بحران درآمد یوتیوب فارسی؛ الگوریتم جدید یوتیوب درآمد یوتیوبرهای ایرانی را کاهش می‌دهد؟

در هفته‌های اخیر، جامعه یوتیوبرهای فارسی‌زبان با یک شوک بزرگ مواجه شده است. بسیاری از تولیدکنندگان محتوا از افت ناگهانی و چشمگیر درآمد خود خبر داده‌اند، کاهشی که در مواردی تا ۹۰ درصد نیز رسیده و دیگر نمی‌توان آن را یک نوسان مقطعی دانست. این اتفاق، نشانه تغییری جدی در سیاست‌های درآمدزایی یوتیوب و الگوریتم‌های آن است که آینده تولید محتوای فارسی و کسب درآمد در این پلتفرم را با ابهام جدی روبه‌رو کرده است.

افت درآمد ناگهانی یوتیوب فارسی از کجا نشأت می‌گیرد؟

بر اساس گفته‌های یوتیوبرهای مطرح، این افت درآمد هم‌زمان با آپدیت جدید الگوریتم‌های یوتیوب رخ داده است. تمرکز این به‌روزرسانی بر شناسایی دقیق‌تر موقعیت جغرافیایی کاربران و نحوه اتصال آن‌هاست. تا پیش از این، کاربران ایرانی به‌دلیل محدودیت‌ها ناچار به استفاده از فیلترشکن (VPN) بودند و یوتیوب موقعیت آن‌ها را در کشورهای غربی تشخیص می‌داد و تبلیغات گران‌قیمت دلاری برایشان نمایش می‌داد.

اما اکنون، هوش مصنوعی گوگل با تحلیل الگوهای رفتاری، شناسایی آی‌پی‌های دیتاسنتری و پرش‌های مداوم موقعیت مکانی کاربر، هویت واقعی ترافیک ورودی از ایران را تشخیص می‌دهد. در منطق اقتصادی یوتیوب، نظر تبلیغ‌دهنده اهمیت اصلی را دارد. تبلیغ‌دهندگان بین‌المللی تمایلی ندارند برای بازدیدهایی که از کشورهای تحریم‌شده یا آی‌پی‌های پرریسک می‌آیند هزینه بالایی پرداخت کنند. در نتیجه، ترافیک ورودی از ایران به‌عنوان ترافیک کم‌ارزش یا نامعتبر شناسایی شده و درآمدزایی آن نزدیک به صفر شده است.

سقوط شاخص RPM: از دلار به سنت

این تغییر الگوریتم، ضربه مستقیمی به شاخص RPM (درآمد به‌ازای هر هزار بازدید) کانال‌های فارسی‌زبان وارد کرده است. شاخصی که پیش‌تر برای این کانال‌ها بین ۳ تا ۸ دلار بود، اکنون به ارقام ناامیدکننده ۰.۲ تا ۱ دلار سقوط کرده است. این یعنی درآمد حاصل از بازدیدها به یک‌پنجم یا حتی یک‌دهم گذشته رسیده است.

قطع درآمد یوتیوب فارسی

آینده یوتیوب فارسی: پوست‌اندازی یا مرگ؟

این تغییرات ساختاری، مدل اقتصادی بسیاری از تیم‌های تولید محتوا را به خطر انداخته است. هزینه‌های بالای تولید، تدوین و تجهیزات در کنار حذف تقریباً کامل درآمد تبلیغاتی، ادامه فعالیت را برای بسیاری غیرممکن می‌سازد. این وضعیت به‌ویژه برای کانال‌های سرگرمی، گیمینگ و ولاگ که اسپانسر خارجی یا درآمد جانبی دلاری ندارند، به یک چالش جدی تبدیل شده است.

کارشناسان معتقدند که اگر این روند ادامه یابد، اکوسیستم یوتیوب فارسی مجبور به یک پوست‌اندازی جدی خواهد بود. تولیدکنندگان محتوا ناچارند مسیر خود را به‌سمت مدل‌های درآمدی جایگزین مانند اسپانسرینگ مستقیم، فروش کالا (Merchandise) یا تولید محتوا برای مخاطبان خارج از ایران تغییر دهند. به‌نظر می‌رسد دوران طلایی درآمد دلاری آسان برای یوتیوبرهای متمرکز بر مخاطب داخل ایران به پایان رسیده و چالش‌های جدیدی پیش روی این صنعت نوپا قرار گرفته است.

به‌نظر شما این تغییرات چه تأثیری بر کیفیت و آینده محتوای فارسی در پلتفرم یوتیوب خواهد گذاشت؟