش شبکه مبتنی بر اتصال LAN تا اینجا به کار خود بسنده نکرده است، همانطور که در متعلقات این محصول مشاهده کردید یک کارت شبکه ROG AREION نیز قرار گرفته است. این کارت شبکه اترنت 10G از یگ درگاه PCI-E برخوردار است که جهت اتصال به خطوط نسل‌های دوم و سوم PCI-E X4 نیازمند است، که توان ارائه پهنای باند شبکه اترنت را در حالت‌های 100 مگابیت، 1 گیگابیت، 2.5 گیگابیت، 5 گیگابیت و در نهایت 10 گیگابیت بر ثانیه را دارد تا بتوان به سرعت به انتقال داده‌ها پرداخت. چنین پهنای باندی از کارت ROG AREION نمی‌توان با تراشه‌های شبکه‌های رایج مقایسه کرد، که این کارت یکی از مزیت‌های بخصوصی است که ایسوس برای این مادربرد در نظر داشته است.

شبکه بیسیم این مادربرد نیز بصورت کلی به دو بخش بلوتوث نسخه 4.1 و شبکه WiFi با پرسرعت‌ترین استاندارد موسوم به Wi-Fi 802.11 AD است. ایسوس در این مادربرد از دو نوع آنتن جهت ارائه شبکه WiFi استفاده کرده است که بصورت AD و AC می‌باشند. آنتن AC توان ارائه سرعت انتقال داده 856 مگابیت بر ثانیه را دارد، و آنتن پر سرعت AD با پشتیبانی از فرکانس 60GHz (گیگاهرتز) توان ارائه حداکثر پهنای باند 4600 مگابیت برثانیه را برای انتقال داده دارد.

شکاف‌های توسعه و سیستم صوتی

مادربردی که امروز مورد بررسی قرار گرفته است، با توجه به بالا رده بودن آن و بهرمندی از چیپ‌ست X399 و چندین خطوط ارتباطی PCIE نسل سوم، قاعدتا توان همراه سازی چندین کارت گرافیک را که در این مادربرد شاهد 4 شکاف توسعه هستیم؛ این 4 اسلات اتصال PCIE همگی بصورت X16 نیستند، بلکه اسلات اول و سوم این مادربرد بصورت X16 هستند و دو اسلات دیگر بصورت X8 کار خواهند کرد. از آنجایی که مادربرد X399 ZENITH EXTREME از دو تکنولوژی پیکربندی کارت گرافیک SLI و CrossFire از سوی دو کمپانی NVIDIA و AMD پیشتیبانی می‌کند، این موضوع در چینش‌های چهار عددی شاید آنچنان احساس نشود اما برای چینش‌های دو عددی مصرف کننده باید به این موضوع توجه داشته باشد.

این روزها می‌توان شاهد بسیاری از کارت گرافیک‌های قدرتمند و البته سنگین وزن بود، که در این حالت ایسوس در این مادربرد بالارده خود به لطف Safe Slot اسلات‌هایی مطمئن و پایداری را از نظر تحمل وزن قرار داده است. در این مادربرد هر چهار اسلات PCIE برای نصب کارت گرافیک بصورت Safe Slot هستند، که در شرح خلاصه این موضوع می‌توان گفت که کل اطراف این چهار اسلات بصورت کامل پوششی فلزی را دارند که از پشت مادربرد نیز می‌توان شاهد لحیم کاری مربوط به این بخش بود. دو اسلات PCIE X4 و PCIE X2 نیز برای نصب دیگر کارت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در پایین اسلات چهارم نیز یک کانکتور اتصال برق Molex قرار دارد که وظیفه تامین توان مورد نیاز برای این اسلات‌ها را در حالت پیکربندی چهار عددی خواهد داشت.

سیستم صوتی قدرتمند و انحصاری شرکت ایسوس در سری مادربردهای رده گیمینگ ایسوس تحت برند ROG با نام SupremeFX همراه است. این سیستم صوتی همیشه در چندین سری توانسه فراتر از یک چیپ صوتی آنبرد عمل کند و درکنار آن نیازهای گیمرها را از نظر صدا بر طرف سازد، امروز نیز مجددا شاهد چیپ SupremeFX بر روی یکی دیگر از مادربردهای ROG هستیم. ایسوس برای چیپ صوتی این مادربرد ابتدا به ریبرند کردن کدک صوتی ALC1220 پرداخته است و پس از تقویت آن شاهد کدک صوتی ALC 1220 با مبدل دیجیتال به آنالوگ (DAC) با کد ESS Sabre 9018Q2C را ارائه داده که شاهد آن هستیم.

این کدک صوتی در مقایسه با کدک صوتی اصلی خود تفاوت 5 دسی بل dB (113 دسی بل برای کدک این مادربرد) را در حالت داینامیک دارد، اما این تمام تفاوت نیست! بلکه در این کدک ما شاهد خازن‌های با کیفیت Nichion Gold، مدار چاپی PCB جدا از برد، تصحیح و جدا سازی صوت‌های کانال چپ و راست و یک OP AMP با ولتاژ کاری پایین هستیم که در نهایت این کدک توان خروجی نویز 127 (dB) دسی بل را خواهد داشت.

مادربرد مورد بررسی امروز ما توضیحات بیشتری را در خود دارد، اما امروز تنها به یک بررسی اجمالی از این مادربرد پرداختیم. مادربرد ROG X399 ZENITH EXTREME با اینکه بنا بر مشکلاتی بصورت موشکافانه توسط ما بررسی نشد اما توانست با مشخصات بر روی کاغذ خود نظر بنده را به خود جلب کند! شما چطور؟ این مادربرد زیبا و شکیل از سوی ایسوس هم اکنون نیز در بازار با قیمت حدودی 2,700,000 تومان در بازار ایران توسط گارانتی‌های اصلی شرکت ایسوس موجود است.

تا اینجا تنها به معرفی کلی و ظاهری مادربرد زیبای ROG X399 ZENITH EXTREME پرداختیم، اما در آینده با بررسی‌های تخصصی‌تر و بهتری در خدمت شما عزیزان خواهیم بود. در این راه پیشرفت منتظر کامنت‌های شما کاربران عزیز در وب‌سایت ترنجی خواهیم بود.

ممنون که تا اینجا همراه ترنجی بودید 🙂