تجربه و تحقیقی منحصر بفرد ثابت کرده است که مغز انسان نسبت به لطیفهها و خلاقیت موجود در آن واکنش نشان میدهد.
مطالعه جدید انجام شده به دست پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیای جنوبی مشخص کرده است که دو بخش از مغز انسان مسئول ایجاد خلاقیت در طنز هستند.
براساس گزارش این پژوهش، تعریف کردن لطیفه باعث فعال شدن قشر جلویی مغز میانی یا منطقه ارتباط زودگذر مغز میشود. اما چه عاملی در انتخاب هر یک از این دو مناطق مختلف مغزی نقش دارد؟ پاسخ این است که این مهم به میزان شوخ طبعی فرد بستگی دارد.
دانشمندان برای دستیابی به این یافته علمی از دو گروه طنزپردازان حرفهای و تازهکار کمک گرفتهاند که البته گروهی نیز که به هیچ عنوان در کار طنز نبودند نیز در این تحقیق شرکت داشتند. شرکت کنندگان در ابتدا و در حالی که مشغول نوشتن لطیفه بودند با دستگاههای تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI) مورد اسکن قرار گرفتند. این تمرین شامل دو مرحله بود؛ مرحله بامزه و مرحله عادی. همچنین در این مرحله، در یک صفحه نمایش میزان شوخ طبعی هر یک از شرکت کنندگان به نمایش گذاشته میشد.
نتایج نشان داد افرادی که در زمینه طنزپردازی تجربه بیشتری داشتند از فعالیت بیشتری در قسمت لوب تمپورال مغز برخودار بودند. این بخش از مغز قادر به دریافت اطلاعات حسی است و همان جایی است که خلاصه اطلاعات، معنای اطلاعات و ارتباطگیری از راه دور به شکل معناداری درگیر کار میشوند.
در همین ضمن، طنزپردازان تازهکار و افرادی که طنزپرداز نبودند بیشتر متکی به قشر کورتکس مغز بودند که مسئول تصمیمگیری و برنامهریزی برای تشخیص رفتار است.
گذشته از اینها، نسبت شوخ طبعی در هر مرحله با فعالیت در بخش تمپورال یا زودگذر مغز ارتباط داشت. پژوهشگران همچنین دریافتند افرادی که در خلال تعریف کردن یا ساختن لطیفه از قدرت خلاقه مغز خود کار بیشتری میگیرند از میزان خوشی و سر زندگی بیشتری بهرهمند می شوند.
ایروینگ بیدرمن، پژوهشگر، در این زمینه میگوید: «شوخ طبعی بستر آزمایشی برجستهای برای مطالعه در خصوص خلاقیت است چون شوخ طبعی دارای نقاط آغازین، میانی و پایانی در خلال تعریف لطیفه با حداقل کلمات است که با تصویربرداری عصبی مشخص میشوند.»
وی میافزاید: «همچنین آن چه در پایان به دست میآید به آسانی قابل ارزیابی است. به این شکل که آیا لطیفه تعریف شده شما را به خنده انداخته است یا خیر؟ هنگامی که فرد در لطیفه خود از شعر یا آرایه ادبی استفاده میکند حسی که ایجاد میشود با حس لطیفه معمولی قابل مقایسه نیست.»