برای افرادی که به دنبال افزایش تمرکز خود هستند، اغلب ورزش را به عنوان یک پادزهر برای عدم تمرکز توصیه می کنند؛ دلیل قانع کننده ای هم برای این امر وجود دارد: تحقیقات نشان می دهد که فعالیت بدنی می تواند باعث بهبود تمرکز افراد در هر سنی شود.
بعد از ناهار که حس رخوت و خمودی تمام وجودمان را فرا می گیرد یا فقط یکی از آن روزهای کسالت بار باشد، همه ما تلاش می کنیم تا روی کارهایی که انجام می دهیم تمرکز کنیم، چه در محل کار، مدرسه یا خانه باشیم.
اینکه بتوانیم روی آنچه که انجام می دهیم تمرکز کنیم، به طور حتم باعث بهره وری بیشتر ما می شود، اما گفتن آن آسان تر از انجام آن است.
من “تمرکز” را به عنوان توانایی در توجه بر یک کار و نادیده گرفتن عوامل حواس پرتی تعریف می کنم. بنابراین برای داشتن تمرکز خوب، باید دو جنبه مهم عملکرد شناختی در بهترین حالت خود کار کنند.
اولین مورد، توجه مداوم است که به وسیله ی آن می توانیم برای مدت زمان طولانی بر روی اطلاعات خاصی تمرکز کنیم. مورد دوم عملکرد اجرایی است به معنی توانایی تفکر و تصمیم گیری در سطح پیچیده.
اما ورزش چگونه به ما در بهبود این مهارت ها کمک می کند؟ بیشتر تحقیقاتی که در مورد تأثیر ورزش بر تمرکز انجام شده است، این ارتباط را بر روی نوجوانان در مدارس بررسی کرده اند.
این احتمالاً به دلیل تأثیر آشکارای تمرکز بر پیشرفت تحصیلی است که اولویت اصلی مدارس پیشرفت تحصیلی و بهبود نتایج آزمون است. تحقیقات نشان می دهد که دوره های متداوم فعالیت بدنی (مانند راه رفتن یا دویدن هنگام زنگ تفریح) تأثیر مثبتی بر تمرکز جوانان دارد.
این تاثیر بعد از انواع فعالیت های بدنی از جمله راه رفتن، دویدن و بازی های تیمی (مانند فوتبال و بسکتبال) نشان داده شده است. اما این فعالیت ها فقط حدود یک ساعت اثر می گذارند، بنابراین زمان بندی های منظم برای فعال بودن در طول روز در مدرسه حائز اهمیت است.
یک کشف جالب دیگر این است که نوجوانانی که از تناسب اندام بهتری برخوردارند، در مقایسه با همسالان خود که تناسب اندام کمتری دارند، تمرکز بالاتری نیز دارند.
به عنوان مثال، نوجوانانی که از تناسب قلبی تنفسی بالاتری برخوردارند، تمرکز بهتری نسبت به افراد کم تناسب دارند. بنابراین براساس شواهد موجود، فعالیت بدنی منظم برای بهبود تمرکز در نوجوانان و کودکان بسیار مهم است.
اگرچه در مورد بزرگسالان شواهد کمتری وجود دارد، اما تحقیقات باز هم نشان می دهد که فعالیت هایی مانند 20 دقیقه پیاده روی یا آهسته دویدن، تمرکز را تا یک ساعت افزایش می دهند.
مطالعات همچنین نشان داده است که داشتن زمانی برای انجام فعالیت های بدنی در طول ساعات کاری باعث بهبود تمرکز و خلق و خوی افراد می شود که هر دوی اینها می تواند باعث افزایش بهره وری شود.
همچنین نشان داده شده است که فعالیت بدنی و سطوح بالاتر آمادگی جسمانی در بسیاری از قسمت های عملکردی مغز – از جمله تمرکز – در افراد بالای 65 سال تاثیر مثبت می گذارد.
ما اطلاعات کمی برای توجیه این مکانیسم داریم که چرا فعالیت بدنی تمرکز ما را بهبود می بخشد. فکر می کنیم که افزایش تمرکز توسط برخی از مکانیسم های روانشناختی مانند احساس هوشیاری بیشتر و داشتن روحیه بهتر ناشی از فعالیت بدنی ایجاد می شود. افزایش جریان خون به مغز و تغییر در قسمت هایی از مغز که در حین و بعد از ورزش فعال می شوند نیز می تواند توضیحی برای آن باشد.
اما کدام نوع ورزش بهتر است؟ پاسخ این است که این امر به موارد زیادی بستگی دارد.
برخی شواهد نشان می دهد که هر ورزشی که نیاز به تصمیم گیری دارد (مانند بازی های تیمی همچون فوتبال و هاکی)، به دلیل این که مغز شما در حین این ورزش ها بسیار درگیر می شود، ممکن است برای تمرکز مفید باشد.
با این حال تحقیقات دیگر نشان می دهد هر ورزشی که بسیار شدید یا طاقت فرسا باشد، ممکن است – حداقل در کوتاه مدت – بر تمرکز تأثیر منفی بگذارد، به این دلیل که وقتی خسته هستید تمرکز بسیار دشوار می شود.
با این حال، تحقیقات به طور آشکارا نشان می دهد که بلافاصله پس از ورزش، فعالیت های کوتاه مدت و سبک، تمرکز افزایش می یابد. این ورزش ها می تواند شامل پیاده روی سریع، دویدن یا حتی یک دوچرخه سواری آرام باشد.
اما بهترین نوع فعالیت بدنی فعالیتی است که از آن لذت ببرید و به راحتی در برنامه روزانه تان گنجانده شود. در نهایت، افراد باید به طور منظم فعالیت بدنی داشته باشند تا هم مزایای فوری و هم تاثیر دراز مدت آن را ببینند.
بنابراین اگر در طول روز زمان زیادی را پشت میز خود می نشینید، وقفه های منظم برای انجام فعالیت بدنی به شما کمک می کند تا تمرکز خود را روی کاری که در دست دارید حفظ کنید. حتی اگر این فعالیت فقط بردن سگ خود برای پیاده روی کوتاه یا خرید از فروشگاه باشد.
من ورزشکار نیستم ولی ورزشکاران را دوست دارم 😛