اولین گامی که برای راه اندازی یک وب‌سایت برمی‌داریم خرید دومین است. اما اگر دامینی که مد نظر داشته ایم همین حالا هم فعال باشد چه؟ اگر هنوز در وضع نامعلومی باشد؟ اگر آدرس انتخابی برای ما نسبت به صاحب فعلی اش ضروری تر باشد چه؟ در این مقاله پاسخ به تمامی این سوالات را علاوه بر هر آن‌چه که باید درباره‌ی استعلام دامنه اینترنتی بدانید،َ خواهید خواند.
پیش از آن که آدرس اینترنتی برای سایت‌تان تهیه کنید، نیاز است که استعلامی از وضعیت آن بگیرید. مثلاً شما نام دامنه‌ای مرتبط با نام برند خود انتخاب کرده‌اید. باید بررسی کنید و ببینید که آیا آن آدرس در وضعیت آزاد قرار دارد و می‌توان آن را خریداری کرد یا خیر. اگر به نیمه‌ی خالی لیوان هم نگاهی بیندازیم و آدرس اینترنتی آزاد نباشد، برای پیدا کردن مالک هم روش‌هایی وجود دارد. بنابراین راه‌های رسیدن به دامین موردنظر زیاد هستند.
برای اطلاع از آزاد بودن دامین بایستی به سایت‌های مرجع سر بزنید و آدرس موردنظرتان را جستجو کنید. معتبرترین سایت مرجع خارجی who.is است که تقریباً به تمام آدرس ها و پسوندهایی که ارائه می‌شوند دسترسی دارد.
شناخته شده‌ترین راه برای استعلام دامین و بررسی آزاد بودن آن مراجعه به سایت whois است. این سایت به عنوان مرجع تمام آدرس‌های اینترنتی به شما داده‌های خوبی می‌دهد. البته که وب‌سایت‌های مرجع دیگری نیز وجود دارند. اما تقریباً روش کار همه‌شان یکی است، با این حال whois سابقه و اعتبار بیشتری دارد.
کافی است وارد سایت who.is شوید و آدرس مورد نظر خود را جستجو کنید. نتیجه‌ای که این سایت به شما ارائه می‌کند با کلمات کوتاهی به نام کدهای انتقال دامنه به شما نمایش داده می‌شود. هر یک از این کدها حاکی از وضعیت به خصوصی از آدرس اینترنتی هستند.
اگر این وب‌سایت برایتان کمی گیج کننده است و با وب‌سایت‌های فارسی زبان راحت‌تر هستید، می‌توانید از بخش ثبت دامنه لیموهاست نیز کمک بگیرید. لیموهاست با در اختیار داشتن تقریباً ۸۰۰ پسوند ، کامل‌ترین مجموعه دامین را در اختیار دارد و استعلام دامین از آن منطقی به نظر می‌رسد.
کافی است وارد صفحه بررسی دامنه در این سایت شوید و آدرس اینترنتی مورد نظر خود را در فیلد مشخص شده وارد کنید. به ترتیب زیر به شما گفته خواهد شد که آدرس مورد نظر شما آزاد است یا خیر.
خیلی از اوقات رقابت بر سر دامین هایی وجود دارد که ماهیتاً پرطرفدار هستند اما یک دیجیتال مارکتر باهوش دنبال آدرسی می‌گردد که برای برند او بهترین کارایی را داشته باشد. چنین عملکردی تابع ویژگی های زیر است:
اگر برای سایت خود دنبال آدرسی هستید که به خوبی در ذهن مخاطب ماندگار شود، نباید روی املای آن‌ها ابهامی برای کاربران وجود داشته باشد. مثلاً نام‌هایی که مخاطب شک می‌کند که با oo نوشته می‌شوند یا U بدترین گزینه‌های شما هستند.
اگر دامین شما نامی از برند شما نداشته باشد، آن وقت کاربران باید دو تا جا توی حافظه‌شان برای برند شما بازکنند. بنابراین به خاطر سپردن شما و شانس سر زدن آن‌ها به سایت شما کم و کم‌تر می‌شود.
اگر مالکیت دومین های منتخب تک کلمه‌ای و دو کلمه‌ای شما دست دیگری است، بهتر است همان کلمات را با پسوند TLD دیگری امتحان کنید. مثلاً اگر something.com پر است، بهتر است شانس‌تان را با something.net , something.io, امتحان کنید. تعداد پسوندها به قدری متنوع است که شاید اصلاً بتوانید پسوندی دقیقاً مرتبط با کار خود پیدا کنید. مثلاً پزشک‌ها می‌توانند از .doc استفاده کنند یا منطبق ترین گزینه برای سایت‌های خبری press است.
توجه داشته باشید به خاطر سپردن دامینی که خیلی طولانی باشد، از حوصله کاربر خارج است. استفاده از اعداد نیز در آدرس سایت توصیه نمی‌شود.
پسوندهای دامنه دات کام و ir تنها گزینه‌های پیش روی شما نیستند. باور رایج نسبت به معتبرتر بودن این دو غلط است و اگر بعد از استعلام گیری متوجه شدید که هیچ دسترسی به آدرس با این دو پسوند ندارید می‌توانید از میان تقریباً ۸۰۰ نوع پسوند دیگری که رجیسترارها ارائه می‌کنند، انتخاب دیگری داشته باشید.
آدرس‌های اینترنتی که شما اصطلاحاً خریداری می‌کنید، در واقع از سمت رجیسترار برای مدت معلومی به شما اجاره داده می‌شوند. بنابراین شما مادام العمر مالک آدرس نیستید و بایستی سر موعد مقرر تمدید مالکیت انجام بدهید.
ممکن است آدرس اینترنتی منتخب شما جایگاه ویژه‌ای برای کسب و کارتان داشته باشد. با این حال در اختیار مالک دیگری باشد که پیش از شما آن را ثبت کرده است. در این صورت می توانید از سایت هویز استعلام را بگیرید. معمولاً اطلاعاتی از مالک دامنه در اختیارتان قرار می‌گیرد که می‌توانید با او ارتباط بگیرید.
این اطلاعات شامل ایمیل و شماره تماس نمی‌شود اما از طریق پلتفرمی که این وب‌سایت برایتان در نظر گرفته است می‌توانید با او وارد مذاکره شوید. اگر وضعیت دومین در حالت انتقال تعریف شده باشد یا مثلاً بازه‌ی زمانی تمدید گذشته باشد و این فرد اقدامی نکرده باشد، شانس بیشتری دارید. چرا که احتمالاً خودش تمایلی به استفاده از آن ندارد.
اما اگر مالک سایت محکمی راه‌اندازی کرده باشد، شانس پایین تری برای دریافت مالکیت دارید.
در صورتی که دامین موردنظرتان ملی است، بهتر است استعلام دامنه را از سایت‌های داخلی بگیرید.
به طور کلی مشهورترین گزینه سایت هویز است که پیش‌تر معرفی شد. اما در داخل کشور نیز سرویس‌های معتبری وجود دارند. سرویس ثبت دامنه لیموهاست، از گزینه‌هایی است که با رجیسترار جوکر کار می کند و پسوندهای متنوعی در اختیارتان قرار می‌دهد. هزینه‌ی خرید دامین از سایت‌های داخلی همواره ساده‌تر از خریدهای دلاری است.
تمام دامنه‌های داخلی با پسوند irدر اختیار سامانه ایرنیک قرار دارند. ایرنیک مرکز ثبت دومین‌های مرتبه‌اول کشوری است که توزیع دامین را به شرکت‌های واگذار کرده‌است. شرکت‌های معتبر هاستینگ به نمایندگی از ایرنیک دامنه‌های ملی را به متقاضیان عرضه کرده و برخی از مراحل ثبت را برایشان انجام می‌دهند. گاهی افراد دچار این سو تفاهم می‌شوند که خدمات خرید و جستجو را نیز باید از ایرنیک انجام دهند در صورتی که چنین نیست.
مالکیت مادام العمر دامین‌های بین المللی در اختیار رجیسترارهای خارجی مثل جوکر و… است. بازهم شرکت‌های خدمات میزبانی و دامین به نمایندگی از این شرکت‌ها اقدام به ارائه می‌کنند. بنابراین هرچه رجیسترار یک شرکت ارائه دهنده، معتبرتر باشد؛ اعتبار این شرکت‌ها نیز بالاتر می‌رود.
