در چند سال اخیر و به ویژه پس از شیوع ویروس کرونا در جهان، موضوع کمبود تراشه به یک معضل روزمره برای شرکت‌های بزرگ حوزه فناوری تبدیل شد. در این مطلب می‌پردازیم به اینکه اصولا بحران کمبود تراشه چرا اتفاق می‌افتد و چه زمانی به پایان می‌رسد؟ در ادامه با ترنجی همراه باشید.
به نظر می‌رسد معضل جهانی کمبود تراشه که کمبود نیمه رساناها نیز نامیده می‌شود، همه جهان را در بر گرفته است، البته این چیزی است که با شیوع ویروس کرونا، انتظار آن نیز می‌رفت. امروزه تقریبا همه وسایل برقی دارای تراشه‌های سیلیکونی هستند. از تلفن و رایانه گرفته تا لوازم آشپزخانه و حتی اتومبیل. همه این فناوری‌ها به طور فزاینده‌ای در حال پیشرفت هستند، بنابراین بهترین تراشه‌ها فقط برای رایانه‌های شخصی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
این اولین بار نیست که چنین اتفاقی می‌افتد. کمبودهای عمده تراشه قبلا در موارد متعددی رخ داده است، از جمله در سال ۱۹۸۸ که به دلیل تقاضای بالا و در سال ۲۰۰۰ به دلیل کمبود چندین محصول اینتل بود. سپس در سال ۲۰۱۱، زمانی که زلزله‌ای در ژاپن باعث از بین رفتن کارخانجات و کاهش تولید تراشه و در نتیجه کمبود شدید حافظه و نمایشگر NAND شد.
کمبود تراشه به دلایل عدم توانایی زنجیره‌های تامین یا نیروی کار انسانی اتفاق می‌افتد. با این حال، به‌جای اینکه صنایعی که به این تراشه‌ها متکی هستند، فرآیند تولید را اصلاح کنند تا کمتر در برابر این کمبودها آسیب‌پذیر باشند، تا حد زیادی این موضوع یک مورد معمول است. اکنون که آخرین کمبود تراشه از سال ۲۰۲۰ آغاز شده است، این موضوع کل صنعت فناوری را تحت تاثیر خود قرار داده است.
وضعیت کمبود تراشه با رسیدن زمان انتظار به ۱۸ هفته رو به وخامت است
از خودروها گرفته تا جدیدترین و بهترین کارت‌های گرافیک و کنسول‌های بازی ویدیویی، همه ناگهان می‌پرسند مشکل جهانی کمبود تراشه چیست، چرا این موضوع اتفاق می‌افتد؟ چقدر طول می‌کشد تا شاهد بهبودی اوضاع باشیم. پاسخ به برخی از این سؤالات آسان‌تر از سایر سؤالات است، اما ما تمام منابعی را که می‌توانیم برای کمک به توضیح چگونگی رسیدن به پاسخ این سوال ببینیم را ارائه می‌دهیم.
مشکل جهانی کمبود تراشه چیست؟
کمبود جهانی تراشه پدیده‌ای است که بر صنعت نیمه‌رساناها و صنایع متکی به آن تاثیر می‌گذارد، زمانی که صنعت نیمه رساناها قادر به تولید تراشه‌های کافی برای برآوردن تقاضای صنایع مختلف نیست، این موضوع رخ می‌دهد. این تراشه‌ها برای صنعت فناوری به طور کلی حیاتی هستند، زیرا تقریبا در هر دستگاه الکترونیکی مدرن در جهان، مورد استفاده قرار می‌گیرند. مدارهای مجتمع با قرار دادن نانوالکترونیک‌های نیمه هادی کوچک در لایه‌های سیلیکون ایجاد می‌شوند. این اختراع در ۷۰ سال گذشته انقلابی در صنعت الکترونیک و حتی در کل جهان ایجاد کرده است، اما یک مشکل جدی را نیز ایجاد کرد.
اختلالات غیرقابل پیش‌بینی، تقریبا می‌تواند منجر به کمبود شدید در هر کالای مصرفی شود که در آن لوازم الکترونیکی وجود دارد یا آن‌ها را در نقطه‌ای از تولید به کار می‌گیرد. این مسئله می‌تواند بر همه چیز تاثیر بگذارد، از کیفیت خدمات ریلی در شهرها گرفته تا رسیدن غذا به سوپرمارکت‌ها. این موضوع فراتر از تاثیرگذاری بر در دسترس بودن کالاهای مصرفی مانند بهترین نمایشگرها، آیپدها و رایانه‌ها است. ما تقریبا در حال حاضر در چنین دوران نابسامانی هستیم. مصرف‌کنندگان در دو سال گذشته تقریبا کمبود همه چیز را تجربه کرده‌اند. به‌قدری که عامل اصلی تورم قیمت‌های جهانی در بیشتر کالاهای مصرفی است.
چه چیزی باعث کمبود تراشه جهانی شده است؟
علت اصلی آخرین مشکل جهانی کمبود تراشه، همه‌گیری ویروس کرونا است که در اواخر سال ۲۰۱۹ آغاز شد. این موضوع دو نتیجه اصلی به همراه داشت: یکی اختلال در زنجیره‌های تامین به دلیل کمبود نیروی کار و افزایش ۱۳ درصدی تقاضای جهانی برای رایانه‌های شخصی به دلیل تغییر فرم کاری به خانه. این مشکل به ویژه در صنعت محاسبات، با افزایش ارزش ارزهای دیجیتال تشدید شد. کارت‌های گرافیک و پردازنده‌های مرکزی کمیاب شده، زیرا کسانی که این ارزهای دیجیتال را استخراج می‌کنند، منبع تقاضای غیرمنتظره‌ای برای این قطعات اضافه کرده‌اند که یافتن آن‌ها را برای مصرف کنندگان معمولی دشوارتر می‌کند.
علت دیگر این موضوع، مجموعه خشکسالی‌هایی در تایوان بود. تایوان یکی از مراکز اصلی تولید تراشه در جهان و محل استقرار شرکت تولید نیمه هادی تایوان (TSMC) است که یکی از مهم‌ترین تامین کنندگان محصولات نیمه رسانا در جهان می‌باشد. این خشکسالی‌ها بر تولید آب فوق خالص تاثیر گذاشت که هم برای تمیز کردن کارخانه‌ها و هم برای تمیز کردن ویفرهای سیلیکونی که تراشه‌های سیلیکونی در آن‌ها ساخته می‌شود، استفاده می‌گردد.
چندین رویداد دیگر نیز هستند که بر کمبود تراشه تاثیر داشتند که عبارتند از تنش‌های سیاسی بین ایالات متحده و چین، طوفان زمستانی در تگزاس، آتش‌سوزی در تاسیسات ژاپن، تعطیلی کارخانه‌های تولیدی (مرتبط با ویروس کرونا در شانگهای) و حتی جنگ ادامه‌دار روسیه و اوکراین.
بحران کمبود تراشه چه زمانی به پایان می رسد؟
بسیاری از متخصصان صنعت مانند اینتل و AMD پیش‌بینی‌هایی درباره اینکه چه زمانی صنعت نیمه‌رسانا از این کمبود تراشه خارج می‌شود، کرده‌اند. نظر اکثریت بر این است که این مشکل تا سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داشت. پت گلسینگر، مدیر عامل اینتل، اظهار داشته است که تقاضا نسبت به سال گذشته، ۲۰ درصد افزایش یافته و زنجیره‌های عرضه مختل شده است و همچنین شکاف بسیار زیادی ایجاد شده است. به همین دلیل افزایش تقاضا همچنان ادامه دارد و این موضوعی است که سال‌ها طول می‌کشد تا به طور کامل بهبود یابد. مایکل دل، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت Dell نیز معتقد است که این کمبود تا چند سال دیگر ادامه خواهد داشت.
وضعیت کمبود تراشه با رسیدن زمان انتظار به ۱۸ هفته رو به وخامت است
لیزا سو، مدیرعامل AMD نیز چشم‌انداز مشابهی دارد و معتقد است که کمبود تراشه در اواخر سال ۲۰۲۲ کاهش می‌یابد، زیرا این بیماری همه‌گیر تقاضا را به سطح جدیدی رسانده است. این موضوع توسط گزارش‌های پیش‌بینی از گارتنر، یک شرکت تحلیلی صنعتی نیز تایید می‌شود که بیان می‌کند این مشکل حداقل تا پایان سال ۲۰۲۲ نیز ادامه خواهد داشت. در همین حال، TSMC و Quanta Computer (تنها تامین کنندگان برخی از بهترین مدل‌های مک بوک و مک) به دنبال افتتاح کارخانه‌های جدید و جابجایی مکان‌های تولید برای افزایش خطوط تولید تراشه بوده‌اند. اما این موضوع سال‌ها تا کمک به کاهش کمبود تراشه فاصله دارد.
به گفته خبرگزاری TechRadar، شرکت TSMC همچنین در تلاش برای باز کردن مکان‌های جدید در ایالات متحده بوده است، اما روند مشابه و کندی در حال اجرا بوده است. با این حال، امیدواری بیشتری نسبت به آینده وجود دارد، زیرا برخی از تحولات اخیر به کاهش کمبود تراشه کمک کرده است. موجودی کارت گرافیک و CPU که نمایش نسبتا دقیقی از وضعیت کمبود بوده است، به آرامی بهبود یافته است. یکی از دلایل اصلی کاهش استخراج اتریوم و همچنین به طور کلی ارزهای دیجیتال است.
کارخانه‌های ساخت تراشه‌هایی که قبل از همه‌گیری راه‌اندازی شده‌اند، شروع به فعال شدن کرده و برخی از تقاضاهای نیروی کار از خانه و محل کار به صورت ترکیبی برای فناوری جدید مشاغلشان تا حد زیادی برآورده شده است و بعید است که دوباره مانند گذشته افزایش یابد. با این حال، با توجه به عرضه محصولات جدید فناوری در هر سال و افزایش فروش رایانه‌ها و خدمات دیگر، نمی‌توان گفت که واقعا تا چه حد تا بازیابی کامل به وضعیت نرمال فاصله داریم. نظر شما درباره بحران کمبود تراشه چیست؟
