طرح ویژه رجیستری گوشی های همراه برای مبارزه با قاچاق

قرار است از مهر ماه طرح ویژه رجیستری گوشی های همراه اجرا شود. در صورت اجرایی شدن این طرح قاچاقچیان گوشی های همراه قادر نخواهند بود که به فعالیت خود ادامه دهند. این خبر را معاون برنامه ریزی، نظارت و هماهنگی اقتصادی ستاد مرکزی مبارزه باقاچاق کالا و ارز اعلام کرده است. بدیهی است که اجرایی شدن آن کاری بس دشوار خواهد بود. با ترنجی همراه باشید تا جزییات آن را ببینیم.

این طرح مربوط به چندین سال قبل است که با توجه به مشکلات بسیار زیاد اجرایی نشد. اساس طرح این گونه است که واردکنندگان مجاز گوشی های همراه می بایست شماره سریال گوشی های وارد شده را در اختیار گمرک و سازمان تنظیم مقررات قرار دهند تا در رگولاتوری ثبت شوند. طبیعی است که پس از اجرای طرح گوشی های همراهی که شماره سریال آن ها در رگولاتوری ثبت نشده باشد قادر به فعال کردن سیم کارت نخواهد بود.

با اجرای کامل و بدون نقص این طرح قاچاق گوشی های همراه به طور کامل از بین خواهد رفت. گفتیم با اجرای کامل و بدون نقص! در این میان سوالاتی مطرح است که بد نیست به پاسخ آن اندیشیده شود.

۱- از جعل شماره سریال گوشی ها چگونه جلوگیری خواهد شد؟ (همان اتفاقی که سال ۸۵ افتاد. وارد کنندگان بصورت نرم افزای و بسیار ساده شماره سریال (کد IMEI) یکی از گوشی های که در رگولاتوری ثبت شده بود را برای چندین گوشی و حتی یک محموله بزرگ کپی می کردند. موردی گزارش شده بود که حدود ۱۲۴ هزار گوشی همراه دارای یک شماره سریال بودند.)

۲- قیمت ها چگونه کنترل خواهد شد؟ (با از بین رفتن یک طرف بازار طرف دیگر کالا را به هر قیمتی که دلش بخواهد عرضه می کند)

۳- پدید آمدن رانت برای ثبت سریال های غیر مجاز چگونه کنترل می شود؟

۴- شماره سریال گوشی های مسافران خارجی چه بر سرشان می آید؟

۵- شماره سریال گوشی هایی که به هر دلیلی ثبت نشود یا نشده باشد چه بر سرشان می آید؟

۶- با توجه به اینکه ۹۰ درصد گوشی های داخل کشور به صورت غیر رسمی و قاچاق وارد کشور می شوند، در صورت اجرایی شدن طرح، این کمبود چگونه جبران خواهد شد؟

۷- هم اکنون بیش از ۱۰۰ میلیون مشترک برای هر سه اپراتور وجود دارد. ثبت ۱۰۰ میلیون شماره سریال (البته اگر برای هر نفر یک گوشی همراه در نظر بگیریم) چگونه ممکن است.؟ (مدیر کل یکی از اپراتورها می گوید که باید حداقل ۱۰۰ میلیون سریال گوشی در سیستم هر ۳ اپراتور ذخیره و شناسایی شود و این امر، نیازمند توسعه زیاد ظرفیت مرکز EIR و تهیه سرورهای نگهداری است که هزینه زیادی را به اپراتور تحمیل می کند.)

۸- نظارت بر اجرای چنین طرح عظیمی چگونه و توسط چه دستگاهی انجام خواهد گرفت؟ ( اجرای این طرح مستلزم همکاری نهادهای وزارت صنعت، معدن و تجارت، ‌وزارت امور اقتصاد و دارایی،‌ گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان تنظیم مقررات ارتباطات، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و اتحادیه صنفی خواهد بود. تصور کنید در هر کدام از این نهادها احتمال رخنه و لغزش وجود دارد. چنین نظارت دقیق و موشکافانه ای مستلزم هزینه ای هنگفت است. یکی از مدیران سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی می گوید:

اجرای رجیستر در ایران، نیازمند اجرای یک سری از اقدامات از جمله تسهیل واردات رسمی و ایجاد قابلیت برای ثبت و شناسایی سریال ها در سیستم اپراتورها است. گر هدف از رجیستر گوشی موبایل مبارزه با قاچاق گوشی است، باید موانع واردات قانونی که راه را برای قاچاق هموار می کند، برطرف شود. کاهش تعرفه واردات و تسهیل در ترخیص کالا از گمرک از جمله این موارد است. اکنون در ایران در کنار تعرفه نسبتا بالای واردات گوشی، موضوعاتی از جمله لزوم اخذ تایید سلامت برای نمونه، روال ورود و خروج کالا از گمرک را کند کرده که در نتیجه با معطلی کالا در گمرک هزینه های انبارداری نیز بر هزینه های واردکننده رسمی اضافه می شود. در کشور ترکیه رجیستر گوشی موبایل با جدیت انجام می شود. در این کشور مصرف کننده گوشی شماره سریال محصول را در شبکه اپراتوری کشور ثبت می کند. با این تفاوت که در ترکیه مشکلات واردات محصول در گمرک وجود ندارد و قابلیت سیستم اپراتوری نیز برای ثبت و شناسایی سریال گوشی ها فراهم است.

ابراهیم درستی رییس اتحادیه صوتی و تصویری می گوید:

اگر بازار یک دست و تحت نظارت باشد برای فروشنده تفاوتی ندارد که ملزم به فروش گوشی رسمی یا قاچاق است. اگر قرار باشد رجیستر گوشی برای مبارزه با گوشی قاچاق و فعال نشدن گوشی های غیر رسمی در شبکه بار دیگر احیا شود، ابتدا باید شرایط به گونه ای تعریف شود که با از بین بردن صرفه اقتصادی قاچاق، حجم کالای غیر رسمی در بازار به شدت کاهش یابد تا با حجم زیاد تقلب از جمله کپی کردن شماره سریال مواجه نباشیم، سپس به عنوان راه حل مکمل، رجیستر گوشی نیز دیده شود.

همچنین باید در اجرای این طرح، نظارت بسیار دقیقی بر فعالیت شبکه اپراتوری دیده شود که احتمال تقلب از سوی بدنه این مجموعه ها در ثبت غیرمجاز سریال ها و فعال کردن سریال گوشی های قاچاق از بین رود.

هر چند امیدواریم که این طرح به زودی اجرایی شود و بازار سرم سام آور گوشی های قاچاق ریشه کن شود، ولی از طرف دیگر امید بیشتری داریم که این طرح بدون نقص و کامل اجرایی شود.

شما چگونه فکر می کنید؟ آیا اجرای این طرح موفق خواهد بود؟