کدام کشور برترین تانک ها را دارد، روسیه یا آمریکا؟

زمانی تانک ها خداوندگار میدان نبرد بودند و داشتن قوای زرهی قدرتمند و مجهز تضمین کننده پیروزی در جنگ بود. ولی با توجه به اینکه در دوره جنگ های چریکی و  دوربرد  هستیم، به نظر می رسد که دوره ی تانک های بزرگ به سر آمده باشد. تانک های غول پیکری که در جنگ جهانی دوم نقشی تعیین کننده ایفا کردند و اگر جنگ سرد ادامه می یافت، همچنان نمونه هایی از آنها تولید می شد.

با این وجود تانک ها با آتش زمینی بی بدیلی که ارائه می کنند، همچنان بخشی حیاتی از هر نیروی نظامی مدرن را تشکیل می دهند و به عنوان نماد توانایی قدرت های بزرگ دنیا شناخته می شوند.  دو تا از بزرگترین دارندگان تانک در دنیا آمریکا با حدودا پنج هزار تانک و روسیه با بیش از بیست هزار تانک هستند. البته شرایط و کیفیت این تانک ها و نه فقط تعداد آنهاست که مهم تلقی می شود.

M1 Abrams

قوی ترین خودرو زرهپوش که به مدت چهل سال در اختیار ارتش آمریکا بوده است تانک ام وان آبرامز (M1 Abrams) نام دارد. این تانک برای اولین بار در سال 1980 رونمایی شد و نام آن نیز برگرفته از ژنرال آمریکایی دوران جنگ ویتنام کریتون آبرامز است. از آن زمان تاکنون به روزرسانی های متعددی بر روی این پلتفرم پیاده شده است تا آن را با شرایط میدان های نبرد مدرن همگام کند. تانک M1A1 در سال 1985 وارد خدمت شد و یک سال بعد نیز تانک M1A1 معرفی شد.

در سه دهه گذشته گونه های مختلف آبرامز ستون فقرات نیرو های زرهی ارتش آمریکا را شکل داده اند. آبرامزها بودند که ارتش صدام حسین را از کویت بیرون راندند و چند سال بعد با پیروزی بر نیروی زمینی عراق تا فتح بغداد به پیشروی خود ادامه دادند. هروقت نیروهای آمریکایی به حجم آتش نیاز داشتند، آبرامز ها آماده بودند، تعداد کمی از آنها نیز به مناطق کوهستانی و روستاهای سرسبز افغانستان فرستاده شدند.

حدود پنج هزار تانک M1 Abrams با مشخصات گوناگون در نیروی زمینی و بخش تفنگداران دریایی ارتش آمریکا حضور دارند. البته گفته می شود که از این تعداد چیزی کمتر از سه هزار تانک در شرایط عملیاتی هستند.

هنگامی که آبرامزها برای اولین بار معرفی شدند، تکنولوژی بسیار پیشرفته ای داشتند. اگرچه پلتفرم اصلی این تانک رو به کهنگی می رود ولی از دیدگاه کارشناسان به روزرسانی های متعدد سبب شده است تا تانک های 2018 تا حد خیلی زیادی متفاوت از همتایان خود در 1980 باشند.

با وجود داشتن یک توپ 120 میلی متری، قابلیت های آفندی M1A2 همیشه در حال پیشرفت بوده است تا بتواند با جدیدترین سیستم های زرهی رقابت کند.  در همین حین بخش داخلی آن نیز با استفاده از حسگرهای مدرن و  سیستم های کنترل شلیک کاملا تغییر کرده است و آن را به یکی از پیشرفته ترین تانک های جهان تبدیل کرده است.

بخش های حفاظتی این تانک نیز به سرعت رشد داشته اند و علت آن استفاده از زره فوق العاده ضخیم از اورانیوم تضعیف شده برای محافظت از خدمه در حملات از روبروست.  اگرچه این سیستم یکی از بهترین ها در دنیاست ولی هزینه ای بالغ بر 6 میلیون دلار به ازای هر واحد را برای ارتش آمریکا داشته است.

M1A2 Abrams

البته پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) بیکار ننشسته است و نیروی زمینی هم اکنون اولین تانک های M1A2 SEP  آبرامز خود را تحویل گرفته است. گفته می شود که این تانک ها نسبت به نمونه های پیشین خود از زره، حسگر، نرم افزار کنترل شلیک و همچنین سیستم های مدیریت میدان نبرد بهتری بهره می برند. تانک های آمریکایی در حال تجهیز به زره های واکنشی انفجاری هستند که تمامی پرتابه هایی که میخواهند به آن نفوذ کنند را  با آسیب زدن به آنها ناکام می گذارد.

ارتش آمریکا همچنین در حال کار بر روی پلتفرم M1A3 است که سبب ارتقای هرچه بیشتر تانک های آمریکایی می شود. این آخرین به روزرسانی بر روی سیستم های M1 آبرامز خواهد بود تا تانک اصلی آینده آمریکا از راه برسد.

در دوران جنگ سرد، کارشناسان ناتو باور داشتند که در اولین ساعات جنگ جهانی سوم شاهد این خواهند بود که دشت های سر سبز اروپای شرقی با گذشتن تجهیزات زرهی شوروی از پرده آهنین (نام بخش بندی مرزی اروپا پس از جنگ جهانی دوم به دو بخش اروپای غربی و کشورهای عضو پیمان ورشو) شاهد دریایی از تانک های روسی خواهند بود.

اگرچه این سناریو دیگر به کتاب های تاریخی پیوسته است، همچنان اهمیت تانک در دکترین نظامی روسیه پا برجاست و آنها دارای بیشترین تعداد تانک بر روی کره زمین هستند.  البته از تعداد بیست هزار تانک تنها تعداد کمی از آنها جزء تسلیهات درجه یک و ممتاز تلقی می شوند و فقط 3500 عدد از آنها عملیاتی هستند.

T-90

پیشرفته ترین تانک اصلی کرملین T-90 نام دارد که روسیه بین 750 تا 1000 عدد از آنها را در اختیار دارد. این تانک ابتدا در اوایل دهه 1990 معرفی شد و هزینه تولید پلتفرم آن بالغ بر 4.5 میلیون دلار به ازای هر واحد بود که از M1A2 آبرامز ارزان تر بود. T-90 مدل توسعه یافته ای از تانک قدیی تر T-72  بود و پس از آنکه تانک T-80 نتوانست انتظارات را برآورده کند، معرفی شد.

جدیدترین نسخه آن T-90A با لایه ای از زره کامپوزیت و زره واکنشی انفجاری از خدمه خود حفاظت می کند. T-90A همچنین می تواند با استفاده از پادکارهای الکترونیکی سبب اختلال در پرتابه هایی گردد که به سمتش می آیند. با وجود اینکه با موفقیت در میدان های نبرد در چچن، سوریه و اوکراین حضور داشته است، از T-90A معمولا به عنوان برترین تانک جهان یاد نمی شود.

T-14 Armata

روسیه که از نیاز به یک توسعه تانک جدید آگاه بود، T-14 Armata را ارائه کرد. این پلتفرم جدید از سیستم های دفاع فعال بهره مند شده است که قادر است هر موشکی را قبل از آنکه به تانک اصابت کند، متوقف کند، چیزی که میتواند چالشی جدی برای هر نیروی متخاصمی باشد. در بخش آفندی نیز توپ اصلی آن به روزرسانی شده، و از سیستم کنترل آتش فوق العاده پیش رفته و تیربارهای کنترل از راه دور بهره می برد. برجک این تانک به گونه ای طراحی شده است که بدون سرنشین باشد و خدمه سه نفره آن در محفظه امن داخلی آن جای می گیرند.

آرماتا تانکی تحسین برانگیز است و روسیه می خواست تا سال 2020 تعداد 2300 عدد از این تانک ها را به خدمت بگیرد ولی به دلیل هزینه بالا و مشکلات تولید، هنوز موفق به انجام این مهم نشده است.

نظر شما چیست؟ کدام کشور بهترین تانک را در اختیار دارد؟ ِآیا هنوز تانک ها نقشی تعیین کننده در میدان نبرد ایفا می کنند؟