کرم های پلاناریا ، بدون ستون مهره، قابلیت بی نظیر تجدید بازسازی دارد. انسان ها و کرم های پلاناریا ژن های مشترک زیادی دارند، محققان در حال تحقیق روی این کرم ها هستند با این امید که یک روزی بتوانند در انسان ها قابلیت بازسازی و احیا ایجاد کنند.
توانایی بازسازی بخش های بدن همیشه دورنمای جذابی داشته است، با الهام از کاراکتری مانند wolverine که میتوانند بلافاصله عضور آسیب دیده را بازسازی کند. واکنون ایده بازسازی محققان تکنولوژی را تحت تاثیر قرار داده‌است. گونه های زیادی در قلمرو حیوانات قابلیت بازسازی دارند: جانوران مفصل دار (مثل عقرب ها) میتوانند دستگاه های فرعی خود را بازسازی کند، خرچنگ آب شیرین نیز از این قدرت برخوردار است به این ترتیب که وقتی یک چنگال یا پایش را از دست بدهد نظیر همان را می سازد. درحقیقت خرچنگ مفاصل مخصوصی دارد که وقتی یک شکارچی یک چنگالش را گرفت، آن را از پایه قطع می کند و با این کار به خود اجازه فرار می دهد. خارپوست ها مانند ستاره دریایی یا خیار دریایی میتوانند خودشان اندام هایشان را قطع کنند و عضو مربوطه را بازسازی کنند، ستاره دریایی دارای سیستم عصبی توزیع شده در قسمت درون و زیر پوست است. یک حلقه مرکزی متشکل از اعصاب نیز دور دهان این موجود قرار دارد. برخی از ستاره های دریایی می توانند این حلقه مرکزی را به ۲ قسمت تقسیم کنند بدین شکل که هر قسمت یک ستاره دریایی جدید و کامل را تشکیل دهد. دوزیستان ( مانند سمندر ها و سوسمار آبی) توانایى خارق العاده اى در ترمیم کامل بافت هاى پیچیده بدن خود دارند و میتوانند اعضای خود را در مدت زمان کمی بازسازی کنند و بعضی از خزندگان میتوانند دم های خود را دوباره بسازند.
کرم پلاناریا یکی از نزدیک ترین بی‌مهرگان به انسان است، که می‌تواند هر قسمتی از بدنش را که جدا شده را دوباره بسازد. اگر که کرم های پلاناریا را از وسط نصف کنیم، به سادگی ظرف ۵۰ روز دو نمونه کامل غیر قابل تشخیص تولید خواهد شد. این کرم های پهن غیر انگلی که در آب یا محیط های مرطوب روی خشکی زندگی می‌کنند. کرم های پلاناریا از طریق تکثیر سلولی و تغییر الگو و ساختار بافت های موجود با استفاده از سلول های بنیادی متمایز نشده با عنوان نئوبلاست ها، اندام های خود را بازسازی می کنند.
طبق نظر محققان:
وقتی که اکثر ژن های ما با کرم های پلاناریا مشابه است ما چرا نتوانیم خودمان را بازسازی کنیم؟
پروفسور بیولوژی بیلی سوالا در دانشگاه واشنگتن:
من واقعا فکر می‌کنم که به عنوان یک انسان ما پتانسیل بازسازی خودمان را داریم اما چیزی مانع این کار می‌شود.
سوالا مسئول لابراتوار فرایدی هاربور و عضو تیم محققان همراه با شاون لاترل ، روی تحقیق درباره قابلیت بازسازی نرم تنان تمرکز کرده‌اند. “من معتقدم انسان ها نیز ژن های مشابه با این موجودات دارند و اگر بتوانیم این ژن ها را فعال کنیم ، ما نیز می‌توانیم خودمان را بازسازی کنیم.”
اگر چه که به نظر می‌رسد این موضوع بیشتر فقط یک افسانه علمی باشد اما بسیاری از محققان معتقدند تحقیق روی قابلیت بازسازی اعضای بدن انسان ها می‌تواند موفقیت آمیز باشد. ما از قبل تجربه ترمیم بعضی اعضای بدن را داشته‌ایم؛ کبد انسان حتی اگر سه چهارم بافت کبد از بین رفته باشد می‌تواند خودش را دوباره ترمیم کند، و یا رشد دوباره ناخن ها ، ترمیم شکستگی استخوان و تولید بافت جدید استخوانی ، تولید خون توسط مغز استخوان ، ترمیم سطحی پوست و …
به نقل از لوترل:
” ما با این حیوانات هزاران ژن مشترک داریم و همچنین بیشتر ژن های مربوط به بازسازی اعضای بدن را نیز داریم. “
هنوز کسی به مکانیسم های بیولوژیکی که سبب شده برخی بافت های انسانی قدرت ترمیم داشته باشند و سایر بافت ها قدرت ترمیم نداشته باشند، پی نبرده است.
مهندسی معکوس کرم ها
نقشه ی کامل انسان ها در دی ان ای ما و همینطور در تمامی سلول هایمان وجود دارد، و حاوی اطلاعات کافی درباره بازسازی یا ساخت دوباره اعضای بدن است. با این حال دسترسی به آن دستور ها در انسان ها بدلیل چند دلیل تکاملی ممکن نیست. یکی از دلایل ممکن برای این موضوع آن است که بازسازی ممکن است در یک ارگان بزرگ و پیچیده مانند ارگان انسان انرژی بسیار زیادی بگیرد، و دلیل دیگر را می‌توان در سیستم پیشرفته دفاعی انسان ها جست‌وجو کرد؛ که پروسه را با واکنشی مانند جای زخم متوقف می‌کند.
تیم UW بررسی کردند که کدام ژن نقش اصلی در پروسه بازسازی اندام را در کرم های پلاناریا بازی می‌کند. با توجه به اینکه فرایند بازسازی در همه کرم های پلاناریا مشابه است محققان معتقدند که ژنی خاص مسئول کنترل این فرایند است. اگر چنین ژنی مسئول این پروسه است پس احتمالا می‌توان با استفاده از آن قابلیت بازسازی را در انسان ها ایجاد کرد.
آنها همچنین درحال تلاش برای شناسایی نوعی از فعالیت های سلولی هستند، که قسمت های مربوط به فرایند بازسازی را تشکیل می‌دهند. سلول های بنیادی ممکن است پاسخی به ضرورت تولید بافت های جدیدی که بدن انسان قادر به ترمیم آن ها نیست باشند البته دانشمندان باید پی ببرند چگونه مکانیسم های مناسب را برای رشد این بافت ها در آزمایشگاه فعال کنند تا بافت مورد نیاز را بسازند.
نهایتا این کار می‌تواند دارو ها را تغییردهد. قربانی های سوختگی های شدید پوست میتوانند از این تکنولوژی برای بازسازی پوست خود کمک بگیرند، بیماران دیگر لازم نیست برای پیوند عضو از کار افتاده صبر کنند ، و اگر فردی در تصادف عضوی را از دست بدهد آن عضو را می‌توان دوباره ساخت. این تکنولوژی، اگر امکان پذیر باشد، مطمعناً به زودی در دسترس ما قرار نخواهدگرفت. چالش های پیچیده ای مقابل محققان قراردارد و باید تسلط کامل بر طرز کار سیستم عصبی، مغز ،اندام های داخلی داشته باشند. از لحاظ ژنتیکی ما در وضعیت مطلوبی قرار داریم، و در ۱۰۰ سال آینده فرزندان ما احتمالا شاهد بازسازی اندام انسان ها به عنوان یکی از حقایق پزشکی باشند.
به شخصه کمی از این تکنولوژی ترسیدم، تصور دستیابی به چنین چیزی هم زیباست و هم ترسناک؛ از طرفی بسیاری از افراد که به دلایل مختلف در حال مرگ هستند نجات می‌یابند، ولی ارتشی فنا ناپذیر را تصور کنید که دنیا را به اتش می‌کشند، مانند تمامی افسانه های ترسناک و خشن. نظر شما چیست؟
