پروتئین گیاهی، لکتین نام دارد که هر دو تاثیرات مثبت و منفی بر سلامتی دارد. برخی از مواد غذایی گیاهی مانند لوبیا و حبوبات، دانه‌های کامل و سبزیجات خاص حاوی مقدار زیادی لکتین هستند. درباره‌ی رژیم بدون لکتین چه می‌دانید؟ آیا از نظر پزشکی این رژیم تایید شده است؟ در ادامه با ترنجی همراه باشید.
لکتین نوعی پروتئین گیاهایی بوده که در انسان ارتباط سلولی را تسهیل بخشیده و در گیاهان به عنوان یک سیستم دفاعی برای دور کردن حشرات تولید می‌شود. این پروتئین‌ها حاوی نیتروژن نیز می‌باشند که برای رشد گیاهان ضروری است. درحالی که قسمت‌های زیادی از گیاه دارای لکتین هستند اما دانه تنها بخشی است که افراد از آن تغذیه می‌کنند. تاثیرات لکتین بر سلامتی مختلف بوده و همه ابعاد سلامتی از هضم غذا گرفته تا بیماری‌های مزمن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین لکتین بر تولید گلبول‌های قرمز نیز موثر است.
جالب که بدانید لکتین در دسته گروه های ضد مغذی قرار داشته و مانع جذب برخی از مواد مغذی می‌شود. اگر غذاهای گیاهی نیم‌پز مصرف شوند، لکتین موجود در آن‌ها منجر به درد و مشکلات گوارشی شدید می‌گردد. میزان لکتین بالای موجود در دانه‌های نیم‌پز و خام، مصرف آن‌ها را خطرناک کرده است. لکتین در لوبیای قرمز فیتوهماگلوتینین نامیده می‌شود. علت مسمومیت با لوبیای قرمز در صورت خام، نیم پز یا کنسروی بودن، فیتوهماگلوتینین یا همان لکتین است. طبق گزارش اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، مصرف تنها چهار لوبیای قرمز می‌تواند باعث تهوع، استفراغ و اسهال شود.
استفاده از حرارت مرطوب برای از بین بردن لکتین در هنگام پخت موثر است. با پختن گیاهان، نشاسته‌های پیچیده آن‌ها شکسته و به کربوهیدرات‌های ساده‌تری تبدیل می‌شوند. لکتین تمایل دارد به کربوهیدرات متصل شده و قبل از اعمال اثرات منفی از بدن دفع شود. آرام پزها برای تهیه و پخت غذاهایی مانند لوبیا قرمز مناسب نیستند، چراکه دمای آن‌ها برای از بین بردن لکتین موجود در گیاهان خیلی کم است. روش‌هایی که برای کاهش و از بین بردن لکتین غذاها توصیه می‌شوند, عبارتنداز: جوشاندن و تخمیر، استفاده از جوانه های گیاهان، جدا کردن پوست گیاهان، پخت با فشار و بخار بالا.
در کنار اثرات مخرب و مضر، لکتین دارای اثرات مثبتی نیز می‌باشد. لکتین در مقیاس کم، به باکتری‌های مفید موجود در سیستم گوارشی انسان کمک می‌کند. همچنین تحقیقاتی حاکی از تاثیرات سودمند لکتین در تشخیص و شناسایی سرطان در اختیار است. از این رو دانشمندان تاثیرات لکتین بر کاهش احتمال ابتلا و ایجاد سرطان را موضوع مطالعه و تحقیقات خود قرار داده‌اند. حتی لکتین ها به عنوان درمان‌های بالقوه برای بیماری‌های باکتریایی، قارچی و ویروسی مورد توجه دانشمندان هستند.
دکتر استیون گاندری، جراح سابق قلب که به مطالعه‌ی مواد غذایی و مکمل‌های مبتنی بر پزشکی پرداخته، یکی از طرفداران رژیم بدون لکتین می‌باشد. دکتر گاندری، لکتین را به عنوان خطری مهم در رژیم‌های غذایی آمریکا توصیف کرده و کتابی درباره چگونگی اجتناب از لکتین‌ها و جایگزینی مواد غذایی مناسب و دستورالعمل‌هایی در این زمینه نوشته است. براساس این کتاب دکتر گاندری، به حفظ سلامت و کاهش وزن در افراد کمک می‌کند. همچنین محتوای مکمل‌های دکتر گاندری با نام تجاری GundryMD را که بدون لکتین می‌باشند، در این کتاب معرفی می‌کند.
برخی از دانشمندان معتقدند که لکتین ها مضر بوده و باعث التهاب می‌شوند. یک مقاله قدیمی تر آن‌ها را به بیماری‌های خود ایمنی از جمله بیماری سلیاک، دیابت و آرتریت روماتوئید ارتباط می‌دهد. مقاله‌ای در مورد تحقیقات مربوط به لکتین‌های گیاه گندم بحث می‌کند. در این مقاله بیان شده، لکتین با افزایش التهاب، سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. التهاب برای مدت طولانی به ایجاد بسیاری از بیماری‌های جدی پزشکی از جمله بیماری‌های قلبی، سرطان و افسردگی منجر می‌شود. رژیم غذایی بدون لکتین راهی برای کاهش التهاب در بدن است با این حال، تحقیقات بیشتری برای اثبات این موضوع در بدن انسان‌ها لازم است.
محققان بر این باورند که لکتین‌ها دفع برخی از سموم روده را برای باکتری‌ها آسان‌تر می‌کنند. همچنین بیان کردند، این دانه‌ها حاوی آنتی اکسیدان بوده که در درمان التهاب نقش دارند. این عوامل اثرات مضر لکتین را تا حدی خنثی می‌کند.
رژیم بدون لکتین، برنامه‌ای محدود کننده است که بعضی از افراد برای مدت طولانی آن را رعایت می‌کنند. این رژیم با محدود کردن یا حذف بسیاری از غذاهای مغذی مانند غلات و حبوبات، لوبیا و سبزیجات همراه است. تحقیقات نشان داده است مصرف دانه‌های کاملا پخته شده به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و سرطان کمک می‌کند.
میوه ها و سبزیجات دارای مزایای بهداشتی بسیاری هستند. افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات، خطر ایجاد بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های قلبی و ریه را به صورت قابل توجهی کاهش می‌دهد. همچنین افرادی که مقدار بیشتری میوه و سبزی در رژیم غذایی خود قرار داده‌اند، در معرض خطر ابتلا به سرطان نبوده و دارای وزنی متعادل هستند در نتیجه این مواد برای کاهش وزن نیز مفید می‌باشند.
رژیم غذایی بدون لکتین برای گیاهخواران کمی سخت است چراکه میوه ها، آجیل ها، دانه ها و غلات حاوی پروتئین گیاهی زیادی هستند. حبوبات، دانه‌های گیاهی، میوه‌ها و سبزیجات نیز فیبر غذایی را فراهم می‌کنند. رژیم غذایی بدون لکتین با کاهش میزان مصرف فیبر غذایی منجر به یبوست‌های شدید می‌شود. در کنار این‌ها، این رژیم بسیار هزینه بر نیز می‌باشد چراکه فرد باید از شیرهای مخصوص و رژیمی، گوشت‌های ویژه و مکمل‌های گران قیمت استفاده کند.
بنا به توصیه دکتر گاندری افرادی که سعی دارند لکتین را در رژیم خود محدود کنند, می‌تواند از مواد زیر استفاده کنند:
گوشت پرورده، شیر A2، سیب زمینی شیرین پخته شده، سبزیجاتی مانند بروکلی، جوانه‌های بروکسل، مارچوبه، سیر و پیاز، کرفس، قارچ، آووکادو، زیتون یا روغن زیتون
بنا به توصیه‌های دکتر گاندری، افرادی که دارای رژیم بدون لکتین هستند باید از مصرف مواد زیر خودداری نمایند:
حبوبات، مانند لوبیا، نخود فرنگی، عدس و بادام زمینی، سبزیجات مانند بادمجان، فلفل، سیب زمینی و گوجه فرنگی و بسیاری از میوه‌ها و دانه‌هایی مانند دانه آفتابگردان
اگر برخی از دانه‌ها را استفاده می‌کنید در کنار آن باید مصرف موادی که از آرد گندم استفاده شده را نیز افزایش دهید اما کاملا باید از مصرف ذرت، گوشت حیوانات و شیر A1 اجتناب کنید. درست است که لکتین‌ها باعث آسیب می‌شود، اما پژوهش‌های زیادی درباره مزایای مصرف غذاهای گیاهی وجود دارد. بسیاری از گیاهان دارای لکتین بالایی هستند. در گیاهان مختلف انواع گوناگونی از لکتین ها وجود دارد که برخی از آن‌ها مفید می‌باشند. قبل از پیروی از یک رژیم غذایی بدون لکتین توصیه می‌شود اطلاعات بیشتری درباره‌ی آن کسب کنید. پژوهشگران تحقیقات بسیار گسترده‌ای درباره این رژیم انجام خواهند داد.
تاکنون از این رژیم چیزی شنیده بودید؟
