یک لحظه زندگی را بدون شبکه های اجتماعی تصور کنید. ممکن است در نگاه اول آرامش و طمانینه بیشتری داشته باشید، اما یک جای زندگی به طرز عجیبی می لنگد!
حتی اگر معتاد شبکه های اجتماعی هم نباشید قبول دارید که آن ها نقش مهمی در زندگی تان دارند؟ از کار و درس، تا دید و بازدید مجازی به لطف مزاحمی به نام کووید19 .
بسیاری از مردم دنیا در حال کوچ به یک پیام رسان جدید هستند. هربار چنین اتفاقی می‌افتد، ناخودآگاه ذهن مان به سمت خاطراتی که با پیام رسان‌ها و شبکه های اجتماعی قبلی داشتیم می رود. آماده اید؟؟ با ترنجی همراه باشید.
از روز‌هایی که وبلاگ ها کار شبکه های اجتماعی را البته به شیوه ای متفاوت انجام می‌دادند، تا غوغایی که نسل‌های بعدی مثل یاهو مسنجر، فیس بوک و این روز‌ها تیک تاک و لایکی در جهان ایجاد کرده اند؛ اما این کوچ که به احتمال زیاد از واتس اپ به پیام رسان هایی مثل سیگنال رخ خواهد داد، در روزگار خاصی برای همه مردم دنیا رخ می‌دهد.
شبکه های اجتماعی
در این بین پیام رسان واتس اپ که متعلق به شبکه اجتماعی فیس‌بوک است، اعلام کرد به زودی استفاده رایگان از خدماتش را منوط به انتقال داده های کاربران به شرکت مادر یعنی فیس بوک می‌کند. اتفاقی که باعث کوچ تعداد زیادی از کاربران در اقصی نقاط به نمونه‌های مشابه مثل سیگنال و تلگرام شد. البته این کوچ جهانی، فرصتی برای برخی از ما ایرانی‌ها فراهم کرد تا تجدید نظری روی پیام رسان اصلی مان داشته باشیم.
به هر حال دسترسی به واتس اپ به خاطر فیلتر نبودن راحت تر از تلگرام بود. حالا بسیاری از ما، در دنیای بدون واتس اپ، نیاز به پیام رسانی داریم که امکان استفاده سریع و راحت از آن همراه با دیگر برنامه های بانکی، درسی یا حتی اینستاگرام فراهم باشد و برای همین شاید خیلی از ما بعد از واتس اپ با انگیزه هایی متفاوت از آدم‌های دیگر دنیا به سمت پیام رسانی غیر از تلگرام برویم.
این اتفاق بهانه خوبی برای خاطره‌بازی با روز‌های دور است؛ روزگار قیژقیژ دایال آپ که هروقت تلفن خانه زنگ می‌خورد از قیژقیژش محروم بودیم😁 دردسر‌های اتصال به فضای مجازی یک طرف و شبکه های اجتماعی با امکانات محدود سوی دیگر.
وبلاگ ها عملاً شبکه های اجتماعی و پیام رسان نبودند، اما جزو اولین ابزار های ما محسوب می شدند. خیلی ها ترجیح می‌دادند به‌جای ایمیل زدن، در وبلاگ فرد مورد نظر پیام و به قول آن روز‌ها کامنت خصوصی بگذارند. میزکار وبلاگ ها امکان چت نداشت و اولین چت‌ها را با مسنجر داخلی ایمیل یاهو تجربه کردیم. جیمیل که آمد برای خیلی‌ها سوال بود با جیمیل می‌شود به یاهو ایمیل زد؟! سوالی که این روز‌ها خیلی مضحک به نظر می‌رسد.
شبکه های اجتماعی
بعد از وبلاگ نویسی و داشتن ایمیل، سراغ نسل جدید ابزار‌ها در فضای مجازی رفتیم؛ یاهو ۳۶۰ و فیس‌بوکی که ایده خامش حاصل شکست عشقی یکی از ثروتمندترین آدم های روزگار ما یعنی مارک زاکربرگ بود. فیس بوک بدون شک هنوز هم با گذشت حدود ۱۶ سال از ظهورش فراگیرترین و البته پرحاشیه ترین شبکه اجتماعی جهان است که البته در کشور ما جایش را به اینستاگرام داده است (بنا به دلایلی که همه مان می دانیم!).
شبکه های اجتماعی
در تمام دنیا به طور معمول از اینستاگرام برای اشتراک تصاویر یا لایو از سفر و از دیگر شبکه های اجتماعی برای بیان دغدغه های اجتماعی و… استفاده می‌شود؛ اما ما کاربرد تمام شبکه های اجتماعی را در اینستاگرام جمع کرده‌ایم. بماند گاهی خلاقیت مان گل می‌کند مثلا اگر به تلگرام دسترسی نداشته باشیم از امکان چت در بازی های آنلاین استفاده می‌کنیم بدون این که بازی کنیم. خلاصه همیشه از بستر های مختلف، متناسب با کاربردی که انتظار داشتیم استفاده کردیم و حالا کم کم وارد مرحله تازه ای می‌شویم. به این بهانه سراغ خاطره بازی با این بستر‌ها رفتیم. با ما همراه باشید.
به جرات می توان گفت مخترع و مبدع نسل اول شبکه های اجتماعی یاهو است. همان موتور جست و جویی که نسل اول اینترنت بازها با آن کارشان را شروع کردند و نسل جدید شاید اصلا آدرسش را بلد نباشند!
قبل از سال تاریخی ۲۰۰۰ یاهو فعالیت اجتماعی اش را با یاهو مسنجر شروع کرد، نرم‌افزاری که می شد با آن چت کرد و کم کم ایموجی (شکلک) به آن اضافه کرد. یکی از امکانات جالبش دکمه BUZZ بود که اگر طرف مقابل جوابت را نمی داد، با یک زنگ بزرگ از خواب می پراندیمش!
یاهو مسنجر
مدتی بعد چت روم ها هم ساخته شدند. فضایی که افراد می‌توانستند عضو شوند و گروهی با هم چت کنند. چه ترفند‌هایی که از این طریق بین کاربران رد و بدل می‌شد و چه پیشرفت هایی که در زمینه تقویت زبان بر اثر چت با کاربران خارجی، به دست آوردیم!
به مرور یاهو کلاب ها راه افتاد. همان نسل اول شبکه های اجتماعی که امکان بارگذاری متن و عکس را به کاربر می داد و بعدا تبدیل به یاهو گروپ یا گروه هایی شد که شاید هنوز عده ای در آن ها عضو باشند و اگر تیکش را برنمی‌داشتیم، میل باکس مان از ایمیل هایشان منفجر می شد.
در چه فکری هستید؟
این جمله شاید به نوعی آغاز یک داستان بود. داستان نوشتن از روزمره ها. بعد هجوم نوتیف های قرمز رنگ بالای صفحه. از لایک ها و کامنت ها گرفته تا به اشتراک گذاشته شدن نوشته توسط دوستان، آشنایان و حتی غریبه ها و در ادامه احتمالا ورود دوستان جدید به حلقه دوستان قبلی و معاشرت های جدید.
مدتی بعد هم لایک زدن ها با ایموجی انجام می شد یعنی می‌توانستید با گذاشتن قلب، ایموجی لبخند یا عصبانیت و… واکنش نشان دهید.
فیس بوک
این ها اتفاقاتی بود که در فیس بوک به عنوان شبکه اجتماعی محبوب بین ایرانیان در یک دهه گذشته اتفاق می افتاد. به نوشتن پست ها، استاتوس گفته می‌شد! یعنی صحبت از وضعیت حاضر. بعضی افراد خوش قلم که از وبلاگ به فیس بوک کوچ کرده بودند، نوشته هایشان حسابی دل می برد و مورد توجه قرار می‌گرفت. از ویژگی های مهم فیس بوک می توان به متن محور بودنش اشاره کرد. نه این که عکس و ویدئو به اشتراک گذاشته نشود، اما به نظر متن، حرف اول را می زد. اتفاقی که در شبکه های اجتماعی بعدی کمتر اتفاق افتاد.
در فیس بوک، تولد‌ها حسابی مورد توجه بودند. آدم ها روی دیوار مجازی یکدیگر تبریک می نوشتند یا از طریق خصوصی به هم پیام می دادند. گاهی دل آدم ها برای هم تنگ می‌شد و با poke زدن ابراز وجود می کردند. بدون این که متنی رد و بدل شود، کسی می فهمید که به یادش بوده اید انگار توی اتاق های کنار هم باشید و به هم با زدن روی دیوار علامت بدهید!
پویش ها و جنبش ها و امضا جمع کردن ها از دیگر اتفاقات متداول فیس بوک بود. همچنین گروه زدن ها، صفحه زدن ها و جذب مخاطب و در ادامه تغییر دادن اهداف صفحه؛ چیزی شبیه ساختن صفحه فیک اینستاگرام و فروش آن. این‌ها بخشی از خاطرات همه ماست که روی دیوار هایمان در فیس بوک جا مانده است.
کمی قبل از ظهور فیس بوک و دیگر شبکه های اجتماعی، تالار های مجازی مکان مهمی برای چت کردن ها و تبادل نظر آدم های دور از هم بودند. اگرچه تالار‌های گفتگو به صورت عمومی هم زیاد بودند، اما یک ویژگی مهم شان معمولا تقسیم بندی موضوعی شان بود. انگار برای هر زمینه تخصصی یک شبکه اجتماعی زده باشند.
فروم
آدم‌ها از هر گوشه یک کشور یا حتی جهان می توانستند با علایق یا تخصص مشترک دور هم جمع شوند و با هم بحث کنند. مثلا تالار گفت و گوی فیلم بازها، تالار گفت و گوی برنامه نویس ها، تالار گفت و گوی هواداران یک باشگاه فوتبال و…. در این تالار ها که معمولا قالب های شبیه هم داشتند، افراد هر کدام می توانستند با یک نام کاربری و عکس آواتار و مختصری بیوگرافی حاضر شوند. البته کاربران معمولا بر اساس سابقه و تعداد پست هایی که می گذاشتند درجه بندی می شدند. مثلا عده ای دسترسی به کار های مدیریتی داشتند. عده ای بر اساس نظر دادن شان اعتبار دریافت می‌کردند و خلاصه سلسله مراتبی درست شبیه یک اداره برای خودش داشت.
کاربران همچنین امکانش را داشتند که تعداد نوشته های جدید و نخوانده تالار را ببینند، برای هر موضوع مد نظرشان یک اتاق درست کنند و خلاصه یاد بگیرند با هم مخالفت یا حسابی از پشت صفحات مانیتور دعوا کنند!
وی چت یک پیام رسان چینی است که در سال ۲۰۱۰ متولد شد و در ژانویه ۲۰۱۱ در دسترس عموم قرار گرفت. اوج همه گیری این شبکه اجتماعی در ایران مربوط به سال های ۲۰۱۳-۲۰۱۴ است. وی چت به دلیل قابلیت هایی چون گذاشتن مطلب، کامنت و استاتوس، تماس تصویری، پیدا کردن افراد نزدیک شما با استفاده از GPS، قابلیت تکان دادن گوشی (با تکان دادن گوشی می‌توانید افرادی را که هم زمان با شما گوشی خود را در هر نقطه از دنیا تکان می دهند، پیدا کنید) بین اغلب افراد جامعه مخصوصا نوجوانان محبوب شد، اما الان کاربران زیادی ندارد.
وی چت
گوگل پلاس که کاربران ایرانی به اختصار «پلاس» صدایش می کردند، شبکه اجتماعی گوگل بود. این سرویس برای رقابت با فیس بوک در سال ۲۰۱۱ به طور آزمایشی آغاز به کار کرد که در این مرحله کاربران فقط از طریق دعوت نامه اعضای دیگر قادر به عضو شدن در این شبکه بودند. در چهار ماه ابتدایی راه اندازی گوگل پلاس ۴۰ میلیون کاربر در آن عضو شدند که به نوعی رکورد شکنی بود.
از جمله امکانات گوگل پلاس، دایره‌ها (Circles) بود که کاربر می توانست گروه های مختلف دوستان برای خود بسازد و فقط با آن ها مطلب به اشتراک بگذارد. در سال ۲۰۱۸ گوگل اعتراف کرد باگ های موجود در گوگل پلاس باعث شده اند که اطلاعات شخصی حداکثر ۵۲ میلیون نفر در دسترس باشد.
گوگل پلاس
این سرویس شبکه اجتماعی در دوم آپریل ۲۰۱۹ به کار خود پایان داد. گوگل پلاس یکی از خاطره انگیزترین شبکه اجتماعی برای ایرانیان بود، به طوری که هنوز طرفدارانی دارد که با نوستالژی آن سال ها سر می‌کنند.
یکی از مزیت های وبلاگ نویسی، رسیدن جوان‌ها به همدیگر و بانی خیر شدن برای ازدواج و رفتن سر خانه و زندگی شان بود که طبق تجربه و مشاهدات، گوگل پلاس یکی از پیشرو ترین شبکه ها در این زمینه نام گرفته است!
لاین یک پیام رسان ژاپنی است که با شکل و شمایلی جدید و با استیکر های متفاوت و مشهور کارتونی ژاپنی در سال ۲۰۱۲ به بازار عرضه شد. در سال ۲۰۱۳ این پیام رسان با اضافه کردن تایم لاین و قابلیت های دیگری، چون لایک، کامنت، چت خصوصی، تماس تصویری و صوتی، بازی و دعوت دوستان با کیو آر کد به یک شبکه اجتماعی بزرگ تبدیل شد و کم کم با اضافه کردن بخش های دیگری، چون قابلیت پرداخت پول، گرفتن تاکسی، اخبار و خرید آنلاین جایگاه خودش را تثبیت کرد. اوج استفاده از این اپلیکیشن در ایران مربوط به سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ بود، اما بخت با لاین یار نبود و با ورود اپلیکیشن هایی، چون تلگرام، لاین هم به خاطره ها پیوست.
لاین
این شبکه اجتماعی که سال ۲۰۱۰ میلادی پا به دنیای فناوری گذاشت، خیلی زود به یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در دنیا و به خصوص ایران تبدیل شد. وایبر از همان ابتدا یک نرم افزار سبک و کم حجم بود و رابط کاربری زیبا و دل نشینی داشت. از رنگ بنفش جذابش گرفته تا اپلیکیشنی روان که روی همه تلفن های هوشمند با هر سیستم عاملی نصب می شد. ارسال ساده فیلم، عکس و صدا در کنار استیکر های جذابی که داشت همه از نکاتی بودند که باعث جذابیت بیشتر این پیام رسان بین ایرانی هایی شدند که سرعت اینترنت شان آن چنان تعریفی نداشت.
وایبر
اما اواخر اسفند سال ۹۴ بود که کاربران وایبر اختلالاتی را در ارسال و دریافت پیام هایشان مشاهده کردند. اختلالاتی که همه را کلافه کرده بود و آن ها را به صرافت استفاده از یک برنامه جایگزین انداخت. اگرچه آمار موثقی از شمار کاربران ایرانی وایبر وجود ندارد، اما با استناد به آمار الکسا که بر اقبال وایبر در ایران صحه می‌گذاشت، حداقل ۱۰ میلیون ایرانی کاربر این شبکه اجتماعی بودند. یکی از ایراد های روی اعصاب وایبر، نوتیفی بود که به محض عضو شدن یک نفر در این شبکه اجتماعی برای همه آشنایانی که در فهرست مخاطبانش بود، ارسال می شد!
اگر یادتان باشد بعد از کوچ مردم از این شبکه اجتماعی پرمخاطب در سال ۹۴، هر از گاهی یک نوتیف از آن می آمد و زمانی که فرد وارد نرم افزار می شد، با یک مکان متروکه رو به رو می شد که هیچ پرنده ای در آن پر نمی زد!
سیگنال یک پیام رسان متنی، صوتی و تصویری رایگان و امن است که نه تنها می توانید از آن توسط گوشی اندرویدی و آیفون خود استفاده کنید بلکه برای رایانه هم توسعه پیدا کرده است. سیگنال حدود پنج سال بعد از واتس اپ ارائه شده و از سال ۲۰۱۴ برای دانلود و استفاده در دسترس عموم قرار گرفته است. از امکانات پیام رسان سیگنال می‌توان به امکان برقراری تماس صوتی و تصویری با دوستان تان، ارسال پیام های متنی، تشکیل گروه، استفاده از ایموجی یا استیکر مشابه اپ های دیگر اشاره کرد.
شبکه های اجتماعی
به نظر شما سیگنال چقدر می تواند در ایران موفق باشد؟ به نظرتون محبوب ترین پیام رسان و شبکه اجتماعی دنیای فناوری کدام اپلیکیشن بوده است؟
خاطرات تان از شبکه های اجتماعی را در بخش نظرات با ما و دیگر کاربران به اشتراک بزارید.
نسخه دسکتاپ سیگنال از تماس صوتی و تصویری پشتیبانی میکنه؟
بله
یادش بخیر وی چت، اون زمان عالمی بود برای خودش!