تاثیر شگفت انگیز نهنگ ها در کاهش گرمای زمین

دیدن نهنگی که در ساحل گرفتار شده است و پس از مدتی می ترکد، اغلب احساسات انسان را برمی انگیزد. خیلی ناراحت کننده است که موجودی با آن عظمت و شکوه در آب به یک چربی بی خاصیت در خشکی بدل شود. اما آنچه که به ندرت به آن اشاره شده است، فرصتی ست که با از بین رفتن بزرگ ترین جانور دنیا از بین می رود؛ فرصت کاهش دی اکسید کربن جو زمین.

نقش شگرف نهنگ ها در کاهش دی اکسید کربن جو

نهنگ ها، به ویژه نهنگ بی دندان و شاه نهنگ، از بزرگ ترین موجودات روی زمین هستند. بدن آن ها ذخایر عظیمی از کربن است و وجود آن ها در اقیانوس اکوسیستم های اطراف آن ها را شکل می دهد.

این موجودات در اعماق اقیانوس همچنین به تعیین دمای کره زمین کمک می کنند و این چیزی است که ما اخیراً شروع به درک و ارزیابی آن کرده ایم. بر اساس یک مقاله علمی در سال 2010، فعالیت انسان در خشکی مانند قطع درختان و سوزاندن جنگل ها و علفزارها مستقیماً بر روی کربن ذخیره شده در اکوسیستم های زمین تأثیر می گذارد. فرضیه ای وجود دارد که در اقیانوس ها چرخه کربن متاثر از فعالیت های انسان نیست.

اما این فرضیه تأثیر شگفت انگیز نهنگ ها را نادیده گرفته است. حجم بالای فضولاتی که از این پستاندار تولید می شود به طرز شگفت انگیزی با آب و هوا مرتبط است.

انسان قرن هاست که نهنگ ها را شکار می کند و از گوشت، روغن و آرواره این جانور بهره می گیرد. اولین تجارت نهنگ ثبت شده مربوط به سال 1000 میلادی است. از آن زمان تاکنون، ده ها میلیون نهنگ کشته شده است و کارشناسان معتقدند که احتمالا از 66 تا 90 درصد جمعیت آن ها کاسته شده باشد.

بدن نهنگ ها ( از بزرگترین موجودات روی زمین) ذخایر عظیم کربن است

وقتی نهنگ ها می میرند، به کف اقیانوس فرو می روند و تمام کربنی که در جسم غول پیکر آن ها ذخیره شده است از سطح دریا به اعماق آن منتقل می شود، جایی که برای قرن ها یا بیشتر باقی می ماند.

در تحقیقات سال 2010، دانشمندان دریافتند که قبل از تجاری سازی نهنگ ها، جمعیت نهنگ ها (به غیر شاه نهنگ ها) بین 190000 تا 1.9 میلیون تن کربن در سال به کف اقیانوس منتقل می کرده است، این میزان کربن معادل مصرف 40000 تا 410000 اتومبیل در هر سال است. اما وقتی از غرق شدن لاشه در بستر دریا جلوگیری می شود و در عوض، نهنگ  ها کشته و فرآوری می شوند، این کربن در جو آزاد می شود.

اندرو پرشینگ، اقیانوس شناس برجسته در دانشگاه مین و نویسنده مقاله مذکور، تخمین می زند که طی قرن بیستم شکار نهنگ ها حدود 70 میلیون تن دی اکسید کربن به جو زمین اضافه کرده است. وی می گوید: “این مقدار زیاد است، اما تنها 15 میلیون اتومبیل در یک سال این مقدار را تولید می کنند. آمریکا در حال حاضر 236 میلیون اتومبیل دارد.”

نهنگ ها در اعماق اقیانوس تغذیه می کنند، سپس برای نفس کشیدن و دفع فضولاتشان به سطح آب می آیند. مدفوع آن ها غنی از آهن است و شرایط مناسبی برای رشد فیتوپلانکتون ها ایجاد می کند. این موجودات ممکن است میکروسکوپی باشند، اما در مجموع، با جذب 40 درصد دی اکسید کربن تولید شده در زمین (چهار برابر جنگل های آمازون) ، تاثیر شگرفی در جو زمین می گذارند.

ویکی جیمز، مدیر سیاست گذاری موسسه حفاظت از نهنگ و دلفین (WDC) می گوید: “ما باید تجارت نهنگ را به عنوان فاجعه ای در نظر بگیریم که پمپ کربن آلی بزرگی را از چرخه اقیانوس ها خارج کرده است و تأثیر آن بر روی بازدهی فیتوپلانکتون و توانایی جذب کربن در اقیانوس بسیار بیشتر است.”

مدفوع نهنگ ها کودی غنی برای فیتوپلانکتون هاست که پتانسیل زیادی برای جذب کربن دارند

کاهش نهنگ ها تأثیرات غیرمنتظره دیگری نیز در پی داشته است

به عنوان مثال، با کاهش جمعیت نهنگ ها، اورکاها یا همان نهنگ های قاتل که شکارچی نهنگ ها بودند، به شکار پستانداران دریایی کوچک تر مانند سمورهای دریایی رو آوردند. در پی آن، سمورهای دریایی کاهش یافتند، و منجر به ازدیاد توتیای دریایی شد. و در نهایت توتیاها با خوردن جنگل های دریایی اطراف اقیانوس اطلس شمالی، ضربه ای بزرگ به یک منبع جذب کربن دریایی زدند.

زیبایی بازیابی جمعیت نهنگ ها این است که فضای زیادی در اقیانوس وجود دارد، جایی که یک روز مملو از نهنگ بود.

معنی این جمله این است که بازگرداندن جمعیت نهنگ ها به زمان قبل از تجاری سازی نهنگ ها می تواند ابزار مهمی در مقابله با تغییرات آب و هوایی و کاهش کربن به طور مستقیم و غیرمستقیم باشد؛ بنابراین می تواند به کاهش حجم زیاد دی اکسید کربن تولیدشده از سوخت های فسیلی کمک می کند.

پیشنهادهای مختلف دیگری نیز برای دستیابی به این میزان کاهش کربن ارائه شده است: از جمله کاشت درخت و افزایش توده فیتوپلانکتون ها با افزودن آهن به اقیانوس ( نوعی مهندسی ژئو به نام بارآوری آهن). اما کاشت درخت به منابع کمیاب نیاز دارد: یعنی سطح خشکی، که خود ممکن است یک زیستگاه یا زمین کشاورزی باشد. زیبایی بازگردانی جمعیت نهنگ ها این است که فضای زیادی در اقیانوس وجود دارد، فضایی که زمانی با نهنگ ها پر شده بود.

در نتیجه توده های فضولات نهنگ ها نیز از بارآوری به روش آهن بسیار پیشی می گیرند. طبق مطالعه پرشینگ، در صورت بازگردانی کامل جمعیت نهنگ ها، برای تطابق 200 توده ی فیتوپلانکتون، یک سال زمان نیاز است.

فیتوپلانکتون دریایی دی اکسید کربن را از طریق فتوسنتز جذب کرده و مثل یک باتلاق برای کربن عمل می کند.

و برخلاف تکنیک های مهندسی ژئوتکنیک که خطرات زیادی در پی دارد، مزایای بازگردانی جمعیت نهنگ ها فقط شامل آب و هوا نمی شود، بلکه به کل اکوسیستم تعلق می گیرد.

جیمز از WDC می گوید: ” لاشه نهنگ زیستگاه منحصر به فردی برای گونه های اعماق دریا فراهم می کند که بسیاری از آن ها فقط در لاشه نهنگ ها یافت می شوند. تحقیقات نشان داده است که یک لاشه در مرحله نهایی پوسیدگی به تنهایی می تواند برای 200 گونه غذا و زیستگاه فراهم کند.”

در سال 2019 ، صندوق بین المللی پول (IMF) گزارشی منتشر کرد که در آن فواید بازگشت نهنگ ها به اقیانوس بررسی شده است. و آن ها این کار را به روشی انجام دادند که سیاستمداران بفهمند: گذاشتن ارزش دلاری روی این کار.

این مطالعه نشان داد که وقتی ارزش کربن جذب شده را توسط یک نهنگ در طول زندگی اش به همراه سایر مزایا مانند شیلات و اکوتوریسم بهتر، محاسبه کنیم ارزش یک نهنگ بزرگ به طور متوسط بالغ بر 2 میلیون دلار (1.48 میلیون پوند) است.

اقتصاددانان این تحقیق اکنون در حال کار بر روی طرحی هستند که این برچسب قیمت را از طریق مکانیزمی به نام تعدیل کربن از تئوری به واقعیت تبدیل کنند. هدف از این مکانیزم، متقاعد کردن تولیدکننده های کربن است تا با پرداخت مقدار مشخصی پول برای حافظت از جمعیت نهنگ ها، به جای سرمایه گذاری در کاهش تولید کربن، اثر کربن تولید شده را خنثی کنند.

توماس کوزیمانو، اقتصاددان و نویسنده مقاله صندوق بین المللی پول می گوید: “آنچه انجام می دهید ارزیابی خدمات نهنگ ها ست، زیرا آن ها دی اکسید کربن را به دام می اندازند. ولی این بدان معنا نیست که نهنگ ها کارهای دیگری انجام نمی دهند. این فقط یک معیار برای ارزش گذاری نهنگ هاست.”

اقتصاددانان با محاسبه پتانسیل جذب کربن در نهنگ ها، در حال طراحی یک طرح تعدیلی با محوریت نهنگ ها هستند.

این یک طرح پیچیده است، اما نامحتمل نیست. این تیم در حال کار بر روی یک رویکرد مشابه در تجارت مبتنی بر کربن است تا از فیل ها در برابر شکارچیان غیرمجاز در مرکز جنگل های استوایی آفریقا محافظت کند؛ پیش بینی می شود این طرح تا آخر سال عملی شود.

پیش از این نیز یک موسسه در شیلی به نام Fundación MERI در حال ارزیابی تجارت کربنی مبتنی بر نهنگ ها بود و کار خود را با نصب شناورهای صوتی هشدار دهنده که مکان جغرافیایی نهنگ ها را کنترل می کند و مسیرهای جایگزین را برای کشتی ها اعلام می کند، آغاز کرد. این اولین پروژه محافظت از نهنگ ها در دنیاست.

تحقیقات صندوق بین المللی پول نشان می دهد که در حال حاضر محافظت از نهنگ ها باید اولویت اصلی دنیا برای مقابله با تغییرات آب و هوایی باشد.

نویسندگان این مقاله اظهار داشتند: “از آنجا که نقش نهنگ ها در کاهش و مقابله با تغییرات آب و هوایی جایگزینی ندارد، بقای آن ها باید هدف 190 کشوری باشد که در سال 2015 توافق نامه پاریس را برای مقابله با خطرات تغییر آب و هوا امضا کردند.”

در اواخر سال جاری، کنفرانس آب و هوای سازمان ملل در اسکاتلند برگزار می شود. سواحل این کشور به طور منظم میزبان گونه هایی همچون نهنگ کوهان دار و نهنگ مینکی است. با وجود این تجارت کربنی وابسته به نهنگ ها، شاید زمان آن رسیده است که این موجودات را در دستور کار قرار دهیم.