به بهانه توقیف رحمان ۱۴۰۰ پس از ۲۲.۵ میلیاردتومان فروش: شوخی های جنسی در سینمای ایران

مدت زیادی است که با دیدن فیلم‌های طنز و پرفروش ایرانی یک گزاره مشترک در ذهن من تماشاچی می‌نشیند: “شوخی جنسی” این موضوعی است که سال های اخیر کمی پررنگ‌تر دیده می شود و اینکه آیا این یک حرکت صحیح برای فروش در گیشه است یا نه موضوعی نیست که من بخواهم درباره‌ آن صحبت کنم اما موضوعی با توقیف رحمان ۱۴۰۰ آن هم پس از ۲۲.۵ میلیارد تومان فروش به ذهن من رسید که شاید باید کمی درباره آن بنویسم. به بهانه توقیف رحمان ۱۴۰۰ پس از ۲۲.۵ میلیاردتومان فروش در تماشاچی ترنجی درباره شوخی های جنسی در سینما ایران صحبت خواهیم کرد، با ترنجی همراه باشید.

حقیقت این است که گاهی با دیدن موضوعات خنده‌دار که بیشتر درگوشی و در پستو انجام می شود، در ملا عام که می تواند استیج یک برنامه سطح پایین خنده‌دار باشد تا صحنه تئاتر یا پرده نقره ای سینما، قهقهه سرمی‌دهیم و از اینکه تنها نیستیم و دیگران هم این موارد را خنده‌دار می‌دانند حس جالبی می‌گیرم.

فیلم‌های طنز ایرانی با تمایل بیشتر به سمت سوژه های نکته دار تلاش می‌کنند تا خنده‌دارتر باشند. اینکه می گویم فیلم های ایرانی نه به این دلیل که فیلم‌های خارجی اینطور نیستند، قطعا آن هم همینطورند منتهی به دلایل سانسورها و شاید بهتر بگویم “تعارف داشتن با خود” در سینما ما بی‌شمار سوژه بکر وجود دارند که اگر روی پرده بخواهند نشان داده شوند، نوعی هنجارشکنی خواهد بود.

توقیف «رحمان ۱۴۰۰»

منوچهر هادی، کارگردان رحمان ۱۴۰۰ که ساخته های اخیر او از “قرنطینه” تا “من سالوادور نیستم” و “آیینه بغل” نشان می‌دهد آن ها راه گیشه را به خوبی بلدند و سریال محبوب شبکه خانگی “عاشقانه” به ما قالب کلی پول‌ساز بودن این ساخته ها را نشان می دهد، درباره توقیف پرفروش‌ترین فیلم گیشه نوروز ۹۸ می گوید:

اشاره به یک سرطان مردانه چه نکته بدی دارد؟ / هر که فیلم را دیده حالش خوب شده!

منوچهر هادی کارگردان فیلم «رحمان ۱۴۰۰» در گفت‌وگو با همشهری با انتقاد از نحوه عملکرد و تصمیم گیری مسئولان سازمان سینمایی در ارتباط با فیلم جدیدش، گفت: «وقتی مجوز اکران فیلم در استان قم لغو شد سازمان سینمایی هیچ واکنشی نشان نداد، حوزه هنری با سلیقه خودش فیلم را با ۱۵مورد ممیزی جدید تعدیل و اکران کرد بازهم واکنشی نداشت، حالا هم گویا گروهی به آنها دستور داده که اکران فیلم را متوقف کنند و این غائله به راه افتاده است.»

او درباره برخی شایعه های اخیر می گوید: «اصلا موضوعی به نام عدم‌اعمال اصلاحیه وجود ندارد. مدیران سازمان سینمایی گفتند یک پلان از فیلم را تعدیل کنیم و نه حذف و ما هم‌چنین کردیم اما حالا بعد از یک‌ماه معلوم شده اندازه تعدیل ما دلخواه اندازه تعدیل مدنظر نبوده است.»

هادی معتقد است که توقیف «رحمان ۱۴۰۰» به تنهایی نمی تواند کار سازمان سینمایی باشد و در این اتفاق، جریان های دیگری نیز دخیل هستند : «من و آقای سرتیپی به ارشاد رفتیم و از ما تعهد گرفتند که فیلم را بیشتر تعدیل کنیم و همه‌‌چیز حل شد ولی باز مشکل حل نشد. به همین دلیل است که معتقدم موضوع از جای دیگری آب می‌خورد وگرنه ما بچه نیستیم، همه‌‌چیز حل شده بود. در فیلم ۱۱۰دقیقه‌ای کلا ۳دقیقه شوخی وجود دارد که برخی از آن به‌عنوان شوخی جنسی یاد می‌کنند. این مسائل هم که تعدیل شد و حل شد دیگر چرا می‌گویند فیلم مجوز ندارد؟»

هادی در پایان در ارتباط با پلانی که با حساسیت بیشتری مواجه شده است، گفت: «بعد از یک‌ماه یادشان آمده که در ۳ ثانیه فیلم، یکتا ناصر در کنار سعید آقاخانی که ایستاده است شانه‌اش را تکان می‌دهد، اینها خنده دار نیست؟ اگر مشکل فیلم حل نشود من آن پلان را در اینستاگرام منتشر می‌کنم. مثلا اشاره به یک سرطان مردانه چه نکته بدی دارد که باید به آن گیر بدهند؟ همه فیلم را دیده‌اند و حالشان خوب شده اما انگار گروهی نمی‌خواهند حال مردم خوب باشد. چقدر سینمای ایران ضعیف شده است.»

آقایان یک روزه به این نتیجه رسیدند که فیلم مشکل دارد و جلوی آن را گرفته‌اند. کاش این آقایان یک روزه مشکل سیل را حل می‌کردند و باقی مشکلات هم یک روزه حل می‌شد.

من به عنوان یک مخاطب عام سینما می خواهم در این زمینه بگویم که شوخی های جنسی در سینمای این روزهای ما اصلا کم نیستند. نمونه بارزی که شاید از رحمان ۱۴۰۰ بیشتر از مرزها عبور کرده باشد و همین حالا در ذهن من برجسته است، فیلم کم فروش‌تر “به وقت خماری” است، این عنوان را صرفا برای مثال می‌گویم در غیر این صورت مثال‌های فراوانی وجود دارد، مثلا همین “هزارپا” که پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران است.

اینکه آیا به سوژه شوخی های جنسی باید پرداخت یا نه قطعا پاسخ مشخص است، مانند هر سوژه مهجور دیگر در سینما ما باید به آن پرداخته شود اما مشکل اینجاست که ما هیچ وقت نمی خواهیم روی استانداردها حرکت کنیم. برای مثال من شخصا معتقدم هر نوع فیلمی و هر نوع سوژه ای را می توان روی پرده سینما نگاه کرد به شرط آن که رده بندی سنی رعایت شود. رحمان ۱۴۰۰ بدون هیچ محدودیت سنی اکران شد که من شخصا آن را مانند اکران بدون محدودیت سنی خیلی فیلم‌های دیگر حتی مانند “قانون مورفی” یا همین “چهارانگشت” که اسپین‌آف “اکسیدان” است و چندین و چند نمونه دیگر، مناسب نمی دانم.

اما اینکه رحمان ۱۴۰۰ باید توقیف شود یک پاردوکس خنده دار است!

رحمان ۱۴۰۰

خبرگزاری خبرنگاران جوان نوشت:

“مدیرکل سینمای حرفه‌ای وزارت ارشاد در نامه‌ای به تهیه‌کننده فیلم خواستار توقف نمایش فیلم تا انجام اصلاحات لازم شده است. اما علی سرتیپی نیز در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد: نسخه فعلی فیلم دقیقاً همان نسخه مجوز گرفته از سازمان سینمایی است؛ ما هم طبق پروانه نمایشی که داریم همان نسخه را به اکران درآورده ایم.

این اتفاق گمانه زنی‌های مختلفی را از سوی رسانه‌ها به همراه داشت؛ اما پیش از هر گمانه زنی و بررسی علت توقیف، چند سوال مطرح می‌شود که نیاز به پاسخگویی مسئولان دارد.

مسئله اول؛ فیلم یک ماه است که با بلیت بیست هزار تومانی در سینما‌های کشور نمایش داده می‌شود. آیا مسئولان سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تازگی متوجه نمایش نسخه دیگری از فیلم شده‌اند؟

مسئله دوم؛ آیا صاحبان این فیلم از پیامد‌های حاصل از دیده شدن نسخه‌ی دلخواه خودشان در سینما‌ها خبر نداشتند؟

مسئله سوم؛ چرا فیلمی با اصلاحات زیاد، روی پرده سینما می‌رود و سازمان سینمایی پس از یک ماه متوجه مغایرت نسخه نمایش‌داده شده با نسخه مجوزدار می‌شوند، آیا توافقات یا قول و قرار‌هایی بین مسئولان و صاحبان این فیلم رد و بدل شده است؟

مسئله چهارم؛ آیا با این حرکت دنبال رکوردزنی نیستند؟

مسئله پنجم؛ آیا این نوع اکران مد می‌شود؟”

شوخی های جنسی رحمان ۱۴۰۰ را توقیف کرد یا شوخی با دلار، جاسپین و ۱۴۰۰

رحمان ۱۴۰۰ اگر چه شوخی های جنسی مشخصی دارد که ذهن من همچنان به آن ها معترض است و اولین دیالوگ من در معرفی آن به دیگران بود اما دیالوگ های بیشتری به جز این را هم داشت. در رحمان ۱۴۰۰ بالاخره فردی پیدا شد تا از مال‌باحته شدن سپرده‌گذاران موسسه کاسپین صحبت کند، این حرف دل خیلی از مردم ایران است که متاسفانه بی صدا باقی مانده بود. بالاخره شخصی آمد که بگوید مردم تصور نمی کنند که با ۲ میلیون تومان حتی بشود در سال ۱۴۰۰ یک شارژر موبایل خرید، چه برسد به موبایل! ۲ میلیون تومانی که همین دو سال پیش به شما یک پرچمدار می دادند!

در پایان باید بگویم ما فیلم فاخر در سینمای ایران کم داریم، همانطور که سینمای جهان در کارنامه خود فیلم فاخر کم دارد. ساخته های ضعیف و سطح پایین که شوخی های جنسی یا جذابیت‌های متفرقه داشته باشند هم فراوان است و فاتحان گیشه عموما فاتحان قلب‌های “سینمابرو” نیست اما حقیقت این است که فاکتور موفقیت در گیشه، فاکتور مهمی است و نمی توان آن را نادیده گرفت. اگر رحمان ۱۴۰۰ در گیشه موفق است یعنی مخاطب آن را می پسندد و توقیف آن مشخصا یک باخورد موهن به ۲۲.۵ میلیارد تومانی است که این فیلم فروخته و این یک پاردوکس خنده دار است، حتی خنده دارتر از رحمان ۱۴۰۰!

شما فیلم رحمان ۱۴۰۰ را دیدید؟ نظر شما درباره توقیف آن چیست؟