وسواس فکری، عملی، یا تصوری، بد و مزاحم است. این وسواس‌ها گاهی همراه با وسواس عملی نیز هستند. افراد مبتلا به وسواس آگاه هستند که این افکار، نتیجهٔ ذهن آشفته‌شان هستند. در واقع، وسواس نوعی واکنش دفاعی در برابر استرس و اضطراب است. وسواس عملی، رفتارهای تکراری و به نظر هدفمندی هستند که به‌منظور کاهش اضطراب، در پاسخ به افکاری که ذهن قابل کنترل نیست، انجام می‌شوند. به عنوان مثال، شستشو و نظافت، شمارش، وارسی، منظم‌سازی و احتکار از مهم‌ترین وسواس‌های عملی هستند.
وسواس‌های فکری و عملی می‌توانند زندگی را مختل کنند و فرد وسواسی را در یک چرخه از افکار و رفتارهای ناراحت‌کننده، عذاب‌آور و وقت‌گیر گرفتار کنند. فرد با ناامیدی آرزوی توقف این افکار را دارد.
افکار غیرمنطقی و ناسازگار، نقش عمده‌ای در ابتلا به وسواس و ادامه‌ی آن دارند. میزان شیوع وسواس در حدود ۲ تا ۳ درصد است و در بین بزرگسالان، احتمال ابتلا به وسواس در زنان و مردان یکسان است، اما در بین نوجوانان، احتمال ابتلا در پسرها بیشتر از دخترهاست. مطالعات نشان می‌دهد که بین اختلال وسواس فکری-عملی و شخصیت افسرده، وجدانی بودن زیاد رابطه مثبتی وجود دارد که درمان وسواس را از طریق حل این مشکلات به درمانگر کمک می‌کند.
در وسواس فکری-عملی، افکار وسواس‌آور با رفتارهای وسواسی همراه می‌شود. این رفتارها اقداماتی است که فرد به منظور کاهش وسواس‌های فکری خود انجام می‌دهد. این رفتارها تکراری، کلیشه‌ای و به طوری حتی غیرارادی هستند.
وسواس شامل احساس، اندیشه یا تصویر ذهنی مزاحم است و اجبار شامل رفتاری آگاهانه و بازگشت‌پذیر است. ریشه وسواس در اضطراب است و مشکل به دو شکل فکری و عملی بروز می‌کند. اگر فرد در برابر انجام اقدامات وسواسی مقاومت کند، اضطرابش بیشتر می‌شود. گاهی اوقات کودکان نیز دچار وسواس می‌شوند که معمولاً با رفتارهای پرخاشگرانه، تکرار کلمات یا لجبازی با اطرافیان همراه است.
افراد مبتلا به وسواس در طول روز ساعت‌های زیادی را صرف انجام رفتارهای وسواسی خود می‌کنند. به همین دلیل این افراد فرصت کافی برای رسیدگی به امور خانوادگی خود را ندارند و این مشکل گاهی آنقدر شدید می‌شود که باعث مشکلات زیادی از نظر اقتصادی، جسمی و ارتباطات اجتماعی می‌شود.
علاوه بر این، بسیاری از افراد مبتلا به وسواس فکری-عملی از مکان‌ها و موقعیت‌هایی که اضطراب ایجاد می‌کند، اجتناب می‌کنند و برخی از آن‌ها حتی عملاً خانه‌نشین می‌شوند. بسیاری از افراد در خانواده‌شان کمک می‌کنند تا از انجام مناسک و تشریفات وسواسی خود برآیند.
اکثر افراد مبتلا به این مشکل، خود می‌دانند که ترس‌هایشان کاملاً واقع‌بینانه نیست و می‌دانند که افکار و اعمالشان بی‌معنا و غیرضروری هستند، اما قادر به کنترل آن‌ها نیستند. این افکار، عقاید یا تصاویر ذهنی به طور مکرر و مقاوم برای شخص اتفاق می‌افتد، ناراحتی و اضطراب بارزی را در او برمی‌انگیزد و معمولاً فرد می‌کوشد آن‌ها را نادیده بگیرد، از ذهن خود بیرون کند و یا با عمل و فکر دیگری خنثی کند، اما آگاه است که این پدیده‌های مزاحم حاصل ذهن خود او هستند و مثل تزریق افکار از خارج تحمیل نمی‌شوند.
وسواس فکری شامل ایده‌ها، نظرات، هیجانات، پریشانی‌ها، افکار ناخواسته یا انگیزه‌هایی است که مرتباً به ذهن فرد حمله می‌آورد و به طور مکرر و مصرانه برخلاف میل شخص از ضمیرناخودآگاه وارد ضمیر هشیار او می‌شود. این افکار بیشتر اوقات مغایر با باورها و ارزش‌های فرد هستند.
فردی که مبتلا به این مشکل است، به هیچ عنوان دوست ندارد چنین افکاری داشته باشد و آن‌ها را آزاردهنده می‌داند، اما قادر به کنترل آن‌ها نیست. این افکار، عقاید یا تصاویر ذهنی به طور مکرر و مقاوم برای شخص اتفاق افتاده، ناراحتی و اضطراب بارزی را در او بر می‌انگیزند و معمولاً شخص می
کوشد آن‌ها را نادیده بگیرد، از ذهن خود بیرون کند یا با عمل و فکر دیگری خنثی کند، اما آگاه است که این پدیده‌های مزاحم حاصل ذهن خود او هستند و مثل تزریق افکار از خارج تحمیل نمی‌شوند.
وسواس فکری مزمن با اشتغال ذهنی مفرط در مورد نظم و ترتیب، امور جزئی و کمال‌طلبی همراه است، تا حدی که به از دست دادن انعطاف‌پذیری، صراحت و کارآیی می‌انجامد.
تاثیر وسواس در روابط زناشویی مشهود است . وسواس و کمال‌گرایی از جمله مهم‌ترین اختلالات در روابط زناشویی هستند. از وسواس بهداشتی تا نگرانی در مورد نحوه عملکرد جنسی و… می‌تواند باعث تبدیل یک رابطه زناشویی عاشقانه به یک رابطه سرد شود.
اهمیت بیش از حد به نظافت، نظم و ترتیب یا اشتغال مداوم ذهنی نسبت به عملکرد در رابطه، منافی لذت جنسی را دارد.
پاسخ جنسی به طور خلاصه، میل، تحریک و ارضاست. اگر فرد در حین رابطه مدام به این فکر کند که همه چیز عالی باشد، یا اینکه وسایل کثیف نشوند و…، یا برای مثال فردی که وسواس نظم دارد همیشه به این فکر می‌کند که فردا باید سر کار برود و شاید نتواند بخوابد…
شخصیت وسواسی همه چیز را سیاه و سفید می‌بیند و در صورتی که به هدفی که برای خود تعیین کرده‌اند نرسند، بی‌انگیزه و بی‌تفاوت می‌شود. این افراد اگر مشکلی با شریک جنسی خود داشته باشند، به راحتی آن را نمی‌بخشند و در نتیجه میل جنسی شان آسیب می‌بیند.
بیشتر خانم‌های وسواسی معمولاً بی‌میلی جنسی دارند یا در ارگاسم مشکل دارند. مردهای وسواسی همچنین بی‌میلی جنسی و مشکل تحریک شدن دارند. این اشخاص همیشه مضطرب هستند که نجس شوند یا کارزشتی انجام دهند.
شخصیت‌های وسواسی براحتی نمی‌توانند ابراز علاقه و عذرخواهی کنند، زیرا از اینکه اشتباه کنند بسیار عصبی می‌شوند و تمایل دارند همیشه، همه چیز عالی، اصولی و منطقی باشد. این افراد از کودکی برای نظم و ترتیب تشویق شده‌اند و رفتارشان را درست فرض کرده و همان را وارد رابطه زناشویی می‌کنند که می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد.
از خصوصیات دیگر شخصیت‌های وسواسی این است که تمایل دارند همیشه تایید شوند و اگر موردی به آن‌ها تذکر داده شود، اضطراب عملکرد پیدا می‌کنند و از خود سؤال می‌کنند که چرا کارم را اشتباه انجام داده‌ام؟
شخصیت‌های وسواسی همیشه در حال کنترل هیجانات خود هستند و نگرانند که کار غیر اخلاقی انجام ندهند. در کل، این افراد از کودکی، هیجان و احساسات خود را کنترل می‌کردند. این موضوع با یک رابطه جنسی لذت‌بخش مغایرت دارد زیرا قادر نیستند خود را غرق در احساسات کنند و ذهن خود را رها کنند.
برای درمان وسواس جنسی، علاوه بر روش‌های دارویی که به نوبه خود عوارض هم دارد، روش‌هایی نظیر رواندرمانی و هیپنوتیزم درمانی بسیار موثر عمل کرده‌اند. این اختلال ریشه در ناخودآگاه و ضمیرناهوشیار و خاطرات دوران کودکی فرد دارد. هیپنوتیزم درمانی با احاطه بر ناهوشیار فرد در بهبود بیماری نتایج شگفت‌انگیزی داشته است.
بهترین راهکار برای وسواس‌های عملی، تأخیر دادن واکنش نسبت به اصرارهای ذهنی برای انجام عمل وسواسی است و منحرف کردن ذهن از عاملی که باعث تحریک و اضطراب شده است. فرد مبتلا باید سعی کند اصرارهای ذهن خود را برای مدت زمان طولانی‌تری نادیده بگیرد تا به تدریج به احساس ناخوشایندی که به او دست می‌دهد، عادت کند و اصرار زیادی برای انجام کاری به فرد دست ندهد.
از روش‌های رواندرمانی وسواس می‌توان به تکنیک توقف فکر و همچنین مواجهه و جلوگیری از پاسخ اشاره کرد. مواجهه، باعث کاهش اضطراب فرد وسواسی می‌شود و جلوگیری از پاسخ، تشریفات فرد را کنترل می‌کند. همچنین، هیپنوتیزم درمانی نیز با ایجاد آرامش و کاهش اضطراب در فرد، به درمان وسواس کمک می‌کند.
برای گرفتن وقت مشاوره و انجام درمان وسواس و افسردگی و مشکلات و اختلالات روانشناسی می‌توانید با مطب دکتر نجفی توانا ارتباط برقرار کنید. یکی از ویژگی های مطب دکتر داوود نجفی توانا حفظ هویت افراد و در صورت تمایل فرد پذیرش با نام مستعار امکان پذیر می باشد.
آدرس مطب:
تهران، خیابان شریعتی، بین میرداماد و ظفر، جنب پمپ بنزین ظفر، کوچه شواری، ساختمان پزشکان سینا، طبقه پنجم
تلفن های نوبت دهی : ۲۲۸۹۹۱۴۷ ۰۲۱ – ۲۲۸۹۹۱۴۸ ۰۲۱
برای اطلاعات بیشتر به سایت دکتر نجفی توانا مراجعه فرمایید.
آدرس وب سایت : https://www.drnajafitavana.com/
