دانشمندان پروتئینی طبیعی در چشم کشف کردند که از چشم در برابر گلوکوم محافظت می‌کند. محققان سعی دارند از این پروتئین برای پیشگیری از نابینایی استفاده کنند. در ادامه با ترنجی همراه باشید.
گلوکوم اصطلاحی علمی است که طی آن اعصاب بینایی و الیاف عصبی که از شبکیه خارج می‌شود، آسیب می‌بینند. این الیاف به نور حساس بوده و در پشت شبکیه به یکدیگر متصل شده و به مغز می‌روند. آسیب این نورون‌های عصبی، انتقال سیگنال‌های بینایی به مغز را مختل کرده که منجر به از بین رفتن دید و بینایی می‌شود.
افزایش فشار مایع داخلی چشم باعث آسیب به عصب بینایی شده و گلوکوم ایجاد می‌شود. متاسفانه مکانیسم دقیقی برای پیشگیری از آسیب عصب بینایی در اختیار نیست اما محققان دانشگاه Macquarie در استرالیا به نتایجی دست یافتند که شاید با استفاده از پروتئین طبیعی از ایجاد بیماری خطرناک گلوکوم جلوگیری کرد.این تیم با مطالعه پروتئینی به نام نوروسپین، به نقش کلیدی این پروتئین در سلامت شبکیه پی برد. اما آیا نورسپین در درمان و پیشگیری گلوکوم نیز فعال است؟
محققان دانشگاه استرالیا با بیان نظریه‌ای، نظر سایر دانشمندان را به این پروتئین جلب کرده و نظریه‌ها و استراتژی‌های بسیاری درباره کمک نوروسپین برای جلوگیری و درمان گلوکوم ارائه دادند. محقق سرشناس، دکتر وویکو گپتا، از دانشکده پزشکی و علوم بهداشت در دانشگاه مک‌کری و همکارانش، اخیرا نتایج تحقیقات خود درباره این موضوع را در مجله Scientific Reports منتشر کردند.
در حال حاضر، نورسپین که به عنوان پروتئینی فعال در خثنی سازی آنزیم پلاسمین نقش دارد، شناخته شده است. آنزیم پلاسمین نورون‌ها و سلول‌های عصبی را مورد حمله قرار داده و فعالیت آن‌ها را مختل می‌کند. نورسپین از نورون‌ها در برابر آسیب ناشی از پلاسمین محافظت می‌کند. دکتر گپا و تیم تحقیقاتی وی اثر نوروسپین و پلاسمین بر اعصاب بینایی و رابطه آن‌ها با گلوکوم را مطالعه کردند. به این منظور، سلول‌های شبکیه مشتق شده از انسان‌های مبتلا به گلوکوم و افراد سالم و همچنین رتین‌هایی از مدل‌های موش صحرایی را آنالیز کردند.
نتایج نشان داد، نوروسپین در پاسخ به استرس اکسیداتیو که ممکن است ناشی از عوامل محیطی مانند آلودگی هوا باشد، غیر فعال می‌گردد. استرس اکسیداتیو عدم تعادل بین تولید گونه‌های اکسیژن واکنشی (ROS) است که باعث تشکیل مولکول‌هایی می‌شود که به ساختارهای سلولی آسیب می‌رسانند و بدن توانایی جبران اثرات مضر آن‌ها را نداشته، در نتیجه بیماری ایجاد می‌شود.
محققان بر این باورند، نوروسپین در سلول‌های شبکیه بیماران و رتین‌های موش‌های مبتلا به گلوکوم موثر بوده و مانع از فعالیت پروتئین پلاسمین می‌شود. دکتر گپتا اینگونه توضیح می‌دهد: در طولانی مدت فعالیت آنزیم پلاسمین افزایش یافته و به تدریج بافت چشم را تجزیه می‌کند و باعث مرگ سلول عصبی شده و عوارض جانبی خطرناکی را سبب می‌شود.
براساس آمار، به طور میانگین، گلوکوم در حدود 2/2 میلیون نفر در سن 40 سالگی در ایالات متحده بروز می‌کند و یکی از علل اصلی از بین رفتن بینایی و ایجاد نابینایی کامل در کشور آمریکا است. در حال حاضر هیچ درمانی برای گلوکوم وجود ندارد، اما اگر بیماری سریع و در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان‌هایی برای کند کردن روند بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن موجود می‌باشد. دکتر گپتا و تیم تحقیقاتی‌اش امیدوارند یافته‌های آن‌ها راهی جدید برای کمک به پیشگیری یا درمان گلوکوم باز کند.
چشم پزشکان و دانشمندانی که درباره چشم تحقیق می‌کنند همیشه درباره‌ی تشکیلات و اعصاب پشت چشم و بیماری گلوکوم و درمان آن کنجکاوند، دکتر مهدی میرزایی، محقق گروه شیمی و علوم بیوموکلئیک در دانشگاه مک‌کری، یکی از پیشکسوتان در زمینه تحقیقات بیماری‌های چشم، تلاش دانشمندان را تحسین کرده و معتقد است علم پزشکی به زودی درمانی قطعی برای گلوکوم پیدا می‌کند.
دکتر میرزایی در مصاحبه‌ای گفت : “یافته‌های پیشرفته‌ی این مطالعه، ما را در درک مکانیسم بیماری یاری کرده و به سوالی اساسی که دانشمندان را چندین سال درگیر خود کرده، پاسخ می‌دهد. این مطالعه طولانی مدت که دانشمندان کشورهای مختلف در آن مشارکت داشتند، یک تحقیق کاملا جدید در مورد گلوکوم بوده که راه‌های جدیدی برای درمان این بیماری به ارمغان می‌آورد. ”
این تیم قصد دارد در مطالعات آینده‌ی خود، درباره تاثیرات آنتی اکسیدان‌ها – که به جلوگیری از آسیب سلولی ناشی از ROS کمک می‌کنند – در درمان موثر برای گلوکوم تحقیق کنند.
آیا تاکنون به چنین ویژگی‌هایی از پروتئین فکر کرده بودید؟
عالی بود
درود بر شما ?