ایرانیان در سراسر جهان یلدا را جشن می گیرند، شبی که یکی از قدیمی ترین جشنواره های پارسی است. قدمت این جشنواره به زمانی برمی گردد که اکثر پارسیان پیش از ظهور اسلام پیرو آیین زرتشت بودند. در جشن یلدا، ایرانیان فرارسیدن زمستان، تجدید خورشید و پیروزی نور بر تاریکی را جشن می گیرند. اگر شما هم مثل ما این شب را جشن می گیرید شاید برای‌تان سوال باشد که تاریخ دقیق شب یلدا ۱۴۰۲ چه روزی است؟ 🍉 یا به تغبیر دیگر شب چله ۱۴۰۲ ✨ چه شبی است؟
این یک مقاله جذاب درباره شب یلدا است اما اگر شما برای دانستن تاریخ این شب بلند سال به این مطلب وارد شده اید، ابتدا آن چیزی را که نیاز دارید برای‌تان ارایه می کنم و سپس به ادامه مقاله می پردازم.
تاریخ دقیق شب یلدا ۱۴۰۲ عبارت است از:
🍉🍉🍉 تاریخ شب یلدا در تقویم شمسی: پنج شنبه ۳۰ آذر ماه سال ۱۴۰۲ (یا 1402/09/30) 🍉🍉🍉
تاریخ شب یلدا در تقویم میلادی: پنج شنبه 21 دسامبر 2023 (یا December 21 2023 | 2023/12/21)
تاریخ جشن یلدا در تقویم قمری: ۷ جمادي الثانی ١٤٤۵ (یا ۱۴۴۵/۰۶/۰۷)
شب یلدا ۱۴۰۲
شب یلدا طولانی ترین شب سال محسوب می شود، شبی است که ایرانیان باستان تولد میترا، الهه نور را جشن می گیرند.
یلدا که به معنی تولد است، یک کلمه سریانی بوده و به زبان فارسی وارد شده است. همچنین از آن به عنوان شب چله یاد می شود.
ایرانیان باستان معتقد بودند که نیروهای شیطانی در طولانی ترین شب سال غالب هستند و روز بعد متعلق به پروردگار خرد، اهورا مزدا است.
علاوه بر ایران، کشورهای آسیای میانه مانند افغانستان ، تاجیکستان ، ازبکستان ، ترکمنستان و برخی از کشورهای قفقاز مانند آذربایجان و ارمنستان دارای یک سنت هستند و هر ساله در این زمان از سال شب یلدا را جشن می گیرند.
در این شب، اعضای خانواده دور هم جمع می شوند (غالباً در خانه بزرگترین عضو) و تمام شب را بیدار می مانند. آجیل خشک ، هندوانه و انار سرو می شود، به عنوان دعا به خدا برای افزایش نعمت های او، همچنین شعر کلاسیک و افسانه های قدیمی با صدای بلند خوانده می شود.
ایرانیان معتقدند کسانی که زمستان را با خوردن میوه های تابستانی آغاز می کنند، در فصل سرما بیمار نخواهند شد. بنابراین، خوردن هندوانه یکی از مهمترین رسوم در این شب است.
انارهایی که بالای یک سبد میوه قرار می گیرند، یادآور چرخه زندگی یا تولد دوباره و احیای نسل ها هستند. پوشش بیرونی یک انار نماد تولد یا طلوع آفتاب است و دانه های قرمز روشن آنها درخشش زندگی است.
با شروع طولانی شدن روزها، ایرانیان باستان معتقدند که در پایان اولین شب زمستان که مصادف با ۲۰ دسامبر سال جاری است، تاریکی توسط نور شکست می یابد و بنابراین آنها باید تمام شب را جشن بگیرند. همانطور که سعدی شاعر ایرانی قرن سیزدهم در کتاب خود بوستان می نویسد: “صبح واقعی نخواهد رسید مگر شب یلدا از بین برود.”
مسیحیان اولیه این جشن بسیار کهن پارسی را به میترا، الهه نور و سالگرد تولد حضرت عیسی (ع) پیوند دادند. یک داستان ایرانی از یلدا می گوید:
در هنگام تولد، خورشید و حضرت عیسی (ع) به هم نزدیک هستند.
امروزه، کریسمس کمی دور از شب یلدا جشن گرفته می شود. با این حال، کریسمس و یلدا هر دو به طور مشابه با بیدار ماندن در شب و جشن گرفتن آن در کنار خانواده و دوستان و خوردن غذاهای خاص جشن می گیرند.
در بیشتر فرهنگ های باستان، از جمله پارس، آغاز سال خورشیدی با جشن پیروزی نور بر تاریکی و تجدید خورشید مشخص شده است. به عنوان مثال، 4000 سال پیش، مصریان در این زمان از سال ، تولد دوباره خورشید را جشن گرفتند. جشنواره آنها ۱۲ روز به طول انجامید تا ۱۲ بخش تقویم شمسی آنها را منعکس کند.
جشنواره های روم باستان Saturnalia (خدای کشاورزی، زحل) و Sol Invicta (خدای خورشید) از بهترین جشن های شناخته شده در جهان غرب است.
ایرانیان جشنواره تجدید سالانه خود را از بابلی ها پذیرفتند و آن را در آئین های آیین زرتشتی خود گنجانیدند. آخرین روز ماه آذر ماه ایرانی طولانی ترین شب سال است که نیروهای شر در اوج قدرت خود فرض می شوند.
روز بعد، که اولین روز ماه “دی” است که به “خرم روز” یا “خور روز” (روز خورشید) معروف است ، متعلق به اهورامزدا ، ارباب خرد است. از آنجا که روزها طولانی تر و شب ها کوتاه تر می شوند، این روز پیروزی خورشید بر تاریکی است. این مراسم به عنوان جشنواره ‘دی گان’ جشن گرفته شد که در روز اول ‘Dey’ به اهورامزدا اختصاص یافته است.
برای اطمینان از شکست نیروهای شر، تمام شب آتش روشن می شد. برای اطمینان از پیروزی کامل خورشید که برای محافظت از محصولات زمستانی ضروری است ، میهمانی ها ، اعمال خیرخواهانه و دعاهایی برگزار می شود. برای میترا (مهر) دعا و جشنهایی برگزار می شود که به احترام او برگزار می شود، زیرا میترا ایزاد مسئول محافظت از “نور صبح زود” است که به “هاوانگاه” معروف است. همچنین فرض بر این بود که اگر همه مناسک به این مناسبت انجام شود، اهورا مزدا به خواسته های مردم، به ویژه آنها که مایل به فرزندی هستند، برآورده می کند.
یکی از موضوعات جشن براندازی موقت نظم بود. استادان و خادمان نقش ها را معکوس کردند. پادشاهی که لباس سفید پوشیده بود جای مردم عادی را عوض می کرد. یک پادشاه الکی تاجگذاری کرد و لباسهای نقاب به خیابانها ریخت. با اتمام سال کهن، قوانین زندگی عادی آرام شد. این سنت تا زمان حکومت ساسانی ادامه داشت و توسط بیرونی، دانشمند و مسافر برجسته و دیگران در ضبط آئین ها و جشنواره های پیش از اسلام از آن یاد می شود.
خاستگاه آن به جشن سال جدید بابل برمی گردد. آنها معتقد بودند که اولین آفرینش نظم است، که همین بود. متولد شده از هرج و مرج است. برای قدردانی و بزرگداشت اولین آفرینش، آنها جشنواره ای را برگزار کردند و همه نقشها برعکس شدند. بی نظمی و هرج و مرج یک روز حاکم بود و سرانجام در پایان جشنواره نظم برقرار شد.
یهودیان ایرانی که از قدیمی ترین ساکنان کشور هستند، علاوه بر شب چله ، تقریباً در همان زمان جشن ایلانوت (جشن درخت) را نیز جشن می گیرند.
جشن ایلانوت شباهت زیادی به شب چله دارد. شمع روشن می شود و انواع میوه های خشک و تازه زمستانی خورده می شوند. غذای مخصوص تهیه می شود و نماز اقامه می شود. در مناطقی از جنوب روسیه نیز جشنواره هایی برگزار می شود که با تغییرات محلی یکسان با شب چله است. نان شیرین به شکل انسان و حیوان پخته می شود. آتش هایی روشن می شود که در اطراف آنها مردم می رقصیدند و حرکاتی شبیه برداشت محصول انجام می دادند.
مقایسه و بررسی های دقیق همه این جشن ها، جنبه های فراموش شده این جشنواره شگفت انگیز و باستانی را که در آن شادمانی موضوع اصلی جشنواره بود، بیشتر روشن می کند.
یکی دیگر از سنت های شب یلدا که در قرون اخیر به آن افزوده شده است، شعرخوانی کلاسیک حافظ ، شاعر ایرانی قرن 14 میلادی است. هر یک از اعضای خانواده آرزو می کند و به طور تصادفی کتاب را باز می کند و از بزرگتر خانواده می خواهد که آن را با صدای بلند بخواند. اعتقاد بر این است که آنچه در آن شعر بیان شده است، تفسیر آرزو و اینکه آیا و چگونه محقق می شود. این را فال حافظ (حافظ عمان) می نامند.
همزمان با آغاز زمستان، یلدا فرصتی برای جشن پایان فصل محصول است. امروز این رویدادی است برای تشکر از خداوند برای همه نعمت ها و دعا برای سعادت در سال آینده.
شما هم یلدا را جشن می گیرید؟ امیدوارم پنجم ۳۰ آذر ۱۴۰۲ به شما خوش بگذرد. 😋
یاد باد آن ایام… 🙁