[تحلیل ترنجی]: آینده‌ی تکنولوژی چگونه رقم خواهد خورد؟

آینده و تکنولوژی. دو کلمه که ظاهرا هیچ ارتباطی با هم ندارند اما می‌توانند به شدت یکدیگر را تحت تاثیر قرار دهند. تکنولوژی به صورت کلی چیزی نیست که یک شبه تغییر کند و صبح از خواب بلند شویم و ببینیم که مثلا تمام ماشین‌ها پرواز می‌کنند. مسلما هر تغییر کوچک در تکنولوژی چندین سال به طول خواهد انجامید. در این مقاله‌ی مفصل می‌خواهیم دیدگاه خود را در رابطه با آیند‌ه‌ی تکنولوژی بیان کنیم و بگوییم که اصولا انتظارات ما از آینده‌ی تکنولوژی‌وار چیست.

ایده‌ی مقاله چگونه در ذهن من خطور کرد؟

به دنبال یکسری مدارک قدیمی از خودم بودم که ناگهان چشمم به چیزی خورد که متاسفانه (واقعا برای این‌که نتوانستم از این تکنولوژی استفاده کنم برای خودم متاسفم) دیدم یک واکمن در کمدمان در حال خاک خوردن است.

اوه وای! خدای من! این کوچولو رو ببین. یعنی مال چه کسی می‌تونه باشه؟ پدرم در کنار من نشسته بود و به من گفت: پسرم اینو می‌بینی؟ اینو شرکت سونی ساخته. در زمان خودش برای خودش یلی بود.  من کل دوران دانشگاهم رو با این دستگاه گذروندم. چه آهنگ‌هایی که با این واکمن پخش نکردم و چه شب‌هایی که با آن تا صبح سپری نشد. (از معدود دفعاتی بود که میدیدم پدرم در حال اشک ریختن است) گفتم بابا چرا اشک میریزی؟ گفت که همین واکمن من را عاشق کرد! من که از خنده نزدیک بود زمین را گاز بگیرم ناخداگاه گفتم: نه! پس یعنی الان یه‌جورایی….

بقیه‌ی داستان خیلی خصوصی می‌شود. در واقع نمی‌خواهم داستان را بشکافم وگرنه می‌توانم یک مقاله‌ی ۳۰۰۰ کلمه‌ای در این رابطه بنویسم. خب بگذریم!

تکنولوژی تمام زندگی ما را تحت الشعاع خود قرار داده است

یک لحظه دور و بر خود را نگاه کنید. اگر در حال راه رفتن در خیابان هستید و همزمان وب‌سایت ترنجی را دنبال می‌کنید باید بگوییم که شما احتمالا یک گیک (عاشق تکنولوژی) هستید. به صورت کلی ۹۹ درصد مخاطبان ترنجی گیک هستند. آن یک درصد هم احتمالا از گوگل به ترنجی رهسپار شده‌اند.

دور و بر خود را نگاه کنید. به‌صورت کلی چه وسایلی را می‌بینید؟ بگذارید از خودم شروع کنم. یک لپ‌تاپ و یک پی‌سی در کنار که همزمان بیش از ۲۰۰ سایت تکنولوژی در جهان توسط آن رصد می‌شود٬ یک تلفن همراه با مارک X ٬ یک تلفن ثابت با مارک معتبر Y و یک تلویزیون از شرکت محبوب Z . بالای سر بنده نیز یک لامپ روشن است و کیبورد شکسته‌ام را روشن می‌کند (فکر کنم این آرایه‌ی ادبی داشت!) به صورت کلی زندگی من به تکنولوژی وابسته است. فکر آن که روزی نتوانم از اینترنت استفاده کنم همانند یک کابوس است.

موج‌های دنیای دیجیتال

بنده (عارف کمانی) به صورت کلی دنیای تکنولوژی و پیشرفت‌های آن را به دو دسته تقسیم می‌کنم.

سال ۱۸۵۰ تا ۱۹۸۰

سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۲X

سال ۲۰۲X تا XXXX

موج اول: سال ۱۸۵۰ تا ۱۹۸۰

به سال ۱۸۵۰ برویم و همان حوالی برویم. افراد زیادی در حال کار بر روی الکتریسیته و به‌صورت کلی ماهیت اتم هستند. از حوالی سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۲۰ استفاده از برق و وسایل برقی در حال فراگیر شدن در اروپا است و آمریکا نیز این موضوع بی‌بهره نیست. از سال ۱۳۲۰ به بعد نیز ایران دچار تحولاتی در حوزه‌ی انرژی الکتریسیته شد و استفاده از برق رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفت.

در آمریکا و اروپا بسیاری به دنبال یک وسیله هستند که کارها را خودکار و بدون زحمت انجام دهد. دهه‌ی ۴۰ تا ۶۰ میلادی اقدامات جالبی در این خصوص صورت گرفت و وسیله‌ای به نام کامپیوتر در حال متولد شدن بود. برخی در ارتش آمریکا به این فکر افتادند که بد نیست کامپیوترها را در سراسر ایالات‌ها به هم متصل کنیم و از خطرات احتمالی حمله‌ی اتمی شوروی در امان باشیم. از این‌جا بود که ایده‌ی شبکه‌ی فراگیر اینترنت رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفت و در دهه‌ی ۷۰ و ۸۰ میلادی اینترنت رسما در حال شکل گیری بود.

موج دوم: سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۲X

به این قسمت از مقاله‌ی تاریخچه‌ی اینترنت از زبان دانش نامه‌ی آزاد ویکی پدیا توجه کنید:

از اوایل دهه ۱۹۹۰ رشد استفاده از اینترنت به صورت تصاعدی افزایش یافت . یکی از علل چنین استقبالی ابزار جستجویی مانند Gopher و archie بوده‌است اما اینها در سال ۱۹۹۱ تحت تاثیر word wide web قرار گرفتند که به وسیله CERN یا ازمایشگاه فیزیک هسته‌ای اروپا ساخته شد

سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ نقطه‌ی انفجار بود. سال‌های سرنوشت ساز و فوق‌العاده مهم برای اینترنت. سال‌هایی که مفهوم اینترنت واقعا قابل لمس شده بود و در حال گسترش بود. از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۸ موتورهای جستجوگر و مایکروسافت در دنیای اینترنت یکه‌تازی می‌کردند. موتور جستجوگر یاهو در دنیای مجازی برای خود آقایی می‌کرد و هیچ‌کس را رقیب آن‌چنان جدی خود نمی‌دید. در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ گوگل از پشت ابرها برای یاهو دست تکان داد. جستجوگر گوگل دارای امکانات و ویژگی‌های بهتری بود و کاربران کم‌کم در حال مهاجرت به گوگل بودند. سال ۲۰۰۷ دیگر گوگل همانند یک غول بی‌شاخ و دم و مهار نشدنی شده بود.

تکنولوژی فقط اینترنت نیست اما اینترنت یکی از اجزای مهم آن است. اگر اینترنت نبود مسلما در حال حاظر شاهد چنین پیشرفت‌هایی در زندگی‌مان نبودیم. فراگیر شدن استفاده از لپ‌تاپ‌ها در دهه‌ی اول قرن بیست و یک زندگی بسیاری را دگرگون کرد.

اسمارت‌فون٬ تلفن‌هوشمند٬ یا تلفن نمایشگر دار بزرگ! هر چی‌ می‌خواهید آن را صدا بزنید اما قدرت آن را دست‌کم نگیرید. باید از شرکت‌هایی همانند مایکروسافت و اپل و گوگل بسیار ممنون بود. ولی یک تشکر ویژه در وهله‌ی اول باید از مایکروسافت کرد. در حقیقت اولین اسمارت‌فون‌ها را مایکروسافت در سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ عرضه کرد و ایده‌ی اصلی یک تلفن هوشمند متعلق به مایکروسافت است. در سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۹۷ ردموندی‌ها نسخه‌ی قابل حمل ویندوز برای تبلت‌ها را گسترش دادند. دستگاه‌های عجیبی تحت این عنوان ساخته شد که شاید با دیدن آن‌ها جیغ بکشید (از فرط خوشحالی) اما متاسفانه استقبال زیادی از دستگاه‌های قابل حمل ویندوزی در آن‌ سال‌ها به عمل نیامد.

سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ بلک‌بری و پالم می‌خواستند خود را به عنوان سازندگان سیستم‌عامل‌های موبایلی مطرح کنند. سیمبین را نیز دست‌کم نگیرید. این سیستم‌عامل یک اعجوبه بود. ولی مهم‌ترین٬ اساسی‌ترین و حساس‌ترین نقش دنیای تکنولوژی در بخش موبایل را اپل بازی کرده است. معرفی نخستین نسل آیفون یک پنجره‌ی جدید از دنیای دیجیتال به سوی انسان‌ها گشود. سال ۲۰۰۷ همانند سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ برهه‌ی زمانی واقعا حساسی بوده است. گوگل با دیدن وضعیت فروش آیفون‌ها و حساسیت اسمار‌ت‌فون تصمیم گرفت که به پروژه‌ی اندروید سرعت بیشتری ببخشد و در سال ۲۰۰۸ نخستین تلفن هوشمند اندرویدی توسط اچ‌تی‌سی به بازار عرضه شد.

اندروید یک سیستم‌عامل بود که به‌کلی ماهیت اسمارت‌فون‌ها را تغییر داد. این سیستم‌عامل متن باز بود و روی هر دستگاهی نصب می‌شد. انعطاف پذیر بود و قابلیت‌های زیادی برای شخصی سازی در آن گنجانده شده بود. استقبال عجیب و غریبی از اندروید به‌عمل آمد. سامسونگ٬ سونی٬ الجی٬ اچ‌تی‌سی و بسیاری از شرکت‌های چینی به سمت و سوی این پلتفرم روانه شدند. کسب و کار اندروید حسابی رونق گرفت و به غولی تبدیل شد که به زیر کشیدن آن تقریبا غیر ممکن شده است.

عرضه‌ی گلکسی نوت سامسونگ نیز یکی از نقاط عطف تکنولوژی بود. تابوشکنی کره‌ای ها و  استفاده از یک صفحه نمایش ۵٫۳ اینچی در تلفن‌های خود در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ خیلی عجیب به‌نظر می‌آمد. به نظر بنده بعد از گلکسی نوت سامسونگ به آن شکل شاهد انقلاب آن‌چنانی در تلفن‌های هوشمند نبوده‌ایم و هر سال شرکت‌ها تنها به بروزرسانی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری محدود و کم در محصولات خود بسنده می‌کنند.

موج سوم: سال ۲۰۲X تا سال XXXX

اصل مقاله از این جا شروع می‌شود. جایی که هیچ‌چیز در رابطه با آن مشخص نیست و می‌خواهیم چندین فرضیه را در چند بخش مورد بررسی قرار دهیم.

۱- آینده‌ی اسمارت‌فون‌ها

۲- ساعت‌های هوشمند و کاربرد آن‌ها در آینده

۳- کامپیوتر٬ لپ‌تاپ و سیستم‌عامل‌های دستکاپی

۴- واقعیت مجازی

۵- دیگر موارد

۱- آینده‌ی اسمارت‌فون‌ها

به نظر بنده‌ی حقیر روند پیچاندن مشتری توسط شرکت‌های تکنولوژی و عرضه‌ی تکنولوژی‌هایی که در سال‌های قبل از ۲۰۱۰ به‌صورت کامل کشف شده‌اند و توسعه یافته‌اند تا دست‌کم سال‌ ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت. بیایید قبول کنیم که یک موبایل ۳۰۰ هزار تومنی در انجام دادن‌ کارهای ضروری همانند زنگ زدن و پیامک زدن همانند یک آیفون ۶ اس پلاس ۱۲۸ و یا یک گلکسی اس ۷ اج و یا دیگر پرچمداران عمل می‌کند. شما بر روی یک موبایل ساخته شده در سال ۲۰۱۱ می‌توانید تلگرام و دیگر مسنجرها را نصب کنید. پس عملا شاید ارتقا در برخی موارد برای بعضی از افراد اصلا منطقی نباشد. البته این تلفن‌ها مثلا کند می‌شوند و کارایی روز اول خود را ندارند ولی از نظر عقلانی واقعا انقلاب عجیب و غریبی صورت نگرفته است.

قابلیت ماژولار گوشی‌های پرچمدار الجی و موتورلا هیچ‌گاه به این اندازه کاربردی نبوده‌اند که اسم آن را انقلابی بگذاریم. قلم گلکسی نوت ۷ عالی است  ولی موجب رستاخیر نشده است. ۳D Touch اپل نیز بیشتر یک قابلیت تفننی است. قابلیت کوانتینیوم لومیا ۹۵۰ ایکس‌ال نیز در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ هنوز بسیار خام به‌نظر می‌رسد. پس چه‌چیزی در آینده انتظار ما‌ را می‌کشد؟

نظر شخصی:

فکر می‌کنم که پلتفرم‌ها هماهنگ شوند و شاهد چند دستگی در پلتفرم‌های گوناگون نباشیم. یک سیستم‌عامل در آینده به اندازه‌ای رشد خواهد کرد که بقیه‌ی سیستم‌ها را در حاشیه خواهد گذاشت. شانس اندروید و ویندوز برای این روند بسیار زیاد است و در درجه‌ی اول بنده شانس ویندوز را از همه بیشتر می‌دانم (در بند‌های پایین‌تر به‌صورت کامل توضیح خواهم داد) هرچند که اندروید را نیز نباید دست‌کم گرفت. ولی برای Mac OS و iOS در حال حاضر کوچک‌ترین شانسی در سال‌های ۲۰۲X قاعل نیستم و فکر می‌کنم که اپل با این روند آینده‌ی روشنی نداشته باشد.

در رابطه با نرم‌افزار هماهنگ باید این موضوع را متصور شد که شرکت‌های بزرگ تکنولوژی روزی با هم متحد می‌شوند و بر روی یک پروژه‌ی واحد کار خواهند کرد. در بخش سخت‌افزار گمان می‌کنم که شرکت‌های الجی٬ سونی و سامسونگ نقش‌های کلیدی را در این قسمت بازی می‌کنند. صفحه ‌نمایش‌های تاشو را به‌یاد دارید؟ باتری‌های گوگردی را چطور؟ پردازنده‌های کم مصرف سامسونگ و لنز‌های دوربین فوق باریک سونی و تکنولوژی‌های الجی در بخش سخت‌افزار و نمایشگر همه چیز را تغییر خواهد داد.

دستگاهی را تصور کنید که با انجام یک حرکت ساده از ۲ اینچ به یک تلویزیون ۴۰ اینچی تبدیل شود. پردازنده‌ی آن به‌قدری قوی باشد که شما فکر خرید یک لپ‌تاپ قدرتمند را از سر خود بیرون کنید. دوربین آن به قدری عالی باشد که بعد از دیدن تصاویر حیرت زده شوید. بدنه‌ی آن حس خوبی به شما بدهد و تکنولوژی کوانتینیوم مایکروسافت و واکنش پذیری ویندوز ۱۰ آن را به یک سیستم‌عامل ایده‌آل برای ساعت‌های هوشمند تا تلویزیون بدل کند.

این دستگاه عجیب و غریب بسیاری از نیاز‌های شما را برطرف می‌کند. در هر زمان و هر مکان به اینترنت رایگان جهانی متصل می‌شوید و از سرعت چند صد گیگابایتی آن لذت می‌برید. ویدیو پروژکتوری که در پشت دستگاه تعبیه شده است شما را از خرید تلویزیون‌های بزرگ بی‌نیاز می‌کند. این دستگاه به‌قدری سبک است که برای حمل و نقل‌اش دچار مشکل نمی‌شوید.

سیستم‌عامل اندروید مسلما به‌صورت رسمی در سال‌های آینده به کامپیوتر‌ها خواهد آمد. گوگل هم‌اکنون نیز در حال کار بر روی این پروژه است و شکی در آن نیست که حواسش به این قسمت هست. در صورتی که اندروید بتواند نرم‌افزارهایی را در استور خود ببینید که کاربر را کاملا از ویندوز بی‌نیاز کند شاید ویندوز مایکروسافت نیز دچار فراموشی شود ولی من احساس می‌کنم که گوگل و مایکروسافت در آینده تعامل بیشتری با هم خواهند داشت.

سنگ‌بنای ویندوز ۱۰ بسیار محکم است. مایکروسافت فکر بسیاری از موارد را کرده است. سیستم‌عامل در حال سبک شدن است٬‌ برروی هر دستگاهی نصب می‌شود و برنامه نویس با یک دکمه می‌تواند برنامه‌ی خود را برای تمامی دستگاه‌های مبتنی بر ویندوز منتشر کند. ویژگی کوانتیوم مسلما کار را راحت‌تر می‌کند. نرم‌افزارهای یونیورسال نقطه‌ی قوت ویندوز ۱۰ هستند.

۲- ساعت‌های هوشمند و کاربرد آن‌ها در آینده

در حال حاضر چند مدتی است که از یک ساعت هوشمند ساخت شرکت W در دست چپم پذیرایی می‌کنم. واقعا نمی‌توانم آینده‌ای برای ساعت‌های هوشمند مجزا متصور شوم و به‌نظرم این ایده چندان کاربردی نبوده و نخواهد بود. در دستگاه یونیورسالی تاشویی که سال‌های آینده به بازار خواهد آمد آپشنی تحت عنوان ساعت هوشمند نیز حضور دارد و عملا نیازی به این خرید وجود ندارد.

شاید در آینده کاربرد‌های ساعت هوشمند متفاوت شود. استفاده از یک ساعت برای چک کردن اعلانات تلفن همراه نمی‌تواند دلیل قانع کننده‌ای برای خرید اسمارت واچ باشد. من فکر می‌کنم که در صورت وجود ساعت‌های دیجیتال مجزا در آینده ویژگی‌های جدیدی برای آن تعبیه شود که تفاوت آن را با دیگر دستگاه‌ها آشکار سازد. برای مثال چیزی همانند یک دستیار صوتی واقعا پیشرفته که هر کاری بکند و یا یک GPS کارآمد که هرجا و مکانی را پیدا کند.

۳- کامپیوتر٬ لپ‌تاپ و سیستم‌عامل‌های دستکاپی

کامپیوترها هیچ‌گاه از بین نمی‌روند. به‌هیچ عنوان. از بین رفتن کامپیوترها همانند فوت کردن پدر و مادر یک خانواده می‌باشد. مسلما بعد از فوت پدر و مادر یک خانواده که ستون اصلی یک زندگی می‌باشند چیزی تحت عنوان یک خانواده‌ی منسجم وجود نخواهد داشت (به وجود استثنا در این مورد کاری نداریم) کامپیوتر هیچ جایگزین مشخصی ندارد. حتی آن دستگاهی که در مورد یک به آن اشاره کردیم نیز نمی‌تواند جای یک کامپیوتر را پر کند. مسلما آن دستگاه نیز روزی دچار مشکل نرم‌افزاری خواهد شد. این مشکل توسط یک دستگاه مادر باید حل شود و آن دستگاه یک کامپیوتر است.

قدرت کامپیوترها با عرضه‌ی اولین نسل از پردازشگرهای کوانتومی به‌شدت افزایش می‌یابد. کامپیوترها در آینده مرزها را خواهند شکافت و به انسان در هر موضوعی کمک خواهند کرد. اندازه‌ی رایانه‌ها کوچک‌تر از الان می‌شود و شاید همه چیز در یک فلش مموری خلاصه شود (در حال حاضر نیز اینتل و لنوو کامپیوتر‌های ضعیفی را تحت عنوان استیک به بازار عرضه کرده‌اند که مثل یک  زنگ تفریح می‌ماند!)

لپ کلام: نابودی کامپیوترها را فراموش کنید. نه تبلت و نه تلفن همراه و نه هیچ گجت دیگری نمی‌تواند آن را به زیر بکشد.

۴- واقعیت مجازی

این مورد خیلی جای پیشرفت دارد. به‌اندازه‌ای که نمی‌توان حد و حدود خاصی را برای آن فرض کرد. هولولنز مایکروسافت نمونه‌ی بسیار بسیار کوچکی از دستگاه‌های واقعیت مجازی است که در آینده شاهد آن‌ها خواهیم بود.

واقعیت مجازی در آینده یکی از ارکان اصلی زندگی ما خواهد شد. در کارهای بسیاری از آن استفاده خواهیم کرد و با استفاده از این تکنولوژی فوق پیشرفته زندگی ما تغییرات مثبت زیادی را در خود خواهد دید. چیزی که در حال حاضر می‌بینیم مثل گیر VR و یا هولولنز چیزی جز یک نمونه‌ی خیلی اولیه‌ی آزمایشگاهی مسخره نیست. مسلما تعریف اصلی واقعیت مجازی در آینده با حال خیلی تفاوت دارد.

ولی یک چیز را در نظر داشته باشید. واقعیت مجازی تا یک اندازه‌ی خاص رشد خواهد کرد و در تمامی اضلاع زندگی ما تاثیر گذار نخواهد بود. در قسمت پنجم مفصل به این موضوع می‌پردازیم.

۵- دیگر موارد

من یقین دارم که زندگی آینده‌ی ما تمام دیجیتالی نخواهد بود. انسان در سال‌های آینده تلاش خواهد کرد که تکنولوژی را زیاد در جلوی چشمان خود نبیند و بیشتر آن را پنهان کند. این موضوع را فراموش نکنید که بشر دوست دارد که زیاد از اصل خود فاصله نگیرد و اگر در یک محیط ناآشنای تمام دیجیتال تکنولوژیک زندگی کند مسلما دوام زیادی نخواهد آورد. چرا؟ این کاملا مشخص است که انسان به فعالیت نیاز دارد و زندگی پرجنب و جوش را در باطن بیشتر از زندگی ساکن دوست دارد. آیا شما دوست دارید که تمام روز در یک محل بنشینید و نظاره گر نوکری روبات‌ها باشید؟ من که احساس می‌کنم آن روز٬ روز مرگ من خواهد بود.

روبات ها در زندگی آینده‌ی ما نقش خواهند داشت ولی موجب نابودی ما نخواهند شد. تنها از یک موضوع در آینده هراس بسیار زیادی دارم و آن‌هم هوش مصنوعی است. البته می‌توان گفت که هوش مصنوعی را چون خود انسان خلق کرده است پس در نتیجه نمی‌تواند بر سازنده‌ی خود غلبه کند. همیشه خالق بر مخلوق پیروز بوده است و این موضوع نیز از دیگر قضایا مستثنی نیست.

حتی برخی مواقع در رابطه با این موضوع با خود فکر می‌کنم که چرا باید همه‌چیز را دیجیتال کنیم؟ مگر زندگی الان انسان‌ها چه کمبودی دارد؟ ولی در جواب خودم می‌گویم این طرز تفکر کاملا غلط است. اگر انسان‌های اولیه با خود می‌گفتند که اصلا آتش چه لزومی دارد که کشف شود آیا الان چیزی تحت عنوان آتش وجود داشت؟ صد در صد خیر! پس انسان همیشه به تکامل فکر می‌کند و می‌خواهد خود را حد کمال برساند. در تمامی ادیان و مرام‌نامه‌های مذاهب بر کمال‌گرایی انسان تاکید شده است پس پیشرفت اجتناب ناپذیر است.

تکنولوژی رشد خواهد کرد. بزرگ خواهد شد. تکنولوژی زندگی ما خواهد شد. ولی این را از یاد نبرید که زندگی ما تمام دیجیتال نخواهد شد. در روزی که این مقاله را نوشتم (۱۴ مرداد سال ۱۳۹۵ شمسی) دنیای دیجیتال ما زیبا است. می‌تواند زیباتر شود اگر که انسان بخواهد. نسل بشر همیشه به دنبال زیبایی بوده است و هنوز هم آن را به‌صورت کامل کشف نکرده است. تکنولوژی می‌‌تواند مفهوم زیبایی را برای ما تداعی کند. اگر بخواهیم!

تکنولوژی یعنی زندگی

بیایید با هم قراری بگذاریم. اگر ده سال بعد بنده زنده بودم و هنوز هم به عنوان یک عضو کوچک از ترنجی در حال فعالیت بودم بازگردیم و به نظرات و ایده‌های سال ۱۳۹۵ خود نگاه کنیم. یک لحظه در مورد آن فکر کنید؟ مسلما خنده‌دار خواهد بود. برخی از افراد جوری برچسب کامل را روی یک جنس می‌چسبانند که انگار نمی‌دانند که آینده چیست. قرار ما و شما در صورتی که زنده بودیم و عمری از خدا گرفتیم سال ۱۴۰۵ روز ۱۴ مرداد ساعت ۲۳:۴۵ با مقاله‌ای جدید تحت عنوان چه در این ده سال گذشت!

نگارش: عارف کمانی