پس از آنکه ایران در سال 2009 میلادی در کنار کره شمالی در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی موسوم به اف ای تی اف قرار گرفت، تلاش‌های دولت یازدهم باعث شد به تدریج ایران با مهلت‌هایی که برای قانونگذاری و اصلاح قوانین مربوط به مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم از این نهاد بین‌المللی گرفت، از لیست سیاه خارج شود و وارد لیست خاکستری شود. رنگی که در صورت تصویب لوایح چهارگانه شامل اصلاح قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، اصلاح قانون مبارزه با پولشویی، پیوستن ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو) و پیوستن ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) برای ایران رنگ می‌بازد.
بر همین اساس طبق زمان مشخص شده ایران تا نیمه دوم بهمن فرصت دارد که مراحل قانونگذاری و ابلاغ آیین نامه‌های اجرایی لوایح چهارگانه را تکمیل کند. به اعتقاد کارشناسان چنانچه این روند طی نشود ایران از گروه «تعامل با ریسک بالا» به گروه «مستحق عمل متقابل» سقوط می‌کند. درهمین راستا پالرمو یکی از لوایح چهارگانه روز گذشته در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت مقرر شد در جلسه آتی این مجمع درخصوص آن تصمیم‌گیری شود.کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) نیز یکی دیگر از لوایح باقیمانده برای تصمیم‌گیری نهایی است.
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی که در جلسه روز گذشته مجمع تشخیص مصلحت برای ارائه توضیحات حضور داشت در حساب اینستاگرامی خود دراین باره نوشت: روز شنبه 6 بهمن 1397 موضوع اختلافی بین مجلس و شورای نگهبان، یعنی لایحه الحاق به کنوانسیون پالرمو، در دستورکار مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. بحث‌های جدی وخوبی انجام گرفت. تصمیم‌گیری در این خصوص به جلسه بعدی موکول شد. اینجانب نیز به عنوان رئیس بانک مرکزی و مقام مسؤل امور پولی و بانکی توضیحات مبسوطی درمورد اهمیت و ابعاد تأثیرات آن بر مبادلات بانکی و پولی بین‌المللی کشور ارائه دادم. تصمیم‌گیری به علت نیاز به بررسی بیشتر به جلسه بعدی موکول شد. مطمئن هستم اعضای محترم مجمع با در نظر گرفتن مصلحت کشور، تصمیم مناسب را خواهند گرفت.
فرهاد فزونی، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «ایران» اعتقاد دارد که مسلماً عدم پذیرش قوانین و مقررات مربوط به اف ای تی اف بر اقتصاد ایران تأثیر زیادی دارد. وی گفت: این روزها دنیا را می‌توان به بازی فوتبال تشبیه کرد که قوانینی برای آن نوشته شده که تمام تیم‌های دنیا از آن پیروی می‌کنند.
وی ادامه داد: حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا می‌خواهیم با سایر تیم‌های دنیا بازی کنیم یا تنها نظاره‌گر بازی سایر تیم‌ها باشیم. فزونی با اشاره به اینکه هیچ گاه قوانین را به خاطر چند کشور تغییر نمی‌دهند، اظهارکرد: در عین حال هیچ اجباری برای پذیرش قوانین و مقررات بین‌المللی وجود ندارد اما برای اینکه دراقتصاد بین‌الملل و سیستم بانکداری جهانی نقش و سهم داشته باشیم، باید مقررات آن را بپذیریم.
این عضو اتاق بازرگانی ایران تأکید کرد: درگیری‌های سیاسی و جناح بندی‌های سیاسی باعث شده است تا بیرون از این بازی باشیم وگرنه مزایا و اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست.
وی با بیان اینکه درخصوص اف ای تی اف تقریباً تمام کشورهای دنیا مقررات آن را پذیرفته‌اند، گفت:درصورتی که نتوانیم این مقررات را در داخل به تصویب برسانیم به‌طور قطع به بخش تجارت خارجی و مبادلات بانکی ما ضربه می‌خورد. این درحالی است که در شرایطی نیستیم که با چنین محدودیت‌هایی روبه‌رو شویم.
فزونی در پایان خاطرنشان کرد: اقتصاد امروز دنیا در هم تنیده است و برای نقش‌آفرینی و بهره‌مند شدن از مزایای آن باید یکسری قوانین و مقررات را پذیرفت.
Cft
نپیوستن به FATF یعنی محروم کردن ایران از فروش نفت
پدرام سلطانی، عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «خبرآنلاین» گفت: برای اینکه بتوانیم در شرایط سخت کنونی کانال بانکی و مالی خود را با اتحادیه اروپا، چین و دیگر کشورهای همسو برقرار نگه داریم، باید به اف‌ای‌تی‌اف بپیوندیم.
وی افزود:برای اینکه در این شرایط بتوانیم کانال بانکی و مالی را با اتحادیه اروپا و چین و کشورهایی که اراده دارند از ما نفت بخرند باز نگه داریم، نیازمند این هستیم که در چارچوب اف‌ای‌تی‌اف، عملیات پولی و بانکی ایران کم ریسک شناخته شود.
وی در توضیح این مطلب افزود: درغیراین صورت هزینه‌ها به حدی افزایش می‌یابد که تاحد زیادی جلوی تعاملات پولی و بانکی را می‌گیرد.
سلطانی اضافه کرد: از آن طرف با توجه به اینکه در تنگنای تحریم‌ها قرار داریم و این تنگنا می‌تواند تشدید شود یا آثار غیرقابل پیش‌بینی را در آینده داشته باشد که ما در شرایط کنونی آگاهی کاملی از آن نداریم، پس باید اقتصاد را طوری مدیریت کنیم که در بعد داخلی نیز از شفافیت خارج نشویم. نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: من این را قبلاً هم گفتم که بیشترین نفع مبارزه با پولشویی به اقتصاد داخلی، مردم و بنگاه‌های سالم و البته خود دولت می‌رسد.
سلطانی با اشاره به تبارشناسی منتقدان پیوستن به اف‌ای تی‌اف و قوانین ناظر بر پولشویی گفت:این رفتار شناخته شده و جا افتاده اپوزیسیون‌ها در تمام کشورها و البته با غلظت بیشتر در ایران است به‌طوری که تا جایی پیش می‌روند که تعابیری مثل خیانت و زیر چتر دولت خارجی رفتن و امثال اینها را به کار می‌برند.
اف ای تی اف تاثیر مستقیم بر اقتصاد ایران دارد
مجید عینیان، کارشناس اقتصادی به «ایران» گفت: قوانین و مقررات مربوط به کارگروه ویژه مالی یا اف ای تی اف تأثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران دارد. وی افزود: حتی اگر اعتقاد داشته باشیم که در شرایط تحریمی فعلی این مقررات دردی از اقتصاد دوا نمی‌کند اما به‌طور قطع در آینده اقتصاد کشور تأثیر بسیار زیادی خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه هم‌اکنون تمام نقل و انتقالات بانکی و مالی بر بستر این مقررات انجام می‌شود، توضیح داد: یکی از عواملی که باعث شد نتوانیم از مزایای برجام نهایت استفاده را کنیم همین موضوع است.
براساس گفته‌های وی زمانی که برجام امضا شد به دلیل اینکه شبکه بانکی سال‌ها در تحریم بود از بسیاری از قوانین روز دنیا عقب مانده بودند و به همین دلیل تصویب نشدن این مقررات باعث شد تا بانک‌هایی که تمایل برای همکاری با ما داشتند هم به دلیل نبود این مقررات نتوانند با ما همکاری کنند.
تصویب مقررات اف ای تی اف ضرورت است
عباس هشی، حسابرس و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: فرض کنیم که اقتصاد ایران در شرایط کاملاً عادی قرار دارد و هیچ گونه تحریمی هم درکار نیست. دراین شرایط هم ما نیازمند اجرای برخی از مقررات و قوانین بین‌المللی هستیم که در حوزه اقتصادی تدوین شده است.
وی با اشاره به اینکه تمام مقرراتی که هم‌اکنون وجود دارد در یک نهاد بین‌المللی تدوین و تصویب شده و کشورها براساس قوانین داخلی خود این مقررات را به تصویب می‌رسانند و اجرایی می‌کنند، افزود: در مقررات ضدپولشویی، تمام نقل و انتقالات بانکی در تمام دنیا تابع قوانین خاصی است برای مثال مقررات «بازل» در تمام بانک‌های دنیا حاکم است. وی ادامه داد: در جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز کنوانسیونی در سازمان ملل متحد تصویب شده و هر کشوری با داخلی‌سازی این مقررات از مزایای سرمایه خارجی استفاده می‌کند. حتی خرید کالا و خدمات نیز تابع مقررات اعتبارات اسنادی است که در مجمع اتاق‌های بازرگانی دنیا به تصویب رسیده است، بنابراین برای اینکه با سایر کشورها ارتباط داشته باشیم باید بسیاری از مقررات را رعایت کنیم.
به گفته وی، اف ای تی اف و تمام مجموعه مقررات آن نیز الزامات نظارتی هستند که هم‌اکنون تمام بانک‌های دنیا از آن تبعیت می‌کنند. در واقع کشورها براساس قوانین داخلی خود این مقررات را در قوانین داخلی خود گنجانده‌اند. هشی همچنین با اشاره به اینکه شفافیت پادزهر فساد است، گفت: این موضوع را که فساد و عدم شفافیت به هر کشوری صدمه می‌زند مورد پذیرش همگان است، براین اساس هرقانونی که به شفافیت و سالم‌سازی مناسبات اقتصادی کشور کمک کند به نفع کشور تمام می‌شود و آن بخش از قوانینی که پشتوانه بین‌المللی دارد محکم ترخواهد بود. این استاد دانشگاه اظهارکرد: حال در شرایطی که تحریم هستیم و بسیاری از کشورها به دنبال سوء‌استفاده از ما هستند جلوگیری از محدودیت‌های جدید کمک زیادی به ما خواهد کرد. به گفته وی این دسته از مقررات پیش‌نیاز حضور کشور در مناسبات و بازی‌های جهانی است و اگر می‌خواهیم در این بازی شرکت کنیم باید مقررات آن را نیز بپذیریم. وی اضافه کرد: حتی در تحریم نیز برای واردات غذا و دارو به بازکردن ال سی نیاز داریم که همین ال سی‌ها تابع مقررات ضدپولشویی است.
