سه ماه از آغاز سال تحصیلی گذشته و برخی از محدودیت های کرونایی برداشته شده است، اما همچنان بسیاری از روال‌های آموزش آنلاین ادامه دارد که این امر موجب شده برخی از دانش آموزان و دانشجویان همچنان در تکاپوی آماده سازی وسایل مورد نیاز خود باشند. محدودیتهای کرونا، موجب تغییراتی در زمینه گردآوری ملزومات تحصیلی شده است؛ به طوری که این روزها، گوشی موبایل هوشمند، کامپیوتر و ارتباط اینترنتی پرسرعت، تبدیل به ابزار تحصیلی ضروری برای هر خانواده ایرانی شده است.
با توجه به افزایش مدت زمانی که کودکان و نوجوانان باید پشت سیستم کامپیوتری صرف کنند، حفظ سلامت بینایی، تبدیل به یکی از دغدغه های والدین شده است. به همین منظور، استفاده از مانیتور مناسب، یکی از راه های پیشگیری از وقوع اتفاقاتی همچون ضعف بینایی است.
مانیتور، پنجره ای رو به روح کامپیوتر است. چه به دنبال کسب تجربه های حرفه ای همچون گیمینگ، برنامه نویسی و تدوین فیلم باشید یا چه روزانه برای مطالعه، آموزش و مرور وبسایت ها از کامپیوتر خود استفاده نمایید، بهتر است به دنبال خرید یک مانیتور مناسب باشید. اما چه مانیتوری مناسب استفاده شماست؟ خرید مانیتور مناسب برای هر فرد و هر تخصصی، مقوله ای متفاوت است.
اولین ویژگی ظاهری مانیتورها، به سایز نمایشگر بازمی‌گردد. سایز مانیتور که با واحد اینچ بیان میشود، در واقع اندازه قطر نمایشگر مانیتور است. بسته به زمینه فعالیت، مانیتورها، معمولا در سایزهای 21 الی 27 اینچ، طرفداران بسیاری دارند. برای تعیین سایز مانیتور مناسب، باید زمینه فعالیت، بودجه، ابعاد میز کار و … را مورد بررسی قرار داد.
رزولوشن مانیتور، احتمالا آشناترین اصطلاح برای کاربران باشد. رزولوشن مانیتور یا وضوح نمایشگر، ابعاد نمایش تصاویر آنها را مشخص می‌کند. Resolution، معمولا به صورت ضرب دو عدد دیده میشود؛ این دو عدد، به ترتیب نشان دهنده تعداد پیکسل ها در طول و عرض مانیتور هستند. هرچه حاصلضرب این اعداد بزرگتر باشد، وضوح تصویر نمایش داده شده بهتر خواهد بود. همچنین، رزولوشن مانیتورها با اصطلاحاتی مانند HD، Full HD، 4K و … نیز شناخته می‌شوند که هر یک از آنها، با این مضارب متناظر هستند. انتخاب رزولوشن مناسب، بستگی به کاربری شما خواهد داشت. برای کاربردهای شرکتی و خانگی، می‌توان از رزولوشن HD و بالاتر استفاده کرد و برای کارهای گرافیکی، تدوین و گیمینگ، به حداقل رزولوشن Full HD نیاز خواهید داشت.
PPI مانیتور
در کنار مفهوم رزولوشن، مفهوم دیگری به نام PPI نیز وجود دارد. PPI مانیتور به تراکم پیکسلها در یک مربع به مساحت 1*1 اینچ مربع از نمایشگر گفته میشود. هرچه تعداد پیکسلهای موجود در این مربع بیشتر باشد، تصویر حاصل، از وضوح بیشتری برخوردار خواهد بود. این ویژگی مانیتور، زمانی معیار مقایسه قرار می‌گیرد که دو مانیتور با رزولوشن یکسان، اما سایزهای مختلف در کنار هم قرار بگیرند؛ در این حالت، وضوح تصویر در مانیتور کوچکتر، بیشتر خواهد بود.
نسبت ابعاد نمایشگر یا Aspect Ratio، در واقع ترکیبی است که در سمت چپ آن، نسبت طول و در سمت راست آن، نسبت عرض نمایشگر قرار دارد. مانیتورهای مناسب، از حداقل نسبت طول به عرض 16:9 (WideScreen) برخوردارند و به همین دلیل، چه یک فیلم سینمایی را در مانیتور خود تماشا کنید و چه به کار بپردازید، جزئیات تصاویر را در عرض، از دست نخواهید داد. اما اگر قادر به هزینه بیشتر نیز هستید، خرید مانیتوری خمیده یا Curved، با نسبت ابعاد 21:9 نیز انتخاب جذابی خواهد بود؛ که البته با توجه به هزینه چشمگیر، رزولوشن بالاتری را نیز ارائه خواهد کرد.
یکی دیگر از مهم ترین موارد در خرید مانیتورها، پورتهای خروجی تصاویر آن است. معمولا لپ تاپ‌ها، دچار محدودیت در تنوع پورتهای خروجی تصویر هستند. البته، در صورت عدم تطابق پورتهای خروجی تصویر در مانیتور و کامپیوتر، می توان از کابلهای تبدیل یا تبدیل های سخت افزاری جداگانه استفاده نمود. اما آنچه که در مورد پورتها اهمیت دارد، کیفیت تصاویر خروجی است. لازم است اشاره کنیم که مانیتوری قادر به نمایش بالاترین کیفیت تصویر خود خواهد بود که کارت گرافیک کامپیوتر متصل به آن نیز از رزولوشن و سایر ویژگی های مربوط به کیفیت تصویر برخوردار باشد.
پورتهای HDMI و DisplayPort، پورتهای نسل جدید و متداولی هستند که کیفیت تصاویر خروجی آنها با بالاترین استانداردهای روز (4K)، مطابقت دارند. این پورتها، علاوه بر سیگنالهای تصویری، سیگنالهای صوتی را نیز حمل می‌کنند. چه مانیتورهای نو و چه مانیتورهای استوک، قطعا دارای یک پورت از این دسته هستند.
پورت دیسپلی، از نظر ظاهری، شباهت زیادی به پورت HDMI دارد، اما در واقع پورت متفاوتی است. برخلاف پورت HDMI که بر روی بسیاری از دستگاهها، همچون کنسولهای بازی، تلویزیون و کامپیوترها دیده میشود، پورت دیسپلی اغلب روی کامپیوترهایی با کارت گرافیکهای گران قیمت Nvidia و AMD دیده میشود. سر کابل دیسپلی پورت، 20 پین دارد که درون رابط L شکل قرار می‌گیرد. همچنین، این پورت، نمونه کوچکتری نیز دارد که به نام مینی دیسپلی پورت شناخته می شود؛ همانند تبدیل های سخت افزاری مختلف، برای تبدیل Mini Display Port به DisplayPort نیز کابل و تبدیل، وجود دارد.
همانطور که گفته شد، دیسپلی پورت، بیشتر روی کامپیوترهای سطح بالاتر که نیاز به پهنای باند تصویری بیشتری دارند، دیده میشود. کامپیوترهایی با این ویژگی فنی، شامل کنسولهای بازی و کامپیوترهایی با کارت گرافیک اختصاصی هستند. روی این کامپیوترها، معمولا هر دو نوع پورت HDMI و DisplayPort وجود دارند؛ اما جهت دریافت بهترین خروجی تصویری، بایستی حتما از پورت HDMI با حداقل ورژن 2.1 استفاده کرد یا به طورکلی از دیسپلی پورت استفاده نمود تا هم تصاویر خروجی، وضوح بالایی داشته باشند و هم جریان بازی و انیمیشنهای آن، بدون تاخیر اجرا شوند.
پورتهای VGA و DVI نیز که متعلق به نسل قدیم مانیتورها هستند، تنها قادر به انتقال سیگنالهای تصویری هستند. در مقایسه کیفی، پورت DVI در جایگاه بالاتری نسبت به پورت VGA قرار دارد، زیرا برخلاف پورت VGA که صرفا از سیگنالهای آنالوگ استفاده می‌نماید، پورت DVI، قابلیت پشتیبانی از هر دو نوع سیگنال آنالوگ و دیجیتال را دارد. پورت DVI، در بهترین حالت، قادر به نمایش تصاویر با رزولوشن Full HD است.
نسبت کنتراست، پارامتری است که با اندازه گیری میزان روشنایی رنگ سفید و میزان تیرگی رنگ سیاه، بیان میشود. هرچه رنگ مشکی، سیاهتر و رنگ سفید، روشنتر باشد، نسبت کنتراست یا Contrast Ratio آن مانیتور بهتر خواهد بود.
عمق رنگ مانیتور یا Color Depth، به حداکثر تعداد رنگهایی گفته میشود که قابلیت نمایش روی نمایشگر مانیتور را دارا هستند. گرافیست‌ها، نیاز به مانیتوری با حداقل عمق رنگی 10 بیتی دارند و کاربران معمولی می‌توانند با عمق رنگی پایین تر، به اهداف خود برسند. به طور کلی، مانیتورهایی با 16.7 میلیون رنگ، از رنگ های هشت بیتی استفاده می‌کنند و مانیتورهایی با 16 الی 16.2 میلیون رنگ، از رنگ های شش بیتی برخوردارند.
زمان پاسخدهی مانیتور یا Response Time، به مدت زمان تغییر رنگ پیکسل نمایشگر، از سیاه به سفید و بازگشت آن به رنگ سیاه، گفته میشود. هرچه این مدت زمان کوتاه تر باشد، وضوح تصاویر متحرک نیز بالاتر خواهد بود.
نرخ تازه سازی تصاویر یا Refresh Rate، به سرعت مانیتور در تازه سازی تصاویر در یک ثانیه گفته میشود و با واحد هرتز بیان می‌گردد. هرچه نرخ تازه سازی بالاتر، تغییرات تصاویر متحرک نیز نرمتر خواهد بود.
به طور کلی سه نوع تکنولوژی در مانیتورهای امروزی استفاده شده است؛ TN، VA و IPS. هر کدام از این نمایشگرها، از مولفه های متفاوتی برخوردارند که موجب می‌شوند کاربر از مزایای مختلفی برخوردار شود. در ادامه به طور خلاصه به معرفی هر کدام از این پنل ها می‌پردازیم.
پنل TN: مانیتورهایی با پنل TN، دارای بالاترین سرعت پاسخدهی و نرخ تازه سازی تصاویر هستند. تصاویر متحرک خروجی از این مانیتورها، دارای کمترین میزان تاخیر و تارشدگی هستند.
پنل VA: مانیتورهایی با پنل VA، معمولا بالاترین زمان پاسخدهی را دارند و سرعت تازه سازی تصاویر آنها، کمتر از سرعت تازه سازی تصاویر مانیتورهایی با پنل TN است. گستره میدان دید در این مانیتورها، بهتر از پنل TN بوده و درمیان انواع پنلها، بهترین کنتراست و بهترین عمق تصویر را داراست.
پنل IPS: مانیتورهایی با پنل IPS، از سرعت پاسخدهی میانی برخوردارند؛ یعنی نسبت به پنل VA سریع تر و نسبت به پنل TN، کندتر هستند. از نظر کیفیت نمایش رنگها و میدان دید، پنل IPS دارای بهترین کیفیت و بالاترین قیمت است.
ویژگی‌هایی که در بخش قبلی به آنها پرداختیم، ویژگی‌های عمومی پنلهای مانیتورها بود و قطعا مانیتورهایی نیز وجود دارند که در برخی ویژگی‌های عمومی دسته بندی خود، قویتر ظاهر شوند. مثلا مانیتورهایی با پنل TN وجود دارند که از نظر کیفیت نمایش رنگها، در سطح پنلهای VA و IPS قرار می‌گیرند. بنابراین بهتر است به جزئیات مانیتورها، بیشتر از ویژگی‌های کلی توجه نمایید.
برخی کاربران، همانند تدوین گران، برنامه نویسان و گیمرها، نیاز به فضای نمایش بزرگتری نسبت به کاربران عادی دارند. بدین منظور، این کاربران، می‌توانند نمایشگرهای بزرگتر با ساختار خمیده خریداری کنند یا از چیدمان‌های چندمانیتوره بهره ببرند. برای چیدمان چندمانیتوره، نیازی نیست که برند مانیتورها، یکسان باشد؛ بسته به نوع کاربری، اگر صرفا رزولوشن نمایشگر و سایز آنها با هم مطابقت داشته باشد، می‌توان حتی با خرید یک مانیتور استوک نیز به چیدمان موردنظر دست یافت.
