ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس اکس در کنفرانس روز سه‌شنبه ۲۷ سپتامبر (۶ مهر) در مکزیک، طرح سامانه حمل‌ونقل بین‌سیاره‌ای (ITS) این شرکت را رونمایی کرد. در این سامانه، بزرگ‌ترین راکتی که تاکنون ساخته‌شده (به‌زودی ساخته می‌شود) با یک فضاپیما که قرار است حداقل ۱۰۰ نفر را به سیاره سرخ ببرد، ترکیب خواهد شد. در ادامه مطلب، جزئیات، ویدئوها و نقد و نظرها را بخوانید…

هدف نهایی ایلان ماسک و اسپیس اکس، فرستادن یک‌میلیون انسان به سیاره سرخ است. اگر همه‌چیز طبق روال پیش برود، فضاپیمای قابل‌استفاده مجدد ITS به بشریت کمک خواهد کرد تا طی ۵۰ الی ۱۰۰ سال آینده، یک مهاجرنشین دائمی و مستقل در مریخ تأسیس کند.

ایلان ماسک در کنفرانس روز سه‌شنبه گفت:

کاری که من واقعاً می‌خواهم اینجا انجام دهم، این است که (دسترسی به) مریخ را ممکن نشان دهم. نشان دهم که در طول عمر نسل ما امکان انجام آن هست و شما هم می‌توانید (به مریخ)‌ بروید.

سامانه حمل‌ونقل مریخ

راکت حامل سامانه ITS، کم‌وبیش نسخه‌ای مقیاس شده از مرحله اول پرتابگر فالکن ۹ خواهد بود؛ اما این راکت با ارتفاع ۷۷/۵ متر، مجهز به ۴۲ موتور رپتور خواهد بود؛ درحالی‌که مرحله اول فالکن ۹ دارای ۹ موتور مرلین است. وقتی فضاپیمای ITS روی راکت حامل آن مونتاژ شود، درمجموع ارتفاع راکت به ۱۲۲ متر می‌رسد و بزرگ‌ترین راکت در تاریخ فناوری فضایی تا آن زمان می‌شود (حتی بزرگ‌تر از راکت اسطوره‌ای ساترن ۵ ناسا).

موتور رپتور که اسپیس اکس اخیراً برای بار اول آن را آزمایش کرد، حدوداً هم‌اندازه موتور مرلین است؛ اما به گفته ایلان ماسک، قدرت آن سه برابر شده است؛ بنابراین، فضاپیمای ITS بسیار قدرتمند خواهد بود و خواهد توانست ۳۰۰ تن محموله را در مدار ارتفاع پایین زمین (LEO) قرار دهد که این مقدار دو برابر توانایی راکت ساترن ۵ است. ضمناً، این رقم مربوط به نسخه قابل بازیافت این راکت است. نسخه یک‌بارمصرف این راکت قادر به قرار دادن ۵۵۰ تن محموله در مدار LEO است.

این فضاپیما (ITS) که بالای بوستر مخصوص ITS سوار می‌شود، ۴۹/۵ متر ارتفاع و ۱۷ متر قطر دارد و مجهز به ۹ موتور رپتور (غیر از ۴۲ موتور بوستر ITS) است. این بوستر، فضاپیمای ITS را به مدار زمین پرتاب کرده و سپس برای فرودی نرم به سکوی پرتاب برمی‌گردد. فعلاً فرض بر این است که سکوی پرتاب، سکوی ۳۹A در مرکز فضایی کندی در فلوریدا خواهد بود؛ همان سکویی که مأموریت‌های آپولو از آن پرتاب می‌شدند.

فضاپیمای ITS با سوخت خیلی کمی پرتاب خواهد شد تا مقدار محموله آن که مسافر یا بار (ترکیبی از هردو) است، به حداکثر ممکن برسد. سپس بوستر ITS دوباره پرتاب می‌شود و در پرتاب دوم حامل فضاپیمای تانکر است که با فضاپیمای ITS در مدار ملاقات کرده و به آن سوخت‌رسانی خواهد کرد.

سپس، وقتی زمان مناسب فرابرسد، یعنی هنگامی‌که وضعیت زمین و مریخ برای مانور انتقال مناسب باشد (که هر ۲۶ ماه یک‌بار این فرصت پیش می‌آید)، فضاپیمای ITS (بخشی که در مدار زمین است) موتورهایش را روشن کرده و وارد مدار انتقال به مریخ می‌شود.

ویدئویی از طرح مفهومی اسپیس اکس:

فضاپیمای ITS قادر به انتقال حداقل ۱۰۰ مسافر و حتی شاید تا ۲۰۰ مسافر (به گفته ایلان ماسک)، به مریخ باشد. داخل فضاپیما احتمالاً مجهز به سالن سینما، سالن کنفرانس و یک رستوران باشد و به پیشتازان کاوش مریخ تجربه‌ای بسیار متفاوت با فضانوردان آپولوی ناسا را عرضه کند. ماسک در این مورد گفته:

این مسافرت بسیار لذت‌بخش خواهد بود. وقت خیلی خوبی را خواهید گذراند.

طرح مفهومی از فضای داخلی فضاپیمای ITS:

به گفته ایلان ماسک، با کمک موتورهای توانمند رپتور، فضاپیما قادر به سفر به مریخ طی ۸۰ روز خواهد بود که البته بستگی به موقعیت دقیق زمین و مریخ در زمان عزیمت دارد. ماسک در ادامه افزود که این سفر در مقایسه با زمان شش الی نه‌ماهه‌ای که فضاپیماها با فناوری امروز برای رسیدن به مریخ نیاز دارند، زمان نسبتاً کوتاهی است. ماسک همچنین گفت او بر این باور است که فضاپیماهای ITS‌ نهایتاً خواهند توانست این مدت‌زمان را به حدود ۳۰ روز برسانند.

فقط یک فضاپیمای ITS به‌تنهایی راهی این سفر نخواهد شد و زمانی که ITS واقعاً به راه افتاده و عملیاتی شود، ۱۰۰۰ فروند از آن (بیشتر) هر ۲۶ ماه یک‌بار راهی مریخ خواهند شد.

این ناوگان فضاپیما، فرود روی مریخ را به کمک فناوری پیشرانش معکوس مافوق صوت انجام خواهند داد. در این فناوری، فرود نرم با استفاده از نیروی پیشران موتور (به‌جای چتر) انجام می‌شود. ماسک گفته تصمیم دارد این فناوری را طی مأموریت پیش روی این شرکت بنام «دراگون سرخ» آزمایش کند. در این مأموریت که ماه مه ۲۰۱۸ آغاز می‌شود، یک کپسول فضایی دراگون V2 بدون سرنشین به مریخ پرتاب خواهد شد.

سفر بی‌بازگشت نخواهد بود

اسپیس اکس همچنین قرار است یک کارخانه روی مریخ بسازد که انرژی آن از خورشید تأمین می‌شود و از کربن دی‌اکسید جو مریخ و آب موجود در جو و یخ‌های زیرسطحی این سیاره استفاده کرده و متان و اکسیژن تولید کند (با کمک فرآیند ساباتیه و برق‌کافت). متان به‌عنوان سوخت و اکسیژن به‌عنوان اکسیدکننده در موتور رپتور استفاده می‌شود. ماسک در مورد مهاجرنشین مریخ (و پشتیبانی حیات) صحبت نکرد و ظاهراً تمرکز اسپیس اکس فعلاً روی معماری حمل‌ونقل است و استدلال اسپیس اکس این است که بخش زیادی از مهاجرنشین توسط ساکنان آن توسعه داده خواهد شد.

فضاپیمای ITS روی مریخ مجدداً سوخت‌گیری شده و ازآنجا دوباره عازم زمین می‌شود؛ بنابراین، مهاجرنشینان آینده مریخ مجبور به اقامت دائم در آنجا نیستند و می‌توانند برگردند. برخاست از روی مریخ به‌مراتب راحت‌تر از زمین است، چون هم گرانش سیاره ضعیف‌تر و هم جو آن رقیق‌تر است.

ایلان ماسک در این مورد گفته:

ما لازم داریم که این فضاپیما برگردد؛ بنابراین برمی‌گردد. حال، می‌توانید اگر خواستید در سفر بازگشت سوار آن شوید یا نشوید.

به گفته ماسک، هر فضاپیمای ITS احتمالاً قادر است حداقل ۱۰-۱۲ بار پرواز کند و بوستر پرتابگر آن حتی بیش از این تعداد قابل‌استفاده است. این قابلیت استفاده مجدد، فاکتور اساسی در طرح اسپیس اکس است و عامل اصلی در کاهش هزینه‌های سفر به مریخ خواهد بود. با فناوری امروزی، این سفر رفت‌وبرگشت برای هر نفر ۱۰ میلیارد دلار تمام می‌شود و با طرح اسپیس اکس این رقم به مقادیر معقول خواهد رسید.

ماسک در مورد هزینه سفر گفته:

این معماری اجازه می‌دهد که هزینه سفر برای هر شخص به زیر ۲۰۰ هزار دلار برسد. ما فکر می‌کنیم که هزینه سفر به مریخ نهایتاً به زیر ۱۰۰ هزار دلار خواهد رسید.

این رؤیاها چه زمانی تحقق می‌یابند؟

به گفته ماسک، کمتر از ۵ درصد کارکنان اسپیس اکس هم‌اکنون در حال کار بر روی ITS هستند. شرکت هم‌اکنون سالانه ده‌ها میلیون دلار روی این پروژه سرمایه‌گذاری می‌کند. ماسک پیش‌بینی می‌کند که این نهایتاً این پروژه نیاز به یک سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری خواهد داشت.

وضعیت هنگامی‌که اسپیس اکس کار روی نسخه نهایی فالکن ۹ و کپسول دراگون سرنشین دار (V2) را تمام کند، تغییر خواهد کرد. فضاپیمای دراگون V2، قرار است فضانوردان ناسا را به مقصد ایستگاه فضایی بین‌المللی برده و بازگرداند. همچنین، احتمالاً از این فضاپیما برای انتقال افراد (فضانورد و توریست فضایی) به مقاصد نزدیک زمین استفاده شود.

طی دو سال آینده، ماسک تصمیم دارد بیشتر مهندسان اسپیس اکس را روی ITS متمرکز کند و احتمالاً ۳۰۰ میلیون دلار سالانه روی این پروژه هزینه خواهد کرد. او متصور است که درنهایت سازمان‌های دیگری نیز به اسپیس اکس در تشکیل مهاجرنشین مریخ کمک خواهند کرد. به گفته ایلان ماسک، این تلاش یک «همکاری دولتی-خصوصی بزرگ» خواهد بود.

ماسک گفته امیدوار است اولین توسعه فضاپیما را طی چهار سال آینده تمام کند و مدت کوتاهی پس‌ازآن، آزمایش‌های زیرمداری را آغاز خواهد کرد. اگر همه‌چیز واقعاً خوب پیش برود، ITS پس از ده سال آماده اعزام به اولین مأموریت مریخ خواهد بود.

در این مدت، اسپیس اکس تصمیم دارد هر ۲۶ ماه با استفاده از راکت فالکن سنگین این شرکت، یک سری کپسول دراگون را به مریخ پرتاب کند. در این پرتاب‌ها، آزمایش‌های فناوری انجام خواهد شد و یک جریان پیوسته از مأموریت‌های روباتیک آغاز خواهد شد که دانشمندان می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و آزمایش‌های علمی خود را به مریخ بفرستند.

فضاپیمای ITS برای کاربردهای متعدد دیگر نیز قابل‌استفاده است. احتمالاً بتوان از آن برای اکتشاف سرنشین دار اروپا قمر مشتری که دارای اقیانوس زیرسطحی است استفاده کرد. یا می‌توان یک محموله باری را از نیویورک به توکیو در ۲۵ دقیقه منتقل کرد؛ اما فعلاً هدف اصلی، مهاجرنشین مریخ است و به گفته ماسک، دلیل اصلی تأسیس شرکت اسپیس اکس در سال ۲۰۰۲ است.

ایلان ماسک در این مورد گفته:

هدف تبدیل‌شدن به یک تمدن فضایی و یک گونه چند سیاره‌ای است.

این میلیاردر کارآفرین افزود که در صورت تحقق این هدف، احتمال انقراض نوع بشر به‌مراتب کمتر می‌شود. او افزود:

هدف اصلی این‌که من شخصاً در حال جمع‌آوری سرمایه (مالی و انسانی) هستم، تأمین سرمایه این پروژه است.

مقاصد دیگر

ایلان ماسک درباره مقاصد غیر مریخ فضاپیمای ITS گفت:

این سامانه واقعاً امکان و آزادی عمل برای رفتن به هر مقصدی در منظومه شمسی را می‌دهد. واقعاً می‌توانید به کمربند سیارکی کوئیپر و ابر اورت (ناحیه‌ای فراتر از کمربند کوئیپر) سفر کنید.

شکل زیر، طرحی مفهومی از ITS است که روی سطح قمر اروپا (یکی از اقمار مشتری) فرود آمده است:

با استفاده از دپوهای سوخت که به‌صورت استراتژیک در منظومه شمسی جانمایی شده‌اند، سفر به هر مقصدی در منظومه شمسی ممکن می‌شود. کمربند کوئیپر، ناحیه‌ای ماورای مدار سیاره کوتوله پلوتو است. ابر اورت نیز ناحیه‌ای دوردست و انبار دنباله‌دارهای منظومه شمسی است و از فاصله ۲۰۰۰ واحد نجومی از خورشید شروع می‌شود (هر واحد نجومی برابر با فاصله متوسط زمین تا خورشید و حدوداً ۱۵۰ میلیون کیلومتر است).

تصویر مفهومی دیگری از ITS در حال کاوش حلقه‌های یخی زحل:

ماسک درباره دپوهای سوخت پیشنهادی گفته:

با تأسیس یک دپوی سوخت در کمربند سیارکی یا یکی از اقمار مشتری، می‌توان از مریخ به مشتری سفر کرد، مشکلی نیست. مخصوصاً، خیلی عالی می‌شود اگر مأموریتی به مقصد اروپا (قمر مشتری) انجام شود.

اروپا یکی از اقمار مشتری است که دارای اقیانوسی زیر پوسته یخی است و به باور بسیاری از اختر زیست‌شناسان، بهترین کاندید منظومه شمسی برای میزبانی حیات فرازمینی است.

تصویر مفهومی ITS روی سطح انسلادوس، قمر یخی زحل:

ساخت دپوهای سوختی در فواصل دورتری از خورشید (مثلاً روی سطح اقمار زحل و روی سطح پلوتو) ازلحاظ نظری می‌تواند دامنه مأموریت ITS را تا ابر اورت گسترش دهد.

ماسک همچنین افزود که احتمالاً ITS برای سفر بین ستاره‌ای مناسب نیست. چون نیاز به سرعت‌های بیشتری دارد. او افزود که از دید او، پیشران‌های ضد ماده بهترین راه برای دستیابی به فواصل بین ستاره‌ای است.

تصویر مفهومی ITS در حال گذر از کنار مشتری:

کمی واقع‌بینی و نقد و نظر منطقی

علی‌رغم خوش‌بینی ایلان ماسک، فراموش کردن سانحه ۱۱ شهریور دشوار است. کمتر از یک ماه گذشته، پرتابگر پرچم‌دار فالکن ۹ اسپیس اکس در آزمایش‌های قبل از پرتاب روی سکو منفجر شد (!) که جدیدترین بدشانسی این شرکت در مسیر توسعه پرتابگرهای ارزان است. این انفجار راکت و ماهواره سوار بر آن را کاملاً منهدم کرد و به سکوی پرتاب نیز آسیب جدی وارد کرد. ایلان ماسک این سانحه را با عبارت «دشوارترین و پیچیده‌ترین سانحه شرکت تاکنون» توصیف کرد.

اکنون، با در نظر گرفتن این موارد، این سؤال پیش می‌آید: آیا ماسک بیش‌ازحد بلندپرواز نیست؟

بلندپروازی‌های ایلان ماسک مورد تحسین Silicon Valley واقع شده است. فناوری راکتی این شرکت سریع رشد کرده (اما به همان سرعت پتانسیل سانحه دادن را دارد) و کاملاً متفاوت با پروژه سازمان‌های دولتی است که سرشار از بروکراسی (کاغذبازی) هستند. این ویژگی موردتوجه ایلان ماسک بوده و در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۰۵ گفته بود:

مفهومی احمقانه هست که شکست در ناسا جزو گزینه‌ها نیست. اینجا (اما) شکست جزو گزینه‌هاست. اگر چیزی منجر به شکست نشود، یعنی به‌قدر کافی نوآوری نمی‌کنید.

به دنبال این انفجار اخیر، برخی این سؤال را مطرح کرده‌اند که آیا اسپیس اکس خواهد توانست به‌طور ایمن به ایستگاه فضایی محموله پرتاب کند؟ چه رسد به اینکه بخواهد مسافر به مریخ ببرد.

اسکات پِیس، رئیس سابق ناسا و سرپرست فعلی مؤسسه سیاست‌گذاری فضا در واشنگتن، بر این باور است که این سانحه ضربه جدی به تجارت اسپیس اکس خواهد زد و یک عقب‌نشینی است. پِیس در مصاحبه با نیویورک‌تایمز گفته:

بدون شک، اسپیس اکس مشکل را حل خواهد کرد؛ اما اگر شما مشتری باشید، زمان سرمایه است. این موجب می‌شود که مشتری‌ها به دنبال جایگزین بگردند. این به رقبا فرصت رشد خواهد داد و از سرعت اسپیس اکس خواهد کاست.

جان لاگزدن، سرپرست قبلی مؤسسه سیاست‌گذاری فضا کمتر نگران است و گفته:

این یک عقب‌نشینی است، اما چندان بزرگ نیست. همه بخشی از فرآیند طبیعی یک (صنعت) پرتاب فضایی درحال‌توسعه است.

گرِگ آتری، تحلیلگر صنعت فضایی نیز با این نظر موافق است و گفته:

به نظر می‌رسد (این سانحه) برای هیچ‌کس به‌غیراز صاحب ماهواره یک عقب‌نشینی جدی نیست.

پیتر دیاماندیس، بنیان‌گذار XPrize و شرکت معدن‌کاوی سیارکی موسوم به Planetary Resources ایلان ماسک و اسپیس اکس را خوب می‌شناسد. او از سانحه انفجار فالکن ۹ متأثر نبوده و بر این باور است که یکی از فوق‌العاده‌ترین پرتابگرهایی است که تاکنون طراحی و ساخته شده است. دیاماندیس گفته:

چیزی که بیشتر مردم متوجه نیستند این است که این وسیله تماماً از بالا تا پایین داخل همین شرکت طراحی و تجمیع شده است. آن‌ها صاحب تمام نرم‌افزارها و حسگرهای آن هستند و آن‌ها را خوب درک می‌کنند و مشکل را شناسایی خواهند کرد و این (وضعیت) را پشت سر خواهند گذاشت.

اسپیس اکس انتظار دارد در ماه اکتبر (ماه پیش رو) راکت فالکن ۹ را دوباره پرتاب کند.

لانگزدن، دیاماندیس و آتری سر این نکته توافق دارند که زمان‌بندی اسپیس اکس برای انجام اولین مأموریت سرنشین دار در سال ۲۰۲۴ به مقصد مریخ، خوش‌بینانه است. آتری دراین‌باره گفته:

تاریخ نشان داده که او قادر نبوده دنیا را با آن سرعتی که می‌خواهد با خود همراه کند، اما (به‌هرحال) دنیا را با خود همراه کرده است.

دیاماندیس افزود:

حتی اگر زمان‌بندی او ۵۰ درصد خطا داشته باشد، همچنان ۲۰۲۸ است و قبل از آن است که هر دولتی تصمیم به این کار بگیرد.

مأموریت اسپیس اکس، این شرکت را از بازیکن‌های سنتی این عرصه مثل لاکهید مارتین و بوئینگ متمایز می‌کند. به گفته دیاماندیس، این شرکت صرفاً یک پیمانکار دفاعی نیست و یک مأموریت دارد و هدف اساسی برای تبدیل کردن انسان به یک گونه چند سیاره‌ای را مدنظر دارد.

دیاماندیس افزود:

اینجا یک انگیزه بزرگ‌تر از سوددهی هست. چیزی است که صنایع فضایی سنتی قادر به دستیابی به آن نیستند. این آینده‌نگری وسوسه‌انگیز و قدرتمند است.

آینده‌نگری بلندمدت ایلان ماسک می‌تواند از سد چرخه‌های بودجه‌ای رئیس‌جمهورهای متوالی عبور کند. به شکلی که ناسا که وابسته به بودجه علمی کاخ سفید است، قادر به تحقق آن نیست.

دیاماندیس همچنین دراین‌باره گفته:

کنگره‌ای برای متقاعد کردن نیست، شریک تجاری برای متقاعد کردن نیست. فقط او (ماسک) با دلیل قانع‌کننده و دارایی شخصی برای تأمین بودجه هست.

بنابراین، اسپیس اکس قادر به توسعه فناوری‌هایی مانند راکت‌های قابل‌استفاده مجدد و موتورهای راکتی مبتنی بر سوخت متان است که برای دستیابی به فضای ماورای زمین و ماه اهمیت زیادی دارد. به گفته دیاماندیس، اسپیس اکس در حال ریسک‌پذیری و نوآوری در جبهه خودش است و با سرعتی این کار را انجام می‌دهد که سازمان‌های دولتی قادر به پذیرش ریسک آن نیستند.

به گفته دیاماندیس، چنین جو هدف‌داری مشابه عملکرد ناسا در دوران رقابت‌های فضایی آمریکا و شوروی است. دولت آمریکا پس‌ازآن دوره در عرضه فضایی محافظه‌کار شد و به‌نوعی بلندپروازی‌های آن از دست رفته است. البته این بدان معنا نیست که اسپیس اکس به بودجه دولتی متکی نبوده است. بخشی از این واقعیت که اسپیس اکس اکنون موجود و در حال فعالیت است، مدیون به کمک میلیارد دلاری ناسا به اسپیس اکس برای برنامه خدمه تجاری است.

نظر نیل دگراس تایسون، اخترفیزیکدان، کیهان‌شناس و نویسنده معروف، در مورد اسپیس اکس و بلندپروازی آن مساعد است. تایسون در برنامه Squawk Box صبح چهارشنبه در کانال CNBC در مورد ایلان ماسک و برنامه بلندپروازانه‌اش گفت «او (ماسک) واقعاً اهل عمل است» و در ادامه افزود که هرکسی می‌تواند در مورد اکتشاف فضا سخنرانی کند و کتاب بنویسد، اما این حرف زدن کم‌ارزش است.

تایسون گفت:

اگر شما یک میلیاردر هستید و دارای شرکت (چند شرکت) هستید، فضاپیما می‌سازید و مهندسانی دارید که برای این کار استخدام کرده‌اید، باید به حرف این آدم گوش دهید.

تایسون توضیح داد که ماسک در حال تلاش برای شکستن سد هزینه دسترسی به فضا است. به بیان ساده‌تر، او می‌خواهد یک مدل تجاری از اکتشافات فضایی بسازد.

رابرت زوبرین، سرپرست انجمن مریخ (یک سازمان غیرانتفاعی) در نقد طرح ایلان ماسک نوشته:

در صحبت امروزش، ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس اکس تعدادی ایده بسیار جالب و مفید ارائه کرده است. من فکر نمی‌کنم این ایده‌ها به شکلی که او ارائه کرده در عمل قابل‌اجرا باشند، اما با کمی تغییرات می‌توانند عملی و بسیار قدرتمند شوند. در مورداستفاده از پیشران متان-اکسیژن که می‌توانند روی مریخ تولید شوند و همچنین در مورداستفاده مجدد از فضاپیما و سوخت‌گیری در مدار حق با اوست.

او در ادامه توضیح می‌دهد:

نکته کلیدی که من در این طرح تغییر می‌دهد این است که او می‌خواهد تمام سیستم پیشران را به مریخ اعزام کرده و کامل بازگرداند. انجام این کار به این معناست که استفاده از این سیستم تنها هر چهار سال یک‌بار ممکن است. در عوض، باید قبل از فرار از میدان گرانش زمین، یک مرحله از فضاپیما را جدا کند. سپس مرحله جداشده می‌تواند طی یک هفته بازگشته و وارد جو زمین شود. فضاپیما هم می‌تواند با یک سیستم پیشران کوچک به مسیرش ادامه داده و روی مریخ بنشیند. به این روش، سیستم پیشران بزرگ فرار از زمین می‌تواند در هر پنجره پرتاب پنج بار استفاده شود و قابلیت حمل‌ونقل آن را ده برابر افزایش دهد یا اینکه با یک‌دهم ابعاد همان کار را انجام دهد که من این مورد را پیشنهاد می‌کنم؛ بنابراین، به‌جای نیاز به قابلیت پرتاب ۵۰۰ تن، او می‌تواند همان تعداد مسافر را با یک پرتابگر با قابلیت ۵۰ تن به مریخ اعزام کند. چنین پرتابگری می‌تواند خیلی زودتر ساخته شود؛ احتمالاً قبل از پایان دهه بعد و می‌تواند سکونت در مریخ را به یک امکان واقعی در نسل ما تبدیل کند.

الیزابت لوپاتو از وب‌سایت The Verge تحلیل جالبی ارائه داده و سخنرانی ماسک را بیشتر به مقالات ورنر ون براون در دهه ۵۰ تشبیه می‌کند که در مجلات معتبر علمی منتشر نمی‌شدند و در مجلات پرمخاطب عمومی منتشر می‌شدند و هدف آن‌ها افزایش علاقه و انگیزه مردم نسبت به برنامه‌های فضایی بود. به نظر می‌رسد ماسک در مدل مأموریتش، مسائل پشتیبانی حیات و حفاظت در مقابل تشعشع را کلاً نادیده گرفته و راهی برای حل آن پیشنهاد نداده است. همچنین، اثرات منفی حالت بی‌وزنی و گرانش ضعیف مریخ بر روی بدن ساکنان آینده مریخ جزو تحلیل‌های شرکت نیست و ماسک بر این باور است که ریسک این اثرات منفی بیشتر بر عهده خود ساکنان مریخ است که این تصمیم را می‌گیرند.

همچنین، بیل نای، سرپرست انجمن غیرانتفاعی سیاره‌ای، در ویدئویی که در همین تحلیل منتشرشده، ظاهر می‌شود و بیان می‌کند:

یک پایگاه علمی در قطب جنوب هست و صدها نفر همیشه آنجا هستند. ولی شما آنجا برای تشکیل خانواده نمی‌روید و زمین‌بازی درست نمی‌کنید. من عاشق اسپیس اکس هستم و روش و طرز فکر جدیدی که در مورد اکتشاف فضا پایه‌گذاری کرده‌اند؛ اما فکر نمی‌کنم کسی بخواهد روی مریخ کلونی درست کند. البته من روشن‌فکر هستم، اما اگر تاکنون به قطب جنوب رفته باشید، می‌دانید که هیچ‌چیز برای خوردن و آشامیدن نیست و البته می‌توانید نفس بکشید؛ اما در مریخ حتی نمی‌توانید نفس بکشید و این اصلاً شوخی برنمی‌دارد.

مسائل زیستی ظریف، حساس و دردسرسازی که ماسک و شرکتش کلاً نادیده گرفته‌اند، فاکتورهایی اساسی هستند و مستقیماً به جان مسافران چنین پروازی وابسته است. فضا نسبت به بدن انسان بی‌رحم است. چون انسان در شرایط زمین تکامل‌یافته و بدنش آماده شرایط فضا نیست. هنوز نمی‌دانیم که در گرانش ضعیف مریخ، بدن ما در درازمدت چه تغییراتی می‌کند و کشاورزی در خاک سمی و پر کلرات دار مریخ چطور پیش خواهد رفت. ایلان ماسک در پاسخ به این مشکلات گفت که هدف او ساخت این خط آهن است و بقیه می‌توانند معضلات دیگر را حل کنند؛ اما این مشکلات کم‌اهمیت نیستند و مشکلات دردسرساز زیستی بدن انسان اهمیت دارند. به عبارتی، قطاری که مسافرانش مرده به مقصد برسند، ارزش ندارد.

اما روی‌هم‌رفته، اسپیس اکس، هرقدر هم ایده بلندپروازانه و کمی غیرواقعی داشته باشد، آغازگر مسیری است که منجر به دستاوردهایی بزرگ و تحولاتی اساسی خواهد شد. دقیقاً همان‌طور که مقالات و ایده‌های ون براون منجر به ساترن ۵، پروژه آپولو، ماهواره‌های مخابراتی، کامپیوترهای مدرن و … شد. به نظر نمی‌رسد که فرار باعجله به مریخ برای نجات نوع بشر از انقراض راه‌حل صحیحی در درازمدت باشد؛ اما توسعه فناوری‌های پیشرفته و کاهش هزینه‌های دسترسی به فضا در کنار تلاش برای توسعه انرژی‌های نو و محافظت از حیات ظریف و شکننده سیاره زیبای ما، چشم‌انداز بهتری را به دنبال دارد.

در بخش نظرات منتظر شما ترنجی خوان‌های گرامی هستیم. ما را از نظرات خود بهره‌مند سازید…

[button type=”link” link=”http://www.space.com/34219-spacex-mars-spaceship-solar-system-exploration.html” size=”btn-small”]Space[/button] [button type=”link” link=”http://www.space.com/34210-elon-musk-unveils-spacex-mars-colony-ship.html” size=”btn-small”]Space[/button] [button type=”link” link=”http://news.thestreet.com/philly/story/13754988/1/neil-degrasse-tyson-comments-on-elon-musk-s-mission-to-mars.html” size=”btn-small”]The Inquirer[/button] [button type=”link” link=”http://us7.campaign-archive1.com/?u=66acde49870b0e6bc3a161cc0&id=46e8d8b04d&e=66242eccde” size=”btn-small”]Mars Society[/button] [button type=”link” link=”http://www.theverge.com/2016/9/28/13086980/spacex-elon-musk-mars-plan-problems-breathing-radiation-death” size=”btn-small”]The Verge[/button] [button type=”link” link=”https://www.theguardian.com/technology/2016/sep/27/elon-musk-spacex-mars-exploration-space-science” size=”btn-small”]The Guardian[/button]